Gazi Üniversitesi Yaşam Bilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin Müdür Yardımcısı Prof. Dr. Burcu Ertit Taştan, orman yangınlarında yüksek ısıya maruz kalan kromun zehirli bir forma dönüşebildiğini ve bu durumun sağlığa ciddi zararlar verebileceğini belirtti. AA’dan Yeşim Yüksel‘in haberine göre Taştan, orman yangınlarının neden olduğu ekolojik zararların yanı sıra, yangınlar sırasında topraktaki kromun zehirli hale gelmesinin sağlık sorunlarını artırabileceğini ifade etti.
Nature dergisinde yayımlanan bir çalışmada, orman yangınlarından etkilenen alanlarda yapılan incelemeler sonucunda, fazla yanmış bölgelerdeki zehirli krom miktarının, az etkilenen alanlara göre 6,5 kat daha yüksek olduğu tespit edildi. Prof. Dr. Taştan, normal şartlarda zararlı olmayan kromun, aşırı ısı nedeniyle zehirli formu olan hekzavalent kroma (krom 6) dönüşebileceğini ve bu durumun kanser, organ hasarı ve solunum yolu rahatsızlıklarına yol açabileceğini vurguladı.
‣ Orman yangınından etkilenen bölgelerde avcılık nihayet durduruldu
‣ AB’de kaydedilen en büyük orman yangını, Yunanistan’daki göçmen karşıtlığını nasıl etkiledi
‣ Orman yangınlarından yayılan dumanı solumak insanlar için ne kadar tehlikeli?
Orman yangını sonrasında krom riski artıyor
Yangın sonrası itfaiyeciler, sağlık ekipleri, arazi çalışanları ve bölge halkı için krom 6 riski devam ederken, yangın sonrası oluşan küllerde ve havadaki partiküllerde bulunan krom 6, rüzgarla taşınarak etki alanını genişletebiliyor. Ayrıca, orman yangını dumanındaki PM2,5 olarak bilinen ince parçacıkların solunum yoluyla akciğerlere ve kan dolaşımına girerek astım, kronik bronşit gibi sağlık sorunlarına neden olabileceği belirtiliyor.
Prof. Dr. Taştan, kromun farklı formları ve özellikleri hakkında bilgi verirken, krom 6’nın suda çözünebilir ve hücre zarlarından geçebilir olduğunu, bu nedenle en tehlikeli krom bileşiği olduğunu söyledi. Çalışmaların, krom 6’nın indirgeyici maddelerle karşılaştığında krom 3’e dönüşebildiğini gösterdiğini belirtti.
Orman yangınlarının sonuçları: Hava, toprak, su ve insanlar zehirleniyor
Kaliforniya‘daki orman yangını sonrası yapılan araştırmalarda, toprak ve külde yüksek miktarda krom 6 tespit edildiğini ifade eden Taştan, krom 6’nın bertarafı için biyolojik arıtım yöntemlerini tavsiye ettiğini ve bu yöntemle krom 6’nın sucul ortamlardan etkili bir şekilde temizlenebildiğini belirtti.
Doğadaki zararlı etkilerinin yanı sıra orman yangınları, insan sağlığında da çok belirgin etkilere neden oluyor. euronews Türkçe‘nin aktardığına göre, bu partiküllere duman ya da kirlilik nedeniyle maruz kalmak astım gibi sağlık sorunlarını tetikliyor ve akciğer fonksiyonlarını azaltarak mevcut solunum ve kalp hastalıklarını daha da kötüleştirebiliyor. Bilim insanları ayrıca solunan partikül maddelerin beyin ve sinir sistemi üzerine etkisi olabileceğini de araştırıyor.
Ancak partikülün küçüklüğünün yanı sıra içeriği de önemli. Çünkü ormanlık alanda yanan bitkilerin kimyasal niteliği ile yangının yerleşim birimlerine yayılması sonucu yanan araba, ev ve eşyalardan salınan zehirli kimyasallar arasında fark var ve ikinci kategoridekilerin yanması potansiyel olarak insan sağlığını tehdit edebiliyor.
