By 
2018 Nobel Edebiyat Ödülü Polonyalı yazar ve Yeşiller Partisi üyesi Olga Tokarczuk’e, 2019 yılının ödülü ise Avusturyalı yazar Peter Handke’e verildi.
Bu yıl Nobel Edebiyat ödülleri, iki yıl için iki yazara birden verildi. 2018 Nobel Edebiyat ödülü Polonyalı yazar Olga Tokarczuk‘un 2019 yılının ödülü ise Avusturyalı yazar Peter Handke‘nin oldu.
1901 yılından itibaren her yıl verilen ödül, 2018’de İsveç Edebiyat Akademisi’nin üyelerinden Katarina Frostenson‘un eşi Jean-Claude Arnault’un 18 kadına cinsel saldırıdan hüküm giymesi nedeniyle verilememişti. Akademi üyesi Frostenson’un da istifasına yol açan skandalın yankıları sürerken Nobel ödülü alanların isimlerinin sızdırılması ve Akademi üyeleriyle ilgili çıkar çatışmaları iddiaları da gündeme geldi. Bütün bunlar ödül komitesinin ifadesiyle “Kamuoyunun Akademi’ye güvenini sarstı” ve bu nedenle ödülün verilmesi bir yıl ertelendi.
Nobel Edebiyat ödülleri her yıl Alfred Nobel‘in sözleri ile “idealist eğilimi en farklı şekilde ifade eden” yazara veriliyor.
2018 Ödülü Yeşiller’den Olga Tokarczuk’a
Polonya’nın Sulechov şehrinde doğan Olga Tokarczuk 2004 yılından itibaren Polonya Yeşiller Partisi üyesi. Edebiyat kariyerine başlamadan önce Varşova Üniversitesi’nde psikolog olarak çalışan yazar, Carl Jung üzerine çalışmalar yaptı. Aralarında Polonya’da verilen en önemli edebiyat ödülü olan Nike’ın da yer aldığı pek çok ödül kazandı.
Polonya Yeşiller Partisi üyesi Olga Tokarczuk, eşiyle birlikte Onur Yürüyüşü’nde.
İsveç akademisi tarafından yapılan açıklamada Tokarczuk’un ödülü “ansiklopedik tutkuyla hayal gücünün sınırlarını aşan bir anlatım kullandığı” için layık görüldüğü belirtildi. İlk romanını 1993 yılında yayımlayan Olga Tokarczuk, eleştirmenlerce en büyük çağdaş kadın yazarlardan biri olarak değerlendiriliyor. En çok tutulan romanları arasında Türkçeye de çevrilen “Çok Eskiler ve Diğer Zamanlar”, “Gündüzün Evi Gecenin Evi” “Aç Gözünü Yaşamıyorsun” “Koşucular” ve “Son Öyküler” de bulunan yazarın, ülkesinde en çok satanlar listesine giren kitapları gerçekle gerçeküstünün birlikte kullanıldığı öykülerden oluşuyor.
Akademi, ödülü verirken, yazarın “zeka ve incelik dolu” eserlerinin “göz ve kültürel geçişlere odaklı” olduğunu da kaydetti. Ödül komitesi Tokarczuk’un bilhassa “Jacob’un Kitapları” adlı 18. yüzyıl Avrupa’sında geçen epik romanından çok etkilendiğini belirtiyor. Tokarczuk ayrıca 2018 yılında Yabancı Dildeki En İyi Film Oskar ödülüne aday olan “Spoor” filminin de eş senaryo yazarı.
Olga Tokarczuk geçen yıl Birleşik Krallık’ta verilen prestijli bir diğer uluslararası edebiyat ödülü olan Man Booker‘ı da kazanmıştı.
2019 yılının ödülü Avusturyalı yazar Handke’ye
İsveç akademisi Peter Handke’nin ödülü “insan deneyimini öznelliği ve çevresiyle, dili dahiyane bir şekilde kullanarak işleyen etkili eserler” kaleme aldığı için verildiğini kaydetti.
Handke 2014’te uluslararası Henrik Ibsen ödülünü aldığı Oslo’da, Yugoslavya iç savaşında aldığı tutum nedeniyle protesto edilmişti
76 yaşındaki Avusturyalı oyun yazarı, romancı ve şair Hanke geçmişte siyasi konumlanışıyla hayli tepki toplamış bir isim. 1990’lardaki Yugoslavya iç savaşında Sırpları desteklemesi ve 2006 yılında soykırım ve diğer savaş suçlarından yargılanan eski Sırbistan lideri Slobodan Miloşeviç‘in cenazesinde konuşma yapması tepkilere yol açmıştı. Srebrenitza‘da Sırpların yaptığı soykırımı inkar eden ve Sırpların kaderini soykırıma uğrayan Yahudilere benzeten Handke, daha sonra “dil sürçmesi” diyerek bu ifadelerinden dolayı özür dilemişti. Handke 2014 yılında uluslararası Henrik Ibsen ödülünü aldığı Oslo‘da, Balkan savaşlarında aldığı tutum nedeniyle protesto edilmişti
Peter Handke ayrıca daha 2014 yılında, Nobel Edebiyat ödülünün lağvedilmesi gerektiğini, kazanan kişinin bir dakika süren bir ilgi ve gazetelerde bir kaç sayfalık yazıya konu olduğu sahte bir yüceltmeye uğradığını da söylemişti. Bu sözlerine rağmen yazarın ödülü almayı kabul ettiği anlaşılıyor.
Handke, tepki çeken bir yazar olmasına rağmen, Almancanın en düşündürücü ve yaratıcı yazarlarından sayılıyor. Yazarın Türkçeye de çevrilen eserleri arasında, başta en tutulan romanı “Mutsuzluğa Doyum” olmak üzere “Kalecinin Penaltı Anındaki Endişesi”, “Çocuğun Öyküsü”, “Kaspar”, “Kısa Mektup Uzun Veda”, “Solak Kadın”, “Hiç Kimse Koyunda Bir Yıl”, “Karanlık Bir Gecede” ve “Don Juan” da bulunuyor.
Her iki yazar da ödül belgesi ve Nobel madalyasının yanısıra 900 bin doları aşkın bir para ödülü alacaklar.
Comments