Kent bahçeciliği yapıyorsunuz ve atalık tohuma nasıl ulaşacağınızı mı düşünüyorsunuz? ‘tohumtakas.org‘ internet veri tabanı derdinize derman olmaya geldi.
Bayramiç’in sarı buğdayı ve Amasya elması sofrada. Anadolu’nun dayanıklı atalık tohumlarından sadece ikisini gördüğümüz bu sofranın başında, Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği tohum takası internet sitesi projesinden bahsediyor.
Buğday Derneği’nin kurulmasının nedenlerinden biri olan gıda güvenliği ve biyoçeşitliliği sağlamak için yaptığı çalışmalarının önemli bir kalemi olan tohum takası projesi, artık kentte bahçesinde, saksıda yerel tohum üretimi yapmak isteyenler için de tohumlar kolay bulunur olsun diye internete taşındı.
Sandıklardan toprağa
Site bugün itibariyle açılmış olsa da proje yeni değil; derneğin nin 2007 yılından beri devam ettirdiği tohum takas ağı, sandıklarda bekleyen, kaybolmaya yüz tutmuş atalık tohumların gün yüzüne çıkıp toprakla buluşturulmasına destek oldu. Çiftçilerin ve küçük üreticilerin üretimiyle devamlılığı sağlanan bu atalık tohumlara ulaşım artık yeni aşamayla daha kolay olacak.
‘Adım Adım’ oluşumu bağışçılarının desteğiyle hazırlanan tohum takası veritabanını, Tohum Takası Ağı proje koordinatörü Mehmet Gürmen şöyle anlatıyor:
“Monokültür tarım ve kırsal nüfusun azalması bizi bu bu projeyi yapmaya itti. Anadolu’daki kadim takas kültürünü devam ettirerek bir sonraki aşama olan gıda bağımsızlığına, tohumun tekelden çıkıp köylünün elinde çoğalması ve tüketicinin de bu yöne evrilmesine aracı olmaya çalışıyoruz. ”
Tarımda atalık tohumun oranı %1 ile %3 arasında
Bu çabanın altını çizmek gerkeiyor; çünkü Türkiye’de atalık tohumun, yani köylünün elinde dolaşan, binlerce yıldır özünü koruyan yerel tohumun tarımda oranı %1 ile 3 arasında değişiyor. Aslında bu oran tarım sisteminin son yılarda nereden nereye evrildiğini de gösteriyor: gıda bağımsızlığı, besleyici değerler ve damak tadı yerine daha çok ve daha hızlı üretim.
Badirelerin karşısında dimdik!
“Atalık tohumdan üretilen domatesin içindeki magnezyum hibrit domatesteki magnezyumdan dokuz kat daha fazla” diyor Gürmen. “Ayrıca yerel tohum binlerce yıldır atlattığı badirelerle karşımızda. Kuraklı ve selden kurtulmuş, bu yüzden de kuraklığa karşı nasıl dayanacağını biliyor. Laboratuarda üretilen tohumlarda bu yeti yok, üretildikten sonra bir yaşında ölüyor zaten.” diyor.
Tekele girmemiş tohumun hakkını savunmak
Tarım Bakanlığı yerli tohumu desteklediklerini açıklıyor fakat Gürmen’in söylediğine göre bundan kastedilen şirket tohumları. “Biz de tekele girmemiş, köylünün elinde olan tohumların yaygınlaştırılması ve takasla üreticiye ulaşması gerektiğini savunuyoruz.”
“Tohumun hayatına eksik bilgiyle devam etmesin“
Buğday ekibinden Oya Ayman tohumun dolaşıma girmesi ve hafızasının korunması hakkında şöyle diyor: “Türkiye’de Ankara’da tohumlar için gen bankası var. Ana tohumu saklamak için bu yeterli değil. O tohum 100 yıl bir kabın içinde kalıyor. İklim değişiklieri, hastalıklar tohumun hafızasına kaydedilmiyor. Bu yüzden kabından çıktığından eksik bilgiyle hayata devam ediyor. Bizim istediğimiz tohumun hafızasının sağlanması. “
Şimdilik 20 tohum sitede
Türkiye’de bir ilk olan internet sitesi sayesinde, gıda bağımsızlığını güvence altına alan işbu bu atalık tohumlara ulaşmanız daha kolay. “Elimde tohum yok” diyenler varsa hatırlatalım, önemli olan şimdi elinizde tohum olması değil, takas ağına girerseniz elinizdeki tohumları takasa sokacağınızı taahhüt etmeniz. Yani pembe domatesi üretip sonra ilk tohumunu sitede kullanıma sokabilirsiniz.
Tohum takası sitesinde şimdilik 20 tür tohum var. Susuz börülce, Girit kabağı, patlak mısır, karışık karpuz ve lila patlıcan tohumlardan sadece birkaçı. Şu anda sadece tohumların alınabildiği siteden Haziran’dan sonra tohum takası da başlayacak.
Kıpkırmızı isot biberi görüp saksısına ya da bahçesine ekmek isteyenler, fakat daha önce ekip biçmemiş olanlar için sitenin önemeli bir hizmeti de var; “makaleler” kısmında ekimin nasıl yapılacağını öğrenebilirsiniz. Ayrıca sitede atalık tohumlarla ilgili çiçek açma tarihi, bilinen hastalıklar, toprak ekim koşulları, şeceresi gibi her tür bilgi notu da yer alacak.
Siteyi kullanabilmek için yapılması gerek tek şeyse üye olmak.
ayrıntılı bilgi için siteyi ziyaret edebilirsiniz.
(Gözde Kazaz/Yeşil Gazete)