Dünya Kitle iletişimi Araştırma Vakfı tarafından Avrupa Birliği’nin destekleriyle gerçekleştirilen Çevre için Medya ve İletişim konulu çalıştayın Almanya ayağındaki program kapsamında Detmold’daki enerji uzmanları ve aktivistlerle görüşmeler devam ederken yerinde gözlem ve inceleme amacıyla enerji santralleri de ziyaret ediliyor. Almanya’da yenilenebilir enerji üretiminde en fazla rağbet gören rüzgar ve güneşten nasıl enerji elde edildiğini , tarihsel olarak hangi aşamalardan geçildiğini içeren bir şekilde günümüz uygulamalarını , Almanya’nın enerji üretimindeki kazanımlarını sizlere aktarmaya çalıştığımız iki günün ardından sıra nükleer santrallerde . Nükleer santraller sözkonusu olunca nükleer karşıtı mücadeleler hakkındaki değerlendirmeler de önemli bir yer tutuyor. Bu bağlamda heyet önce, Detmold yakınlarında Hameln kentindeki Grohnde Nükleer Santralini içeri girmek yasak olduğu için sadece dışarıdan ziyaret ediyor, fotoğraf alıyor ardından da Almanya’daki antinükleer mücadelenin aktörleriyle görüş alışverişinde bulunuyor.
Grohnde Nükleer Santrali 2023’e kadar toplam enerjisinin %28‘ini tedarik ettiği nükleer santralleri kademeli olarak kapatmayı planlayan Almanya’da, 1985’ten beri faaliyette olan 1360 megawattlık enerji üreten basınçlı bir su reaktörü . Yerleşim yerlerinin yanı başında kurulan bu nükleer santralin çocuklarda görülen kanser oranlarını arttırdığının tespit edilmesiyle santrale karşı verilen mücadele ivme kazanmış ve yasa gereği 2021’de kapatılmasına karar verilmiş bir nükleer santral.
1980 yılı itibariyle 400 nükleer santral yatırım planı olan Almanya’nın 2000 yılının başında, Yeşiller Partisinin koalisyon hükümetine girmesini izleyen süreçte “Nükleer santrallerden çıkış yasası” ile kademeli olarak nükleerden çıkışı hedeflemesine rağmen 2000 yılında iktidara gelen Almanya Başbakanı Angela Merkel’in lideri olduğu Hristiyan Demokrat Partisi, mevcut nükleer santrallerin ömürlerini uzatmak suretiyle nükleer endüstriye destek olmuş.Ancak Fukuşima nükleer santral faciasından sonra nükleer santrallerin tehlikeli olduğu toplumun geneli tarafından kabul edilince politik iktidar da yönünü değiştirerek “nükleerden çıkış” yasasını uygulamaya koymak zorunda kalmış. Lakin halkın nükleer santrallere karşı mücadelesinin de derin bir geçmişi var ki 1977 yılında Grohnde nükleer santralinin kapatılması için antinükleer aktivistlerin gerçekleştirdiği eylemler bu çetin mücadele örneklerinden sayılıyor.
Heyetin öğleden sonraki ziyareti ise Detmold‘dan 15 kilometre mesafedeki Bielefend kentinde antinükleer mücadelenin aktörlerine yönelik oluyor. Bir gün önce programa katılan Dr Alper Oktem’den sonra burada ailece yenilenebilir enerjiye verdikleri destek kadar antinükleer mücadelenin de içinde yer alan Dr Angelika Claussen de bizimle. Nükleer Silahların Önlenmesi İçin Uluslararası Hekimler(IPPNW) Avrupa Başkan yardımcısı Dr Claussen’i en son Sırbistan’ın Başkenti Belgrad’daki vesilesiyle Ukrayna‘daki savaş ortamında liderlere insani yardımın serbest bırakılması için yapılan kongreye organizasyonundan anımsayacaksınız .
Yenilenebilir enerjinin gerek nükleer gerekse diğer kirli enerji tiplerinin kullanımına başvurulmaması için bir alternatif olarak geliştirilmesini gerektirmesi, kısacası nükleere karşı olumlu mücadelenin yenilenebilir enerjinin hukuki ve bilimsel kurallara uyularak teşvik edilmesi nükleere bir alternatif sunulması anlamına da geliyor. Fakat bir önceki aşama şüphesiz toplumsal konsensüsün sağlanarak toplumun nükleer enerjiyi istemediğini göstermesi ki “toplumun enerjisini” ortaya çıkaracak olan da aktivizm. Bu noktada Almanya’daki nükleer karşıtı mücadelenin Freiburg‘daki temsilcilerinden Kurt Gramlich Almanya’daki antinükleer mücadenin yapısının Türkiye’dekine benzer bir şekilde, küçük büyük çevre örgütlerinin daha üst bir çatı altında birleşmesiyle olduğunu anlatıyor.
İlk defa 1975’te yaşanan nükleer karşıtı mücadenin köylülerin ve işçilerin birliğiyle verildiğini söylüyor. Almanya’da antinükleer mücadenin gereği olarak çevreciler Türkiye’deki gibi yüksek meblağ denebilecek 50 bin avro gibi bir dava ücretleriyle karşılaşmış bunları da konser vermek gibi aktivitelerle finanse etmişler. Lakin daha protest eylemleri de yok değil , 1985‘te ise Hamm‘daki nükleer santralin soğutma kulesine tırmanma eylemi yapılmış ve aktivistlerin hakkında suç duyurusu yapılmış. Bir diğer aktivist Andre Plamitt ise Bielefeld Belediyesi ile ilgili bir süreci , belediyenin nükleer santralin ortağı olma girişiminin nasıl başarısız olduğunu anlatıyor. Öyle ki belediyeye karşı farkındalık yaratmak için “santrali bırak, sat, kurtul, onun elektriğini de istemiyoruz” kampanyasına başlamışlar. 2011 yılında nükleer santrallerde plutonyum üretimine karşı “çocuklar için yeterli iyot tabletiniz var mı”? kampanyasını yürütmek gibi çabalarla halkın bilinçlendirilmesine ve mücadelenin aktif tutulmasına çalışmışlar. 2013 yılında nükleer santrallerin kaza halinde acil durum yönetmeliğine göre tahliye edilmesi gereken yarıçapı 40 kilometre olan alanda en büyük insan zincirini oluşturmuşlar. Toplantının devamında Türkiye’deki enerji mücadeleleri sivil toplum örgütü temsilcileri tarafından anlatılınca konu doğal olarak Almanya’daki termik santral direnişine geliyor. Mücadelenin aktörlerinden dinlediğimiz Almanya’daki kömürlü termik santral, linyit kömürü direnişleri “bırak toprak altında kalsın” sloganları ise Türkiye’deki sloganları anımsatıyor.
Heyetin Almanya’daki enerji alanında gerçekleştirdiği ziyaretler Gütersloh kenti yakınlarındaki Rietberg kasabasında iklim ve yenilenebilir enerji parkının ziyareti ve sonrasında Yeşil Parti Milletvekili ile istişareler yapıldıktan sonra nihayetlenecek.
Haber: Pınar Demircan
Yeşil Gazete
