By 
2023 yazında Kuzey Kutbu‘nda gözlemlenen yüzey hava sıcaklıkları rekor seviyelere ulaşırken, Grönland buzulunun en yüksek noktası, 34 yıllık kayıtlarda sadece beşinci kez erime yaşadı. Genel olarak 2023 yılı, Kuzey Kutbu için kayıtlardaki altıncı en sıcak yıl oldu.
Deniz buzu genişliği azalmaya devam ederken, 17 Eylül 2023 kayıtlardaki en düşük seviyelerin kaydedildiği gün olarak tarihe geçti. Bristol Körfezi‘nde Sockeye somonları rekor seviyelerde, bol miktarda, bulunurken aynı dönemde Yukon Nehri ve Bering Denizi‘nin diğer kollarında Chinook ve Chum somonları ciddi şekilde azaldı ve bu durum, balıkçılık faaliyetlerinin durdurulmasına sebep oldu. Bu durum, iklim değişikliğinin farklı bölgelerde ve farklı türler üzerinde ne kadar farklı etkilere yol açabileceğini gösteriyor.
Kuzey Kutbu’nda yaşanan sıcak yaz ve etkileri
NOAA yöneticisi Dr. Rick Spinrad, “Bu yılki rapor kartının ana mesajı, hemen harekete geçmemiz gerektiğini vurguluyor. NOAA ve federal ortaklarımızın yanı sıra, iklim direncini artırmak için eyalet, kabile ve yerel topluluklarla da desteğimizi ve iş birliğimizi artırdık. Aynı zamanda, bu değişiklikleri yönlendiren sera gazı emisyonlarını dramatik bir şekilde azaltmalıyız” dedi.
Yıllık Kuzey Kutbu Rapor Kartı, 18. yılında, 13 ülkeden 82 yazarın çalışmasını içeriyor. Bu rapor kartı aynı zamanda fiziksel ve biyolojik değişiklikleri güncelleyen sekiz ölçümü içeren “Vital Signs” adlı bir bölümü, dört yeni konu üzerine bölümleri ve 2023 yazında yaşanan aşırı orman yangınlarına özel bir raporu da içeriyor.
Raporun yeni bir bölümü, birçok yerli topluluk için sağlık, kültür ve gıda güvenliği açısından hayati öneme sahip olan somon türlerine odaklanıyor. 2021 ve 2022’de ticari balıkçılığın temelini oluşturan sockeye somonları Bristol Körfezi’nde rekor düzeyde yüksek bollukta iken, Yukon ve Kuskokwim nehirlerinde Yerli topluluklar tarafından avlanan Chinook ve chum somonları rekor düzeyde düşük miktartaydı. Azalan balıkçılık, 2023’te faaliyetlerinin durdurulmasıyla devam etti.
‣ Svalbard: Küresel ısınmanın geleceğini görebileceğimiz Kuzey Kutbu Adaları
Kuzey Kutbu’nun en sıcak yazı…
2023 rapor kartı, Kuzey Kutbu’nun gelecekteki direnci için yerli bilgilerin uygulanmasının önemine odaklanan iki bölüm de içeriyor. Bir bölüm, Alaska bilim insanları ve kuzey Alaska topluluklarındaki Iñupiaq gözlemcileri arasındaki iş birliği olan Alaska Arctic Gözlemevi ve Bilgi Merkezi‘nin çalışmalarını tanımlıyor. Finli bilim insanlarının Fin köyleri ve Yerli Sámi halkı ile iş birliği içinde bu sulak alan ekosistemlerini ve ormanları yeniden canlandırma çalışmaları da bir başka bölümde ele alınıyor.
Rapor, 2023 yazının Kuzey Kutbu’nun kaydedilen en sıcak yaz olduğunu belirtiyor. Deniz buzu genişliği son 17 yılda kaydedilen en düşük seviyelere düşerken, bu yılki deniz buzu genişliği 1979’da başlayan uydu kayıtlarında altıncı en düşük seviyedeydi.
Rapor ayrıca Kuzey’deki çeşitli bölgelerde, özellikle Kanada Arktik Takımadaları, Chukchi ve Beaufort denizlerinin dışındaki bölgelerde artan okyanus fitoplankton çiçeklenmeleri veya birincil üretkenliğe de dikkat çekiyor.
Fotoğraf: Chris Man / Unsplash
Kuzey Kutbu ‘yeşeriyor’
2023 yazında, Kuzey tundrasında yeşillik, 24 yıllık uydu kaydında üçüncü en yüksek seviyede idi. Kuzey Kutbu, bir zamanlar tundra olan yerlerde artan çalı, kavak ve huş ağaçları trendini sürdürüyor.
Grönland Buz Tabakası, kışın üzerindeki kar birikimine rağmen kütlesini kaybetmeye devam ediyor. Buz tabakasının en yüksek noktası olan Zirve İstasyonu, 26 Haziran 2023’te 0.39 santigrat dereceye ulaştı ve 34 yıllık kayıtlarda sadece beşinci kez erime yaşadı.
Kuzey Kutbu’nda değişen iklim koşulları ve yaşam
Kuzey Kutbu’nda gözlemlenen bu rekor sıcaklıklar ve buzul erimeleri, iklim değişikliğinin etkilerinin ne denli hızlandığını ve bölgenin diğer yerlerden daha hızlı ısındığını gösteriyor. Bu durum, Kuzey Kutbu’ndaki hayvan yaşamını, ekosistemleri ve hatta insan topluluklarını doğrudan etkiliyor.
Uzmanlar, Grönland buzulunun erimesi ve deniz buzu genişliğindeki azalmanın, küresel deniz seviyelerindeki yükselmeyle doğrudan ilişkili olduğunu ifade ediyor. Bu durum, kıyı bölgeleri için ciddi bir tehdit oluştururken, dünya genelinde sel riskini de artırıyor. Buzulların erimesi, Kuzey Kutbu ekosistemlerindeki hayvanların yaşam alanlarını ve göç yollarını da etkiliyor.
Deniz buzu genişliğindeki azalma, deniz ekosistemlerindeki biyolojik çeşitliliğin dengesini de bozuyor. Okyanus fitoplankton çiçeklenmelerinin artışı, deniz canlılarının beslenme zincirinde önemli değişikliklere yol açabilir. Bu durum, balık popülasyonlarındaki dalgalanmalar gibi ekolojik dengelerin bozulmasına sebep olabilir.
Kuzey Kutbu’nun ‘yeşermesi’, bölgedeki bitki örtüsünün artması ve tundranın daha yoğun bir bitki örtüsüne sahip olması anlamına geliyor. Bu değişim, bölgenin karbon döngüsü üzerinde etkili olabilir ve atmosferdeki karbon emisyonlarını etkileyebilir. Uzmanlara göre, artan bitki örtüsü aynı zamanda yaban hayatı için yeni yaşam alanları oluşturarak biyolojik çeşitliliği artırabilir de.
Comments