İşgalde dokuzuncu gün: Rusya, Avrupa’nın en büyük nükleer santralini ele geçirdi

Rusya‘nın Ukrayna‘ya karşı başlattığı savaş devam ediyor. Ukrayna’da başta başkent Kiev, Herson ve Harkiv şehirlerinde olmak üzere Rus saldırısı devam ederken, dün gece Avrupa‘nın en büyük nükleer santrali olan Zaporijya‘da saldırı sonucu çıkan yangın, nükleer endişeleri canlandırdı. Yangın, acil durum yetkilileri tarafından söndürüldü.

Bugün ise Ukrayna, Zaporijya Nükleer Santrali sahasında kontrolün Rus ordusuna geçtiğini açıkladı. Santral personelinin çalışmalarını sürdürdüğü aktarıldı.

Rusya ve Ukrayna heyetleri, dün Belarus’ta tekrar bir araya gelerek müzakerelerinin ikinci turunu tamamladı.

Ukrayna Devlet Başkanlığı danışmanlarından Mykhaylo Podolyak, “Ne yazık ki Ukrayna’nın ihtiyacı olan sonuca henüz varamadık. uzlaşılan tek konu vatandaşların çıkarılması için insani koridorların oluşturulması oldu” dedi. Ukrayna’nın gündeminde acilen ateşkes ve silahsızlanma olduğu belirtilirken, Rusya’nın Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’a göre; Rusya’nın müzakere şartları, Ukrayna’nın silahsızlanması, Kırım‘ın Kiev tarafından Rusya toprağı olarak tanınması ve Donbas‘ın özerkliğinin tanınması.

Görüşme sonrasında, saldırıların devam ettiği kentlerde insani koridorlar oluşturulacağı açıklanırken, müzakerelerin üçüncüsünün gerçekleşeceği de aktarıldı.

The second round of negotiations is over. Unfortunately, the results Ukraine needs are not yet achieved. There is a solution only for the organization of humanitarian corridors… pic.twitter.com/0vS72cwYSX

— Михайло Подоляк (@Podolyak_M) March 3, 2022

Ukrayna Devlet Acil Servisi, son günlerde hava bombardımanlarının arttığı Çernigiv bölgesinde dün meydana gelen hava saldırısında en az 22 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Ukrayna, saldırının sivil yerleşimleri hedef aldığını söyledi.

Roman Zakrevskyi -Reuters

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, düzenlediği basın toplantısında Batı devletlerine “Eğer gökyüzünü kapatmıyorsanız bana uçak gönderin, yoksa sırada Letonya, Litvanya ve Estonya olabilir” dedi. Zelenskiy, “Biz Rusya’ya saldırmıyoruz ve saldırmayacağız. Bizden ne istiyorsunuz? Topraklarımızdan ayrılın” ifadelerinin ardından Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin‘e seslenerek, “Benimle otur ve konuş ama 30 metre öteden değil” dedi.

Lynsey Addario – New York Times

Rusya televizyonunda Rusların ve Ukraynalıların aynı olduğu inancından vazgeçmeyeceğini belirten Putin ise Ukrayna işgalinin planlandığı gibi ilerlediğini söyledi ve “Batı’nın yarattığı Rusya karşıtlığını yok edeceğiz” dedi.

Putin işgaldeki Rus askerlerinin çok cesur olduğunu belirterek onları “gerçek kahramanlar” olarak niteledi.

‘Zaporijya’da bir olası patlama, Çenobil’in on katı büyüklüğünde olur’

Rusya’nın dün gece Avrupa’nın en büyük nükleer santrali olan ve Ukrayna’nın elektriğinin neredeyse dörtte birini üreten Zaporijya Nükleer Santrali’ne bombardıman başlatması sonucu yangın çıktı. Santral yakınındaki kasaba Enerhodar’ın Belediye Başkanı Dmitro Orlov,  itfaiyenin çatışmalar nedeniyle yangına müdahale edemediğini söyledi. Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu da nükleer santralin bombalandığına dair haberleri aldıklarını, Ukraynalı yetkililerle temas içinde olduklarını paylaştı.

Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba “Rus ordusu nükleer tesise her yönden ateş açıyor. Bir patlama gerçekleşirse Çernobil’in on katı büyüklükte olacak. Rusya derhal ateşi keserek itfaiyelere izin vermeli” dedi.

Ukrayna Devlet Acil Servisi yangının yaklaşık üç saat sonra söndürülebildiğini, radyasyon seviyesinin yükselmediğini  ölen veya yaralanan olmadığını duyurdu. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı da Ukrayna’dan gelen bilgiye göre santraldeki ana ekipmanların işlemeye devam ettiğini duyurdu.

Zelenskiy konuya ilişkin olarak, “Rusya dışında hiçbir ülke nükleer güç ünitelerine ateş açmadı. Bu insanlık tarihinde ilk kez oldu. Nükleer teröre başvurdular” dedi.

Daha önce Rus birlikleri Enerhodar‘a girip nükleer tesisi ele geçirmeye çalışmış, santral görevlileri ve bölge halkı barikat kurarak saldırıyı geri püskürtmüştü.

Ukrayna bugün Zaporijya Nükleer Santrali sahasında kontrolün Rus ordusuna geçtiğini açıkladı.

Dün yaptığı ‘üçüncü dünya savaşı nükleer olacak’ açıklamasıyla dikkat çeken Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, “Nükleer savaş  Batı’nın aklında olan şey, bizim değil. Bu açıklamayı biz değil, NATO ve Ukrayna dile getirmiştir” dedi.

Batı medyasının Donbas’ta yaşananları görmediğini söyleyen Lavrov, “Lütfen gerçekleri öğrenin, Amerikan medyası ile yetinmeyin” şeklinde konuştu.

‘Putin’in pervasızlığı tüm Avrupa’yı tehdit ediyor’

Nükleer santraldeki yangına ilişkin Zelenskiy ile telefonda görüştüğü aktarılan İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Rusya’ya santral çevresindeki saldırıları durdurma çağrısı yaparak  “Putin’in pervasız hamleleri tüm Avrupa’nın güvenliğini doğrudan tehdit edebilir” dedi.

Beyaz Saray‘dan yapılan açıklamada, Amerika Başkanı Joe Biden‘ın da Zelenskiy’den yangına ilişkin bilgi aldığı aktarıldı.

ABD Savunma Bakanlığı, “gerginliğin, yanlış hesaplamaların ve askeri vakaların önüne geçmek için” 1 Mart’ta Rusya Savunma Bakanlığı ile özel bir askeri telefon hattı kurulduğunu açıkladı.

ABD ayrıca, Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov ve 19 Rus oligarkını yaptırım listesine aldıklarını ve bu kişilere vize yasağı getirdiklerini duyurdu.

Küresel piyasalar Rusya’yı terk ediyor

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşları Moody’s ve Fitch‘in, Rusya’nın kredi notunu ‘çöp’ seviyesine indirmesinin ardından diğer bir uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor’s (S&P) da Rusya’nın kredi notunu bir haftada ikinci defa indirdi. Rusya’nın uzun vadeli döviz cinsinden “BB+” ve yerel para cinsinden “BBB-” olan kredi notları “CCC-“ye indirildi.

Japon kredi değerlendirme kuruluşu JCR da Rusya’nın uzun dönem yabancı ve yerel para cinsinden kredi notları “BBB”den “B+”ya çekildiğini açıkladı.

Dünyanın önde gelen endeks sağlayıcılarından MSCI, Rusya’yı ‘Gelişmekte olan piyasalar’ statüsünden çıkararak 9 Mart’tan itibaren ‘Standalone markets’ (Bağımsız piyasalar) olarak  yeniden sınıflandıracağını açıkladı.

Toyota dahil Japon otomobil üreticileri de Rusya’daki üretim operasyonlarını durdurmayı planlıyor. Alman otomobil üreticisi Volkswagen de Rusya’ya araç ihracatını ve ülkedeki yerel üretimini durduracağını bildirdi.

Dünya Bankası, Rusya ve Belarus’taki tüm programlarını durdurduğunu, Avrupa Birliği, yedi Rus bankasını SWIFT dışına çıkardığını açıklamıştı.

Rusya’nın en büyük ikinci petrol üreticisi olan Lukoil şirketi, internet sitesinden yaptığı bir açıklamayla Ukrayna’daki savaşa son verilmesi çağrısında bulundu. 

Rus rublesi günlük yüzde 10 değer kaybıyla dolara karşı rekor düşük seviyeye indi. Moskova Borsası bugün de kapalı kalacak.

Brent petrolün varil fiyatı işgalin birinci haftasının ardından  yüzde 22 arttı. Tedarik endişeleriye dün Şubat 2013’den bu yana en yüksek seviye olan 118,4 dolara seviyesine kadar çıkan Brent petrolün varil fiyatı, bugün 110 dolar. Brent petrol fiyatı son 10 yılın zirvelerinde dolaşırken Avrupa’da da doğal gaz fiyatları 198,5 avroya çıkarak son iki yılın rekor seviyesine ulaştı.

Almanya Ekonomi ve İklimi Koruma Bakanı Robert Habeck dün, Almanya’nın Rus doğal gazına bağımlı olduğunu belirterek, Rusya’dan petrol, gaz ve taş kömürü ithalatının yasaklanması düşüncesine karşı olduğunu söyledi.