Ekolojiİklim KriziManşet

Kuraklığın ardından gelen ani sellerde sadece havanın değil, toprağın da etkisi var

0

Yeni araştırmalar, iklim değişikliğiyle birlikte şiddetli kuraklıktan şiddetli yağışlara kadar şiddetli hava değişimlerinin daha yaygın hale geldiğini söylüyor.

Bir bilim insanı ekibi bu eğilimi analiz etmek için 1980’den 2020’ye kadar olan verilere baktı. Konuma bağlı olarak, kuraklıktan tehlikeli sağanak yağışlara ani geçiş olasılığı bu dönemde yüzde 0,25’ten yüzde 1’e yükseldi.

Uzmanlar, Avrupa‘nın dünya çapında bu eğilimin kötüleştiği yedi bölgesel sıcak noktadan biri olduğunu söylüyorlar.

Araştırma: İklim değiştikçe sel ve kuraklıklar daha sık olacak, daha uzun sürecek
Kayıtlara geçen en sıcak sekiz yıl: Buzullar rekor düzeyde eriyor, denizler yükseliyor, kuraklık artıyor
Kaliforniya sele teslim: İklim krizi kaynaklı sellerde 14 kişi hayatını kaybetti
Çin’de 2023 yazı: Aşırı sıcak ve büyük seller arasında bir halk
Brezilya Amazonları, büyük sellerin ardından şimdi de büyük kuraklıkla karşı karşıya

ABD‘deki Teksas Üniversitesi’nde profesör olan çalışmanın yazarlarından Zong-Liang Yang , “Özellikle kuraklıktan sele doğru ani geçişten endişe duyuyoruz. Toplumlar genellikle kuraklık gibi doğal afetlere tepki vermekte zorluk çekiyor ama şimdi bir anda sel baskınları da çoğaldı. Ve bu birçok yerde oluyor.”

Son yıllarda bu eğilimin çok sayıda örneği yaşandı. ABD Kaliforniya, Çin, Türkiye gibi ülkeler ağır kuraklık yaşarken, bir anda bastıran şiddetli yağışlar nedeniyle sel baskınlarına maruz kaldı.

Hava koşullarındaki ani değişikliklere iklim değişikliği başta olmak üzere El Nino ve La Nina gibi hava olayları neden olabiliyor. Ancak çalışmanın yazarları, bu olaylarda toprağın kendisinin de etki yaratabileceğini bulduklarını; kuraklıktan sonra sağanak yağış olasılığını artıran ‘kara bazlı geri bildirim döngüleri’ keşfettiklerini açıkladı.

Buna göre, nemli bölgelerde kuraklık, topraktan ve bitkilerden suyun buharlaşmasına neden oluyor ve yoğun yağışların gelişmesi için nem kaynağı sağlıyor Kurak bölgelerde, sıcak hava ve düşük basınç, okyanuslar ve denizlerden nem çekerek tehlikeli yağış olasılığını artıyor. 

İklim değişikliği etkiyi büyütüyor ve yaygınlaştırıyor

Araştırmacılar, iklim değişikliğinin de bu hızlı değişimleri daha yaygın hale getirmesinin beklendiğini söylüyor.

Çalışmanın diğer yazarı, Euronews‘e konuşan Hong Kong Politeknik Üniversitesi‘nden Profesör Shuo Wang, “İklim değişikliği, arka arkaya kuraklıkları ve selleri körüklüyor, bu da geniş çapta yıkıma,  can kaybına ve mülk, altyapı ve çevreye zarar verilmesine neden oluyor” diyor.

Kara tabanlı geri bildirim döngülerinin keşfi, tahmine dayalı iklim modellerinin doğruluğunu artırmaya yardımcı olabilir.  Ayrıca toplulukların kuraklık ve sel arasındaki dalgalanmalara daha iyi hazırlanmalarını da destekleyebilir.

Wang, bulgularının hızlı kuru-ıslak geçişlerin etkilerini hafifletmek için erken uyarı sistemlerinin geliştirilmesine ilişkin bilgiler sağladığına dikkat çekti.

More in Ekoloji

You may also like

Comments

Comments are closed.