Monsanto-Bayer’in Roundup’ı (glifosat) ile dicamba içeren ot zehirleri antibiyotik direncini arttırıyor

Yazar:

Ayşe Bereket

Yeni yayımlanan bir araştırmaya göre, glifosat etken maddeli Roundup (Monsanto-Bayer) ve dicamba etken maddeli herbisitlere -önerilen uygulama seviyelerinin altında bile- maruz kalan bakterilerde antibiyotik direnci 100,000 kere daha hızlı gelişebiliyor.

Yeni Zelanda Canterbury Üniversitesi’nden Moleküler Biyoloji ve Genetik Profesörü Jack Heinemann ve ekibi antibiyotik direnci ve herbisitler (ot öldüren kimyasal madde) arasındaki ilişkiyi daha önce 2015 ve 2017 yıllarında araştırmış ve bulguları yayımlamıştı. Bu iki çalışma yaygın olarak kullanılan herbisitlerin Salmonella eterica ve Escherichia coli (halk dilinde koli basili) bakteri cinslerinde antibiyotik direncine neden olabileceğini ortaya koymuştu.

Aynı ekip yeni araştırmalarında Monsanto-Bayer üretimi Roundup (etken maddesi glifosat) ve etken maddesi dicamba olan bir diğer herbisite gerçekçi seviyelerde maruz kalan bakterilerde, antibiyotiğe dirençli popülasyonda artış olup olmadığına baktı. Araştırmada ampicillin, chloramphenicol, ciprofloxacin, streptomycin, tetracycline ve nalidixic asit türünden antibiyotikler kullanıldı.

Çevrebilimleri dergisi PeerJ’de yayınlanan bu yeni araştırmanın sonuçlarına göre, herbisitlerin bakterileri zayıflattığı ya da güçlendirdiği durumlarda bile, bakteriler direnç kazanıyor ve herbisitlerdeki kimyasallar antibiyotiklerle bir araya geldiğinde, antibiyotiğe direnç kazanma hızı bakterilerin genetik yapısı değiştiği için artıyor.

Heinemann Newsweek’e yaptığı açıklamada: “Bunun içindir ki herbisitler için ateşe benzin dökmek diyoruz. Antibiyotikler kullandığımız yerde kalmıyor, dışkı, idrar ve kanalizasyonlar yoluyla yayılıyor. Antibiyotikler etrafa yayılırken, kendilerine direnç geliştirebilecek bakterilerle karşılaşıyor. Herbisit kullanımı, antibiyotiklerin kendilerine direnç geliştirmesi muhtemel bu bakterilerle karşılaşabilecekleri alanları genişletiyor,” dedi. Herbisit formülasyonlarının bakteri popülasyonlarındaki direncin artmasında bu kadar büyük rol oynaması karşısında şaşırdıklarını ifade eden Heinemann, bunun meydana gelmesi için de çok düşük herbisit konsantrasyonlarının yeterli olduğunu belirtiyor ve “Test ettiğimiz konsantrasyonların tamamı uygulama seviyelerinin altındaydı,” diye ekliyor.

Raporda şu ifadelere yer veriliyor: “Ne antibiyotik kullanımın azaltılması, ne de yeni antibiyotiklerin keşfedilmesi antibiyotik-sonrası çağı engellemek için yeterli olmayacaktır. Bunun nedeni bakterilerin, onların daha hızlı antibiyotik direnci geliştirmelerine yatkınlaştıran diğer antibiyotik dışı kimyasallara maruz kalabilecek olmalarıdır. Herbisitler, küresel ölçekte en çok kullanılan antibiyotik dışı kimyasal maddelerden bazılarıdır. […] Ne yazık ki antibiyotik direnci, antibiyotik kullanımı azaltılsa da, yeni antibiyotikler keşfedilse de, diğer çevre riskleri de kontrol altında tutulmaz ise artabilir.”

Profesör Jack Heinemann

İnsan, evcil hayvan ve besi hayvanlarının bu herbisitlere düzenli olarak maruz kalırken, antibiyotik kullanımın da arttığının altını çizen Heinemann, böylece bakterilerin herbisit ve antibiyotik kombinasyonuna maruz kalmalarının kaçınılmaz olduğunu belirtiyor. Heinemann’a göre antibiyotik direncindeki en ufak değişiklikler bile, antibiyotik tedavisinde komplikasyona neden olabilir ya da tedavinin etkisini azaltabilir.

Glifosatı herbisit olarak Roundup markasıyla ilk piyasaya süren ve herbisit olarak kullanma patentini 1974-2000 yılına kadar elinde tutan Monsanto, 2003 yılında glifosatın antibiyotik olarak kullanım patentine başvurdu ve 2010’da başvurusu onaylandı.

Roundup ve glifosat hakkında: Monsanto (Bayer) 1974 yılında etken maddesi glifosat olan Roundup’ı piyasaya sürdü. Bugün glifosat dünya tarihinde en çok kullanılan tarım zehri. Dünya genelinde (tarımsal + tarım dışı) glifosat kullanımı 1994 ile 2014 arası 15 misli arttı. 1994-2014 arası dünya genelinde kullanılan toplam glifosat miktarının %72’si ise son on yılda kullanıldı. Dünya genelinde, GDO’ların toplam glifosat kullanımındaki payı %56. Bugün, ABD’de 750’den fazla glifosat içeren ürün satılıyor. Avrupa’da ise 40 farklı şirket tarafından 300’ü aşkın glifosat içeren herbisit satılıyor. Bugün Türkiye’de ise, halk dilinde ot kıran ya da yeşil kıran olarak da anılan glifosat kullanımı, Bülent Şık’ın Tarım ve Ormancılık verilerine dayanarak yaptığı hesaba göre 2001-2013 arası 15 misli arttı (305 tondan 4500 tona çıktı). Glifosat, Mart 2015’te Dünya Sağlık Örgütü kanser ajansı IARC tarafından “muhtemel kanserojen” olarak sınıflandırıldı. Kasım 2017’de Avrupa Komisyonu glifosatın Avurpa Birliği’ndeki kullanım iznini 5 yıllığına yeniledi. 1974-2000 yılları arasında glifosatın herbisit olarak kullanım patentini elinde bulundura Monsanto, 2003 yılında glifosatın antibiyotik olarak kullanım patentine başvurdu ve 2010’da başvurusu onaylandı.

Dicamba hakkında: 1958 yıllında BASF tarafından piyasaya sürülen sistemik bir herbisit. Patent süresi dolan dicamba bugün başta BASF, Monsanto (Bayer), Syngenta, Dow-Dupont olmak üzere, yüzlerce şirket tarafından üretiliyor. Dicamba hakkında açılan bir davanın haberini buradan okuyabilirsiniz.

Kaynaklar:

https://peerj.com/articles/5801.pdf

http://www.scoop.co.nz/stories/SC1711/S00045/new-research-finds-herbicides-cause-antibiotic-resistance.htm

https://beyondpesticides.org/dailynewsblog/2018/10/roundup-other-herbicides-jump-start-antibiotic-resistance/

https://www.newsweek.com/antibiotic-resistance-occurs-100000-faster-herbicides-1168034

https://beyondpesticides.org/dailynewsblog/2015/03/common-herbicides-linked-to-antibiotic-resistance/

https://beyondpesticides.org/dailynewsblog/2017/11/herbicide-caused-antibiotic-resistance-not-regulated/

https://gmofreeusa.org/research/glyphosate/glyphosate-overview/

https://enveurope.springeropen.com/articles/10.1186/s12302-016-0070-0

https://www.panna.org/sites/default/files/dicamba-NCAP.pdf

https://yesilgazete.org/blog/2017/10/23/ciftciler-mahsullerini-tahrip-eden-monsanto-tarim-ilaci-dicambadan-sikayetci/

https://m.bianet.org/biamag/toplum/168595-tarladan-catala-glifosat-sorunu