İklim değişikliğine bağlı sıcak dalgaları bu yıl dünyanın pek çok bölgesinde yaşamı derinden etkiliyor, sıcaklıklar yüzünden insanlar ve hayvanlar yaşamını yitiriyor, yaşanan ağır kuraklık gıda güvenliğini tehdit ediyor.

Avrupa‘nın ve Amerika Birleşik Devletleri‘nin birçok bölgesinde aşırı sıcaklıklar nedeniyle “kırmızı alarm” ilan edildi. Vatandaşlara mecbur kalmadıkça dışarı çıkmamaları ve sıvı alımlarına dikkat etmeleri konusunda uyarılar yapıldı.

Birçok ülkede ise merkezi ve yerel yönetimler sıcak havalara karşı önlemler alınıyor. Bunların başında da güneşin dik açılarla geldiği öğle saatlerinde açık havada çalışılan işlere kısıtlama getirilmesi yer alıyor.

Mevsim normallerinin çok üzerinde sıcaklıkların yaşandığı ve ardı ardına sıcak dalgalarına maruz kalan Türkiye‘de ise Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün “çok sıcak olacak” uyarıları ve AKOM gibi kurumlardan vatandaşlara yönelik “sıcak saatlerde dışarı çıkmayın’ önerilerinin ötesine geçilemedi.

Aslında, sıcak dalgalarının kronik bir tehdit haline geldiği Türkiye’de de, diğer ülkelerde olduğu gibi merkezi ve yerel yönetimlerin vatandaşlarını sıcaklık risklerine karşı korumak için sorumluluk alma görevi bulunuyor. Buna rağmen başta henüz herhangi bir resmi kurumdan ölümlere neden olabilecek bu durumla ilgili bir eylem planı oluşturulmuş değil.

Yunanistan’da bakanlıklar alarma geçti

Yunanistan‘ın kuzey bölgelerinde sıcaklıklar 43 dereceye çıkarken orta ve batı Yunanistan’da 41-42 dereceye yükseldi. İklim Krizi ve Sivil Koruma Bakanlığı, belediyelere ve kamu kuruşlarına yüksek sıcaklıklara karşı tedbir alınmasını söyledi.

Aşırı sıcaklar nedeniyle Kültür Bakanlığı’nın kararıyla Akropolis bölgesi öğle saatlerinde ziyaretçilere kapatıldı. Parthenon tapınağını ziyaret etmek için sabahın erken saatlerini tercih eden ziyaretçilere Kızıl Haç, soğuk su ve sıcak havalara karşı bilgilendirme broşürleri dağıttı.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, 16-19 Temmuz tarihlerinde kamu ve özel sektör çalışanları için tedbir alınmasını kararlaştırdı. Alınan tedbirler, açık alanlarda yapılan inşaat işçiliği ve kurye hizmetleri faaliyetlerin durdurulmasını içeriyor. Kurallara uymayan işverenler ise çalışan başına 2 bin Euro olmak üzere para cezası verilecek.

Açık alanda çalışmayan özel sektör ve kamu çalışanlarına ise sıcaklıkların 40 derecenin üstüne çıktığı zamanlarda uzaktan çalışma imkanı tanınıyor. Ayrıca Atina Belediyesi, belediyeye ait limalı salonları ve spor salonlarını serinlemek isteyen vatandaşların kullanımına açtı.

İspanya’da çalışma yasağı tedbiri alındı

İspanya meteoroloji servisi AEMET, İber Yarımadası‘nda bugünden itibaren birçok bölgede sıcaklıkların 38 dereceyi aşacağını ve Guadalquivir Vadisi gibi bazı bölgelerde 42-44 dereceye ulaşacağına dair uyardı.

İspanya’da hükümet işçileri sıcak dalgası risklerine karşı uyardı. Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü sıcak çarpması risklerini ele almak için dün bir kampanya başlattı.

İklim değişikliğinin etkisiyle giderek daha sık ve şiddetli hale gelen sıcak dalgalarıyla mücadele etmek için hükümet, geçen yıl sıcak havalarda işçilere çalışma yasağı getirecek bir karara imza atmıştı.

Bu karar kapsamında AEMET’in turuncu seviyeli aşırı sıcaklık uyarısı yaptığı günlerde sokak temizliği ve tarım gibi açık havada yapılan bazı işlerde çalışan kişilerin çalışma saatleri kısıtlanacak.

Makedonya’da sıcaklık önlemleri

Sıcaklıkların 42 derecenin üstüne çıkmasıyla Makedonya‘da da yetkililer, geçen haftadan itibaren etkisini gösteren beklenen sıcak dalgasına karşı işverenlere hamile kadınları ve 60 yaş üstü çalışanlara izin verilmesi konusunda bilgilendirme yaptı.

İnşaat çalışmaları da sabah 11.00’dan 17.00’a kadar yasaklandı.

Anaokullarına da çocukların 11.00’dan sonra dışarı çıkarılmaması için uyarı yapıldı.

Ülkede, sıcak dalgalarının da etkisiyle temmuz ayının başından beri 200 orman yangını yaşandı. Hükümet, sıcaklıklar nedeniyle bir ay süreyle kriz durumu ilan etti.

ABD eyalet yönetimleri aşırı sıcaklıklara hazırlanıyor

ABD’de ise eyalet yönetimleri ve yerel yönetimler politika müdahaleleri geliştirmeye çalışıyor. Kaliforniya, insanları aşırı sıcaktan koruyacak dayanıklılık merkezleri inşa etmek için 200 milyon dolar harcayacağını duyurdu ve aşırı sıcaklıklara karşı bir eylem planı hazırladı.

Arizona eyalet hükümeti, Aşırı Sıcağa Hazırlık Planı‘nı başlattı ve aşırı sıcaklarda eyalete rehberlik etmesi için eyalet seviyesindeki ilk Isı Direktörlüğü pozisyonu oluşturdu. New Jersey ve Maryland de sıcaklıklara karşı eylem planı geliştiriyor.

Eyalet planlarının yanı sıra Kaliforniya, Oregon, Washington ve Minnesota gibi birçok eyalette çalışanların sıcak havalarda çalışabilmesi için iş yeri sıcaklık standartları bulunuyor.

Türkiye’de ‘meteoroloji uyarıyor’

Avrupa genelinde şehirler sıcak dalgalarına karşı yerel önlemlerini açıklayıp ABD eyaletlerinde aşırı sıcaklara karşı politikalar ve eylem planları gerçekleştirilirken benzer şekilde sıcak dalgalarının etkisi altında olan Türkiye’de ise sıcak uyarıları yapan Meteoroloji ve vatandaşlara bireysel önlem tavsiyesinde bulunan AKOM dışında, herhangi bir önlem planı veya paketi bulunmuyor.

Bu hafta Diyarbakır‘da sıcaklıklar 42 dereceye ulaşırken Edirne ve Şanlıurfa’nın 41 derece; Siirt, Gaziantep ve Manisa‘nın 40 derece; İzmir ve Denizli‘nin 38 derece; İstanbul‘un 36 derece; Ankara‘nın ise 34 derece olması bekleniyor.

Ülke genelinde sıcaklıklar mevsim normallerinin 3 ila 6 derece üzerinde seyrederken yetkililer, yaşlılara, hamilelere ve sağlık sorunları olanlara sabah saat 10.00 ve akşam 16.00 arasında dışarı çıkmamalarını tavsiye etti. AKOM da İstanbul’da sıcaklıkların 34 dereceye ulaşacağını ancak yüksek nem nedeniyle hissedilen sıcaklığın çok daha yüksek olacağına dair bir uyarı yaptı.

Ancak dışarda çalışması gereken işçilere yönelik herhangi bir tedbir alınmadı. Sıcak bölgelerdeki turistik alanlar hala ziyaretçilere açık. Evlerinde serinleme imkanı bulunmayan vatandaşlar için serinletici çözümler üretilmedi.

Sıcak çarpmasına bağlı yaşanabilecek rahatsızlıklar için bakanlıklar ve sağlık kurumları seviyesinde herhangi bir önlem alınmazken tüm sorumluluk vatandaşlara yüklendi.

‣ Meteoroloji’den uyarı: Sıcaklıklar daha da artacak
‣ Sıcaklıklar 40C’yi geçecek: Sıcak dalgalarında sağlıklı kalabilmenin, rahat uyumanın yolları

Sıcak dalgalarına direnç mekanizmaları geliştirilmeli

Sıcak dalgalarına karşı Türkiye’deki merkezi ve yerel yönetimlerin de görevleri bulunuyor.

Mekanda Adalet Derneği‘nin İstanbul’da sıcak dalgaları esnasında ev içi ısı konforunu araştıran İklime Uyum ve Enerji Yoksulluğu için Ev İçi Isı Konforu raporu, sıcak dalgalarının ‘doğal bir fenomen olarak değil kamusal bir sorun olarak ele alınması gerektiğini’ söyleyerek sıcaklıklarla mücadele için çeşitli öneriler sunuyor.

Bu öneriler arasında ilçe/il düzeyinde serinleme merkezlerinin kurulması, iklim refüjleri yapılması ve yaya yoğunluğunun yüksek olduğu bölgelerde gölgelendirme çalışmaları gibi şehircilik uygulamaları bulunuyor.

Mahalle düzeyinde ise savunmasız hanelerin, özellikle de bu hanelerde yaşayan yaşlıların desteklenmesi için topluluk destekli erken uyarı ve müdahale mekanizmaları geliştirilebilir.