By 
Konya Ovası‘nda yıllara göre obruk oluşum sayısı belirlendi. Obruk sayısının yıllar içerisinde hızla arttığı gözlenirken, geçmişten bugüne tespit edilen obruk sayısı da 2 bin 240 oldu.
Yer altı sularının etkin kullanımı da obruk oluşumunu hızlandırdığı biliniyor.
Hızlı artış tedirginliğe neden oldu
AA‘da yer alan habere göre, Konya Ovası’nda yer altında zamanla eriyen kalker taşlarının boşluk oluşturması ve zeminin çökmesiyle oluşan obruk sayısının yıllar içerisinde hızlı artışı tedirginliğe yol açtı.
Bölgede çalışma yürüten uzmanlar, bugüne kadar derinliği 1 metrenin üzerinde toplam 702 obruk tespit etti.
1920’lerden 2000’li yılların başlarına kadar yıllık 1-2 obruk oluşumunun görüldüğü bölgede, 2010’da 17 obruk meydana gelirken, 2020’de bu rakam 43’e yükseldi.
1920-2009 yıllarında da toplam 95 obruk oluştu. Geçen yıl hariç son 10 yılda ise farklı çap ve büyüklükte 309 obruk görüldü.
2020’de 94 bilinmeyen ve daha önce oluşan yeni obruk tespit edilirken, geçen yıl daha önce oluşan ancak literatürde olmayan bin 742 obruk belirlendi. Böylece tespit edilen obruk sayısı 2 bin 240 oldu.
‘Geçmişte 20 yılda bir obruk oluşurdu’
Konya Teknik Üniversitesi (KTÜN) Obruk Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Fetullah Arık, geçmişte 20 yılda bir obruk oluştuğunu, ancak şimdi bu sayının yılda 30-40’a çıktığını kaydetti:
1990’lı yıllarda yılda birkaç seviyesinde obruk 2000’li yıllarda 5-6 seviyesinde. 2010’dan sonra sürekli artan bir seyir izliyor. 2015’ten sonra 40’lı sayılarda obruk oluşumu gerçekleşti. Geçmişte 20 yılda bir obruk oluşurken şimdi bu sayı yılda 30-40’a çıktı. Bu da son yıllarda obruk sayısının giderek arttığını gösteriyor.”
Arık, geçmişte oluşan obrukların tarihlendirilmesinin zor olduğunu da kaydetti.
‘Büyük kısmı sığ obruklar’
Arık, obrukları sığ ve derin nitelikte olmak üzere ikiye ayırdıklarını ve Konya’da görülen obrukların büyük kısmının sığ obruklar olduğunu açıkladı:
Geçtiğimiz yıl sadece Karapınar’da 500 civarında obruk tespit edilmişti. Yürüttüğümüz çalışmalarda Konya genelinde tespit edilen toplam obruk sayısı 2 bin 240. Bunlardan 702’si kuyu şeklinde görmeye alıştığımız derin obruklar. Büyük kısmı sığ obruklar yani 1 metre derinlikteki değişken çaplardaki obruklar. Karapınar’ın yanı sıra obruk oluşumları Karatay, Çumra, Selçuklu, Ereğli, Halkapınar ve Emirgazi ilçelerinde de görülüyor.”
‘Obrukların artmasının en temel nedeni aşırı su kullanımı’
Prof. Dr. Fetullah Arık, obruk oluşumlarının giderek artmasının temel nedeninin aşırı ve kontrolsüz su kullanımı olduğunu ifade etti:
Son yıllarda obruk oluşumlarının giderek artmasının en temel nedeni aşırı ve kontrolsüz su kullanımı. Şu aşamada belki de daha kalıcı olarak ortaya koyabileceğimiz en önemli önlem, yer altı suyunun kontrollü kullanılması. Çünkü havza içerisinde hem çok fazla hem de kontrolsüz bir şekilde tüketiliyor. Yıllar içerisinde yer altı su seviyesindeki düşümler giderek artan seyir izliyor.
Yer altı seviyesindeki düşüş aynı zamanda obruk sayısındaki artış da demek. 2000’li yıllara kadar santimetrelerle ifade ettiğimiz yer altı suyu düşümleri, 2015’ten sonra bir metre seviyesinde. Geçen yıl bazı gözlem kuyularındaki düşüm 20 metrenin üzerinde.”
Comments