Hafta SonuKitapManşet

Karekin Deveciyan’dan ‘Türkiye’de Balık ve Balıkçılık’ kitabı

0

Karekin Deveciyan’ın ilk kez 2006’da Aras Yayıncılık tarafından yayınlanan “Türkiye’de Balık ve Balıkçılık” kitabı, Ocak 2019’da basılan 7. baskısı ile kitabevlerindeki yerini aldı.

Türkiye’de Balık ve Balıkçılık, Karekin Deveciyan
Aras Yayıncılık, 2006

Karekin Deveciyan Efendi’nin 1915’te İstanbul’da basılan Türkiye’de Balık ve Balıkçılık adlı eseri Türkiye’de balıkçılık konusunda yazılmış en önemli eserlerin başında gelir. Eser, konuyla ilgilenen herkesin takdirini kazanmış olmasının yanı sıra, son yıllarda sayıları hızla artarak yayımlanan balık ve balıkçılıkla ilgili kitapların hemen hepsinin başvuru kaynağı da olmuştur.

Türkiye’de Balık ve Balıkçılık, alanındaki ilk çalışmadır. Yazarının konuya olan hâkimiyeti, büyük tecrübesinin ürünü olarak verdiği ayrıntılı bilgiler, yaptığı hassas çizimler, bugün onu yalnızca balıkçılık alanında değil, folklorik ve tarihsel bakımlardan da benzersiz bir eser olarak değerlendirmemize neden olacak kadar önemlidir. Avrupa bilim çevrelerinde de takdirle karşılanan eser, Türkiye’deki deniz ve tatlısu balıklarıyla deniz canlılarını, av aletleriyle volileri, dalyanları, göl ve akarsularla ilgili bilgilerle avlanma tekniklerini içererek, balıkçılık konusuna ilgi duyan herkes için zengin bir kaynak oluşturur. Eserin değerini tarihçi Reşat Ekrem Koçu, ünlü eseri İstanbul Ansiklopedisi’nin dördüncü cildinde şu sözlerle teyit eder:

“Balık ve Balıkçılık milli kütüphanemizde benzerine ender rastlanan muazzam eserlerdendir kendi mevzuunda ise tek eserdir.”

Bugün, Türkiye balıkları ve balıkçılığı konusunda Karekin Deveciyan’ın bu dev eseri kadar zengin ve canlı ayrıntılarla bezeli bir kitabın hâlâ yazılamadığını iddia etmek abartılı sayılmaz. 576 sayfadan oluşan Türkiye’de Balık ve Balıkçılık’ta, tamamı Deveciyan’ın kaleminden çıkma 207 çizimin yanı sıra, 103 tablo ve İstanbul civarındaki dalyan ve voli yerlerini gösteren bir harita yer alıyor.

Karekin Deveciyan kimdir?

1868’de Harput’ta doğdu. Harput’taki Fransız okulunda okuduktan sonra, İstanbul’daki Lusavoriçyan Katolik okulunda öğrenim gördü. 1891’de Düyun-u Umumiye İdaresi’nde memuriyete başladı. Bursa, Bandırma, Selanik, Sivas ve Beyrut Düyun-u Umumiye bölge müdürlüklerinde memurluk, muhasebecilik, gümrük resmi başkontrolörlüğü, sandık amirliği görevlerinde bulundu. 1910’da İstanbul Balıkhanesi Merkez Müdürlüğüne, 1917’de Balık İşleri Başmüfettişliği’ne, 1922’de Balıkçılık Başkontrolörlüğü’ne atandı. 

31 Mart 1927’de, 36 yıl çalıştığı Düyun-u Umumiye’den emekliye ayrıldı. 1915’te İstanbul’da yayımladığı Balık ve Balıkçılık adlı yapıtıyla, alanında bir ilki gerçekleştirdi. Bu kitabın Pêche et Pêcheries en Turquie (Türkiye’de Balık ve Balıkçılık) adı altında yapılan geliştirilmiş Fransızca basımı yurt dışında büyük ilgi gördü. Fransızca’dan çevrilerek Türkiye’de Balık ve Balıkçılık adıyla Aras Yayıncılık tarafından basılmıştır. Çeşitli gazete ve dergilerde takma adlarla bilimsel konularda pek çok yazı yayımlayan ve çeviriler yapan Deveciyan, balıkçılık terimleriyle ilgili sözlük çalışmaları vesilesiyle, Maarif Nezareti bünyesinde 1910’lu yıllarda kurulan Istılahat-ı İlmiye (Bilimsel Terimler) Encümeni’ne üye seçildi. 

Emeklilik yıllarında, sık sık, evinin de bulunduğu Ortaköy’ün sahilinde, küçük taburesi üzerinde elinde oltasıyla balık avlarken görülüyordu. 8 Ocak 1964’te, kısa bir rahatsızlık döneminden sonra hayata veda etti. Ortaköy Surp Krikor Lusavoriç Ermeni Katolik Kilisesi’ndeki cenaze töreninin ardından, Şişli’deki Ermeni Katolik Mezarlığı’na gömüldü.

.

Ercüment Gürçay

More in Hafta Sonu

You may also like

Comments

Comments are closed.