Dünyaİklim KriziManşet

Kuraklıkla boğuşan ülkelerde bulut tohumlama çalışmaları sürüyor

0
bulut tohumlama
Fotoğraf: Amr Alfiky / Reuters

Dünyanın en sıcak ve en kurak bölgelerinden birinde yer alan Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), bulut tohumlama ile yılda ortalama 100 milimetreden  daha az olan yağışlarını artırmaya çalışıyor.

İklim değişikliğinin etkileri, artan nüfus, turizm ve çeşitlenen ekonomisi,  su kullanımı pahalı deniz suyu arıtım tesislerine dayanan BAE’de su talebini artırdı.

BAE Ulusal Meteoroloji Merkezi‘nde yağmur iyileştirme operasyonları başkanı Abullah al-Hammadi, “Bulut tohumlama, yağış oranlarını yılda yaklaşık yüzde 10 ila yüzde 30 oranında artırıyor. Hesaplarımıza göre, bulut tohumlama işlemleri, deniz suyunu tuzdan arındırma işleminden çok daha düşük maliyetli” dedi.

Suudi Arabistan ve İran da dahil olmak üzere bölgedeki diğer ülkeler, tarihi kuraklıklarla karşı karşıya kaldıkları için benzer planlar açıkladı.

ABD’nin geliştirdiği dünyada şu an Çin’in ve orta daoğuda BAE’nin başını çektiği bu tip yapay yağmur teknolojileri pek çok yönüyle de tartışmalı.

Bulut Tohumlama nedir?

Bulut tohumlama, çok basit şekliyle, bulutta daha büyük su damlacıkları oluşturmak ve bulutu doygunluğa ulaştırarak yağış düşmesini sağlamak için buluta kimyasal enjekte edilmesidir.

Yapay tohumlamada gümüş iyodür, amonyum nitrat, kadmiyum iyodür, diğer higroskopik materyaller çekirdek vazifesi görmek üzere yerden veya havadan yağmur bulutuna püskürtülür ve bu maddeler yoğuşma çekirdeği olarak hizmet görür. Ancak bu işlem, yalnızca belli yükteki yağmur bulutlarına yapıldığında başarılı olabilir.

Aynı şekilde bu maddelerin, bulutun içindeki en uygun yere, zamanında ve doğru miktarda ulaştırılması işlemin en zor kısmıdır.

Uçakla yapılan tohumlamada, kanatlara takılı brülörlerin saldığı gümüş iyodür dumanı yardımıyla tohumlama yapılır. Tohumlama maddesini bulutun tipi, sıcaklığı, düşey akımlar gibi ölçütlere bağlı olarak uçaklar tarafından tepesinden içine, içine girerek ya da tabanından yukarı akımlar ile verilmesi gerekir, bu da hava trafiğinin yoğun olduğu bazı durumlarda mümkün olmayabilir ve pilot becerisi gerektirir.

Yerden bulut tohumlama işlemi havan topları, roketler ile tanklarda bulunan gümüş iyodürün, yer jeneratör yardımıyla buluta püskürtülmesi ile yapılır. İşlemde hedef bölgenin belirlenerek dikey hareketlerden kaçınmak zorluk yaratır. Bu nedenle en pahalı fakat en isabetli olan tohumlama yöntemi roketlerdir.

Meteoroloji Genel Müdürlüğü‘ne gör, yağış artırma çalışmalarının ekonomik, sosyal ve çevresel etkilerinin değerlendirilmesi, ekonomik fayda / zarar analizlerinin tarım, hidroelektrik enerji üretimi gibi farklı sektörler için ortaya konması ve yerelden küresele karşılaşılabilecek hukuki sorunlara karşı da düzenlemelerin yapılması gerekli.

Öte yandan tohumlamada kullanılan gümüş iyodür gibi kimyasal maddelerin etki analizleri yapılmalı. Bazı çalışmalar, suda çözünmeyen gümüş iyodürün toprakta ve nehir yataklarında biriktiği gözlemlendi.

Birleşik Arap Emirlikleri’nde yapılan bulut ekimine dair konuşan İngiltere’deki Highlands and Islands Üniversitesi’nde meteorolog  Edward Graham, “Karbon ayak izi açısından, bulut tohumlamada kullanılan uçakların gezegendeki milyarlarca araba ve her gün uluslararası hava yolculuğu yapan devasa uçaklarla karşılaştırıldığında, okyanusta sadece bir damla”  olduğunu söyledi.

Reuters’a konuşan pilotlardan biri Ahmed al-Jaberi ise pilotlar için işin zorluğuna dikkat çekti:

“Bulut tohumlama, pilotlar için en zor ikinci seviye olarak kabul ediliyor. Buluta nasıl girip çıkmamız gerektiğini bulmaya çalışırız ve fırtına veya doludan kaçınmaya çalışırız.”

Çin de bu hafta,  devam eden kuraklıkla mücadele etmek için ülkenin güneybatısındaki Sichuan Eyaleti ve Chongqing Belediyesi‘nde bulut tohumlama

Çarşamba günü Chongqing’de, 20 dakika süreli 10 milimetre yağış için gerekli parçacıkları içeren altı çubuk fırlatıldı. China Media Group’a (CMG) göre, Perşembe gününden başlayarak, Sichuan’da Pazartesi gününe kadar sürecek operasyonlarda sonunda 6 bin kilometrekarelik bir alanı kapsayacak olan tohumlama çalışmaları için iki büyük insansız hava aracı konuşlandırıldı.

More in Dünya

You may also like

Comments

Comments are closed.