Yazan: Alex Needham ve Lanre Bakare

Yeşil Gazete için çeviren: Hanife Aliefendioğlu

Britanya tarihinde ilk kez, siyah bir kadın sanatçı olan Sonia Boyce, ülkeyi  Venedik Bienali’nde temsil etmek üzere seçildi. Sanatçının işi mayıs ayından gelecek yılın kasım ayına dek Birleşik Krallığın pavyonunda sergilenecek.

Londra’da yaşayan ve çalışan Boyce, iki yıl önce John William Waterhouse’un 1896 tarihli Hylas ve Su Perileri (Hylas and the Nymphs) tablosunu Manchester Sanat Galerisi’nin duvarından bir haftalığına sökmesi yüzünden tartışmalara neden olmuştu. Sanatçı The Guardian’a eyleminin müzelerde neyin kamuoyuna sergileneceği konusunda nasıl karar verildiğine dikkat çekmeyi amaçladığını yazdı.

Ancak, eylemi sansür veya erdemlilik vurgusuyla suçlandığı öfkeli bir tepkiye yol açtı. Boyce, daha sonra “gerçekten sağlıksız bir öfke”yle karşı karşıya kaldığını belirterek “…kamusal alanda kadınları ezme arzusu güçlü bir şekilde hissedildi” dedi.

Uluslar ve milliyetler hakkında düşünmek

The Times’a da konuşan sanatçı, sanat dünyasının olimpiyatları olarak bilinen Bienal’de ulus düşüncesinin ve Brexit’in esintilerinin kaçınılmaz olarak işlerini etkileyeceğini belirtti:

“Bienal, uluslar ve milliyetler hakkında, herhangi bir ülke veya ulustan olanların en iyisi olarak adlandırılıp duyurulması üzerine kurulu. Bunun anakronistik olup olmadığını bilmiyorum ama hâlâ içinde bulunduğumuz dönemde ulusun ne anlama geldiği konusunda kafa yormanın önemli olduğunu düşünüyorum.”

Boyce ayrıca Venedik Bienali’ndeki çalışmasının işbirliği içerebileceğini de belirtti. İşin “tamamen kontrolden çıkmış” biçimde değil de keyifli ve ulaşılabilir olmasını istediğini ekleyen sanatçı, “Diğer insanları dahil olmaya teşvik edeceğini” söyledi. Ona göre, “Özellikle farklılıklarla ilgili gerginlik olduğunda, insanların nasıl bir araya gelebileceği konusunda ciddi sorunlar var. Fakat sanat ile bu mümkün.”

58 yaşındaki Boyce, 1980’lerin başında “Siyah İngiliz sanat arenası”nda ön plana çıktı. 1987’de Tate Galeri sanatçının’Misyoner Pozisyonu II’ adlı esereni satın aldığında Tate’in koleksiyonuna giren ilk siyah kadın oldu. 29 yıl sonra, Kraliyet Akademisi’ne seçilen ilk siyah kadın oldu. Bu yıl kendisine bir OBE verildi.

Boyce’un fotoğraflar, çizim, performans ve filmlerden oluşan işleri, gelenekten dışlanmış benzerleri gibi; siyah bir kadın olarak deneyimlerini irdeliyor.

Sanatçı the Guardian’dan Charlotte Higgins’e şunları söyledi: “Üniversite’de Güzel Sanatlar’da okurken oraya ait olmadığım çok açıktı; sistem beni ve benim gibileri öngörmemişti. Birçok kadın öğrenci olmasına rağmen onlar bir sanatçı olmak için değil bir sanatçının eşi olmak için eğitiliyorlardı. Siyah bir kadın için ise henüz bir anlatı yoktu. Belki model olmak…”

Seçici komite başkanı Emma Dexter ise sanatçı hakkında şu ifadeleri kullandı: “Boyce’un işleri yaratıcılığın doğası, sanatı kimin yaptığının sorgulanması, fikirlerin nasıl şekillendiği , eser sahipliğinin doğası gibi konularda önemli sorulara yol açıyor. Komite, Birleşik Krallığın tarihindeki çok önemli bir dönemeçte kapsayıcılık, cömertlik, deneyimsellik ve birlikte çalışmanın gücünü sergileyen bir sanatçıyı seçti.”

Boyce’un seçilmesine yanıtı ise şöyle: “2021 Venedik Bienali’nde Britanya’yı temsil etmek üzere seçildiğimi bildirmek üzere arandığımda beni bir kuş tüyü ile yere serebilirdiniz. Kulaklarıma inanamadım. Elbette çok gurur duyuyorum heyecanlı ve gerginim. Bu yaratıcı yolculuğa çıkmak, bu yol boyunca benimle çalışmayı kabul edenlerle deneyimimi paylaşmak için sabırsızlanıyorum.”

Fransa’nın seçimi de tartışma yaratmıştı

Fransa’da, ilk kez Cezayir kökenli bir sanatçının Bienal’de ülkeyi temsil için seçilmesi  tartışmaya yol açmıştı. Zineb Sedira kültürel bir boykot yolu ile İsrail hükümetini Filistinli vatandaşlara eşitlik vermesi çağrısı yapan Boykot, Yoksunlaştırma ve Yaptırım (Boycott, Divestment ve Sanctions-BDS) hareketine destek verdiği suçlamasıyla geri çekilmesi çağrısıyla karşılaşmıştı.

Suçlamaları “yersiz ve karalayıcı” bulan Sedira, BDS hareketi ile bağlantısını inkar ederken Fransız yazar ve düşünür Bernard-Henri Lévy, Fransız hükümetini bir başka sanatçıyı bu onurla ödüllendirmesi için çağrı yapan kişilerden biriydi.”.

Makelenin İngilizce Orijinali