By Baharda İtalya’nın Puglia bölgesine yolunuz düşerse eğer empresyonist bir ressam paletinden geçeceğinizi unutmayın. Rüzgar, geçtiğiniz yollarda tılsımlı bir buhurla size İyon Denizi’nin mavi, tembel sahiline; gri kayalara doğru size eşlik edecek. Eğimli arazi kırmızılı, sarılı çiçeklerle donanmış olacak, sonunda kıyıya ulaştığınızda denizin mavisi, gökyüzünün mavi ufku ile birleşecek.
Kokular, renkler arasında zaman durmuş da, bu topraklarda sırtınızı efsanevi zeytin ağaçlarına dayamış hiç hareket etmeden binlerce yıldır bu manzarayı seyrediyormuş hissine kapılacaksınız.
Sırtınız dayadığınız asırlık zeytin ağaçlarından kulağınıza fısıltılar gelirse şaşırmayın, çünkü onlar Puglia’da binlerce yıl önce yaşamış çoban çocukları. Kolofon’lu ( İzmir’in Menderes İlçesine bağlı Değirmendere Köyü ) Yunan şair Nicander’in dediğine göre; Mesappe köyünde kutsal taşlardan biri yerinden oynatılır. Taş yerinden oynayınca taşın arkasında danseden periler de gün yüzüne çıkarlar. Bu danseden güzel perilerin haberini duyan çoban çocuklar koşup gelirler. ‘ Biz bu perilerden çok daha güzel dansedebiliriz’ derler ve aralarında bir yarışma yapılmasını isterler. Bu bizim kaba saba çoban çocukların dansı kendileri gibi kabacadır, perilerin ki ise öylesine zariftir ki bizim Puglia’lı çobancıklar yarışı kaybederler ve çok da utanılar. Boylarında büyük bir işe kalkışlarından da cezalandırılmalarını isterler. Tanrılar da onları orada zeytin ağacına çeviriler. Bizim çobancılar da binlerce yıldır o ağaç bedenlerinin içinde kıpırdanıp dururlar.
Efsane böyle der de, bu ağaçlar uzun bir geçmişe sahiptir gerçekten. Puglia’ya zeytini ilk kez 4000 yıl önce Fenike’liler getirip dikerler. O günden bugüne Puglia bölgesinin en önemli karakteistik özelliğidir zeytin. Bunlar, bölgesel ve ulusal doğal mirasın gerçek sembolleri olmalarının yanı sıra halk için en önemli ekonomik gelir kaynağıdır.
Puglia’da bulunan Apulia zeytin ağaçları UNESCO dünya miraslarınan biri haline gelmesi bekleniyor. Apulia zeytin ağaçları yüzyıllar boyunca insanoğlu tarafından yaratılmış anıtlar gibi doğal sanatının nadir örneklerinden ve tarih, kültür, halk yaşamı ve geleneklerinin sembolize eden bir hazine; ama onların korunmasını sağlamak o kadar kolay değil.
Bir süre önce katil bir bakterinin sözde tehdidi altında ölme riski altında kalan Puglia’nın zeytinleri bu katil bakteriden kurtarıldılar diye sevinirken, bu kez Puglia’lıların karşına katil TAP projesi çıktı. Azarbeycan’dan Avrupa’ya gaz getirmeyi planlayan Trans Adriyatik Doğalgaz Boru Hattı (TAP) Projesi yaşları 400’ün üzerinde neredeyse 10 bin anıt zeytin ağacının ölümüne neden olacak. Hükümet ağaçları söküp başka yer dikme sözü vermiş olsa da biz kendi memleketimizdeki deneyimlerimizden sökülüp taşınan ağaçlara neler olduğunu iyi biliyoruz. Hükümetin endüstri gelecek, fakir bölge zenginleşek, eliniz para görecek hikayelerini yemeyen Puglia’lar sokağa dökülüp ağaçlarını korumak için direndiler, direniyorlar. Antik Yunan tarihçisi Tukididis asırlar önce, “Akdeniz halkları zeytin ekmeye başladıklarında barbarlıktan kurtulacaklar” dediğinde bugün zeytin ağaçlarını korumaya çalışan Puglia’lılara acımasızca saldıran polisi görse ne derdi kimbilir?
Şenay Boynudelik
Comments