By 
Gündelik yaşantınızda ne kadar karbon salımına sebep olduğunuzu hiç düşündünüz mü? Mesela e-posta gönderirken, bir saat televizyon izlerken veya bulaşık yıkarken…
Tüketilen gıdaları düşünelim. Bir sepet çileğin karbon ayak izi ne kadar? Yarım litre sütün bedeli nedir? Peki muz, ne kadar kötüdür?
Her şeyin karbon ayak izini yazmak
İngiliz araştırmacı ve yazar Mike-Berners Lee, insanlığın yeryüzünde bıraktığı hasarı istatistiki verileriyle açıklamak için kolları sıvamış. Lancaster Üniversitesinde profesör olarak görev alan Lee, karbon ayak izi konusunda sayılı uzmanlardan.
Yayınlandığı ülkelerde ses getiren Muz Ne Kadar Kötüdür? Yeni İnsan Yayınevi ile iklim kriziyle mücadele etmek için yola çıkan Yuvam Dünya Derneği’nin iş birlikleri sayesinde okurla buluşuyor. Kitabın çevirmenliğini ise Tuğba Elçin üstleniyor.
Dolaylı ya da doğrudan, insan türünün yaptığı her eylem karbon salımına sebep oluyor. Yeryüzünde var olduğu günden beri gezegenin kaynaklarını hiç bitmeyecekmiş gibi kullanan insanlık, geri dönülemez bir yolun eşiğinde.
Mike Berners-Lee, böylesine bir felaketin sonuçlarını ön görerek okurlar üzerinde bir farkındalık yaratmayı amaçlıyor. 10 gramdan 1 milyon tona kadar, karbon salımına sebep olunan eylemler hakkında doyurucu açıklamalar Muz Ne Kadar Kötüdür?’ü meydana getiriyor.
Üç problem
Doğayla olan ilişkimizi çıkmaza sokan üç temel problem var; nüfus artışı, kaynak kısıtlılığı ve doğaya zarar veren atıklar. Zor görünebilir, fakat bu problemlerin üstesinden gelmek imkânsız değil. İklim krizinin etkileri her geçen gün artıyor. Dünya böyle ısınmaya devam ederse yaşanacaklar işten bile değil.
Buna karşın alınacak bireysel tedbirler çok kıymetli. İşte bu noktada Muz Ne Kadar Kötüdür? kişisel farkındalığı artırarak karbon ayak izi konusunda büyük etkilere sebep olacak bilgiler içeriyor.
Dolaylı karbon ayak izi
Karbon ayak izi hesaplamak oldukça zor, çünkü kesin sonuçlara ulaşmak neredeyse imkânsız. Ayrıca yazara göre, karbon ayak izi oldukça istismar edilen bir konu. Karbon ayak izi hesaplarken gözden kaçırılan konu, yapılan eylemden ziyade bu eylemi gerçekleştirirken arka planda yaşanılanların hesaba katılamaması.
Söz gelimi bir rulo tuvalet kağıdının üretilirken ne kadar karbon ayak izi bırakıldığını kabaca hesaplayabiliriz. Fakat o tuvalet kağıdını çevreleyen plastik ambalajı veya tuvalet kağıdının taşındığı kolinin üretimini hesaba katmayız. Berners-Lee işte buna “karbon parmak izi” diyor!
Muz Ne Kadar Kötüdür?
Kitabın başlığına gelecek olursak. Hayır, muz kötü değildir! Aksine harikadır. Az karbon salımı karşılığında bol kalori ve C vitamini verir. Dolayısıyla düşük karbonlu beslenme için oldukça ideal bir besindir. Neredeyse hiç paketleme gerektirmez, kendi kabuğu sayesinde korunabilir.
Buna rağmen muz, her halükârda masum olmayabilir. Söz gelimi, dünyanın öteki ucundan sofranıza gelene dek muz pek çok aşamadan geçer. Bu taşımacılık işlemi dolaylı yoldan karbondioksit salımına neden olabilir. Muz hakkında can alıcı bir gerçeği bizzat yazardan dinleyelim:
“Yine de sonuçta tek kötü muz, meyve sepetinizde çürümeye bıraktığınız muzdur. Bu israflar ABD ve diğer ülkelerdeki yıllık yüzde 40-50 oranındaki gıda israfına neden olur.”
Muz Ne Kadar Kötüdür? eşsiz bir karbon ayak izi rehberi. Azdan çoğa artan karbon salınım miktarları birçok ipucu veriyor. Dikkat edin! Hiç beklemediğiniz eylemler veya tükettiğiniz gıdalar listenin üst sıralarında yer alabilir. Her şeye rağmen, farkına varıp düzelteceğiniz en ufak davranış bile olursa, bu kitap görevini yerine getirmiş olacaktır.
Mike Berners-Lee
Mike Berners-Lee karbon ayak izi alanında çalışan İngiliz araştırmacı ve yazar. Lancaster Üniversitesi profesörü ve Sosyal Hizmetler Enstitüsü üyesi ve kurucusu.. Üniversitedeki Lancaster Çevre Merkezi merkezli Small World Danışmanlık’ın yöneticisi ve baş danışmanı.
The Burning Question: We Can’t Burn Half the World’s Oil, Coal and Gas, So How Do We Quit? Ve There Is No Planet B: A Handbook for the Make or Break Years gibi kitaplar yazan Lee, karbon ayak izi konusunda bir uzman olarak görülür.
1986 yılında Oxford Üniversitesi Fizik Bölümünden mezun olmuştur. 1988 yılında Bangor Üniversitesinde Fizik ve Dış Eğitim alanında yüksek lisans yapmış ve Sheffield Hallam Üniversitesinde Kalkınma Programı ve Danışmanlığı alanında master eğitimini tamamladı.
Tuğba Elçin
1994 yılında İzmir Bornova’da doğdu. Lisans eğitimini Eskişehir Anadolu Üniversitesi’nde tamamladı. 2016 yılında İngilizce Öğretmenliği programından mezun oldu.
Sonrasında Muğla’ya taşındı ve özel eğitim kurumlarında 5-12 yaş arası öğrencilere İngilizce eğitimi verdi. Öğrencilik yıllarından bu yana çeviriye ilgi duyuyor.
İngiliz ve Amerikan edebiyatı ve çeviri teknikleri üzerine eğitim gördü. Birkaç farklı şirket için iç yazışmalar, anlaşmalar ve tüzükler, gibi temel çevirilerde yardımcı oldu. Finans ve ekonomi alanındaki bu çevirilerinin ardından edebi metin çevirisine ilgi duymuştur. Yeni İnsan Yayınevi ile Gaudi’nin Gizemini Çözen İki Kafadar ve Yeryüzüyle Barışmak isimli kitapların çevirilerini yaparak birlikte çalıştı.
Comments