Kadınlardan Anayasa değişikliği tepkisi: Kıyafetlerimiz yine erkek siyasetçilerin oy kaygıları için bir araç oldu

CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun “başörtüsüne yasal güvence” çıkışının ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan‘ın yeniden gündeme getirdiği Anayasa değişikliği teklifi tartışmaların odağında.

CHP, başörtüsü özgürlüğü ile ilgili üç maddeden oluşan bir kanun teklifini Meclis Başkanlığı’na sunarken Erdoğan önce yasal değişikliğe ihtiyaç olmadığını söyleyip, ardından “Gelin çözümü Anayasa düzeyinde sağlayalım” demişti.

Teklifte din ve vicdan hürriyetini düzenleyen 24’üncü maddeye, “Kadınların başlarının veya boyunlarının açık veya örtülü olması nedeniyle kamu hizmetlerine girmesi, eğitim öğretim hakkına ve çalışma hakkına engel olamaz” hükmünün ekleneceği belirtiliyor.

Ailenin korunması başlıklı 41’inci maddede ise “Aile, Türk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır” ifadesindeki eşler tanımının değiştirileceği ve bu maddede yer alan eş tanımının “kadın” ve “erkek” olarak değiştirileceği ifade ediliyor.

“Başörtülü kadınları “siyasal rehine” olmaktan çıkarma iddiasıyla çıkılan yolda, tüm kadınlar ve kadınların kıyafetleri yine, erkek siyasetçilerin oy kazanma kaygıları için bir araç olarak gündeme getirilmiş oldu” diyen Eşitlik İçin Kadın Platformu’nun (EŞİK) açıklaması şöyle oldu:

Toplumsal ve siyasal muhalefet böylesi bir Anayasa değişikliği teklifini müzakere etmekten dahi kaçınmalıdır.

Tekrar hatırlatıyoruz: “Anayasayı uygulamayanlar Anayasa yapamaz.”

Fotoğraf: Serra Akcan/csgorselarsiv.org

Kadın bedeni ve giysileri üzerinden yapılan eril siyasete karşı çıkıyoruz: Kıyafetimize karışmayın!

Açıklama, “Yasalarda, anayasalarda kadınların kılık kıyafetiyle ilgili düzenleme yapılmasının bizleri karşı karşıya bırakacağı risklerin farkındayız” sözleriyle devam etti:

“Bugün için Türkiye’de başörtüsü kullanmak, eğitim özgürlüğünü veya çalışma hakkını ortadan kaldıran veya bu hakları sınırlayan bir durum değildir. Başörtüsü konusunda yaşanmış olan yasakların ve hak ihlallerinin yasalardan değil uygulamadan kaynaklandığı ortadadır. Yasalara dokunmayın, uygulayın.

Başörtüsü yasaklarını da zorunlu başörtüsü politikasını da kabul etmedik, etmeyeceğiz.

Fotoğraf: Sendika.org Arşivi / csgorselarsiv.org

Erkek egemen siyasetin bizi başörtülü-başörtüsüz olarak etiketleyerek ortak mücadelemizden koparmasına, kutuplaştırmasına izin vermeyeceğiz.

Mahsa Amini için, İran’daki kadınlarla dayanışmak için saçlarımızı kesen de, giydikleri yüzünden cezalandırılan Gülşen’in şarkılarını söyleyen de, Abdurrahman Dilipak’ın İstanbul Sözleşmesi’ni savunan AKP’li kadınlara “fahişeler ve onların türevleri” demesi nedeniyle açılan ceza davasını takip eden de biziz.

Haklarımız ve hayatlarımız için birlikte mücadele etmeye devam edeceğiz.

Açıklamada, Anayasa değişikliği ile iktidarın, sınırlarını kendisinin belirlediği bir aile formunu dayatarak geleneksel cinsiyet rollerini pekiştirerek, cinsiyetçi uygulama ve söylemlerin dozunu artırarak kadınların ve LGBTİ+’ların haklarını ortadan kaldırmaya çalıştığını belirtildi.

“24’üncü maddede öngörülen değişiklik, başörtülü kadınlara ayrımcılık yapılmasını önlemek iddiasıyla yola çıkarken aslında kadınların nasıl giyineceğini, neresini nasıl örteceğini, başörtüsü kullanan kadınların nasıl başörtüsü takacağını belirliyor.

Aynı zamanda, inanan ve inanmayan herkesin özgür yaşamasının güvencesi olan eşitlik ve laiklik ilkelerine, özgürlükçü yorumlanmalarının önünü kesecek yeni bir sınır getirmiş oluyor.”

LGBTİ+’ların birlikte yaşamalarını yasadışı hale getirmenin adımları atılıyor

Aileye ilişkin 41’inci maddeye de iktidar tarafından LGBTİ+ ‘ların hakları aleyhine düzenlemeler getirilmesi gündemde. Söz konusu değişiikliğe karşı EŞİK’in değerlendirmeleri şöyle:

• Bu eksende yapılacak bir değişikliğin cinsel yönelim ve cinsiyet kimliğine dayalı ayrımcılığı ve nefret söylemini yükselteceği açık. LGBTİ+’ların birlikte yaşamalarını yasadışı hale getirmenin adımları atılıyor.
• Maddeye eklenmesi konuşulan “aile kadın ve erkeğin birlikteliğinden oluşan birimdir” gibi ifadeler kadınlar için de çok yönlü hak kayıplarına neden olabilir.

Medeni Yasa’nın değil dini kuralların uygulanması söz konusu olabilecek

• Madde metninde evlilik yerine birliktelik ifadesine yer verildiği takdirde, kadınların Medeni Yasa’nın evlilik ve ilgili maddelerinin güvence altına aldığı haklarını kaybetmesinin yani Anayasa yoluyla Medeni Yasa’nın etrafından dolaşılmasının hatta Yasa’nın zımnen ilga edilmesinin önü açılmış olacak.

Resmi nikahın zorunlu olmaktan çıkması, evlilik/cinsel ilişki yaşının bazı tarikatların istediği gibi 12 hatta 9 yaşa indirilmesi, Medeni Yasa’nın değil dini kuralların uygulanması, yani çok hukukluluğun mümkün hale gelmesi, söz konusu olabilecek.

Tek ebeveynler, çocuksuz çiftler, evlatlık olanlar aile kapsamı dışında kalabilir

• Ayrıca böyle bir düzenlemede “bir kadın ve bir erkek” denmediği takdirde erkek çok eşliliği de mümkün hale gelecek.
• Madde metnine “aile kadın, erkek ve çocuktan oluşur” gibi ifadelerin eklenmesi de konuşulan değişiklikler arasında yer alıyor. Bu yönde bir değişiklik yapılması halinde ise çocuksuz çiftler, tek ebeveyn ve çocuktan oluşan aileler -ki bu aileler genelde kadın ve çocuk veya çocuklardan oluşuyor- ve evlatlık olanlar Anayasa’ya göre aile kapsamı dışında kalacak.

Eşit yurttaşlık hakkımız pazarlık malzemesi yapılamaz

EŞİK Platformu’nun açıklaması şu sözlerle son buldu:

“Kadınları ya “sürtük” ya da “kariyeri çocuk doğurmak” olarak gören zihniyete; her türlü yaşam biçimi tahakkümüne, nefret söylemine ve cinsiyete dayalı ayrımcılığa karşı mücadele ediyoruz.

İktidarın seçim öncesi hesaplarının bir parçası olarak giriştiği; kadınların, LGBTİ+’ların ve tüm toplumun hayatını alt üst edecek, özgürlüklerin değil yasakların kapısını açacak, çok hukukluluğu mümkün kılacak bu yeni anayasa sürecine izin vermeyeceğiz. Eşit yurttaşlık hakkımız pazarlık malzemesi yapılamaz.

Ailede, toplumda, devlette reis istemiyoruz.

Anayasayı uygulamayanlar, Anayasa yapamaz. Yasalara dokunma, uygula!