İsrail-Hamas savaşının birinci yılı yaklaşırken Ortadoğu daha büyük bir bölgesel savaşa çok uzun süredir olmadığı kadar yakın görünüyor. Böylesi bir bölgesel savaşın yeni bir dünya savaşına yol açabileceğini düşünenler de bulunuyor.
Gazze‘nin ardından, Hizbullah‘a yönelik olduğunu iddia ettiği saldırılarla İran, Lübnan, Suriye‘yi hedef alan İsrail’e füzelerle yanıt veren İran, bu ülkeden misilleme beklerken İranlı milletvekillerinden “nükleer silah” talebi geldi.
Meclis’te görev yapan 39 milletvekili, Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi‘ne mektup yazarak İsrail’in bölgedeki tehditleri artarken nükleer silah geliştirme konusunda acilen harekete geçilmesi çağrısında bulundu.
İmzacılardan Hasan Ali Ahlaki, ISNA haber ajansına yaptığı açıklamada, vekillerin İran’ın “savunma doktrinini yeniden değerlendirmesi” gerektiğini savunduğunu söyledi:
“Bugün hiçbir uluslararası örgüt, Avrupa ülkeleri ya da ABD bile Siyonist rejimi kontrol edemiyor ve rejim elinden gelen her türlü suçu işliyor, bu yüzden bu mektubu yazdık”
AA‘nın aktardığına göre, aralarında nükleer silahların da bulunduğu, kitlesel ölümlere neden olan silahların yasaklanmasına yönelik İran’ın dini lideri Ali Hamaney‘in fetvasının “mahfuz olduğunu” belirten Ahlaki, buna karşın Caferi fıkhına göre, “şartların değişmesiyle fetvanın da değişebileceği”ne vurgu yaptı.
İran uranyumu yüzde 60’a kadar saflığa kadar zenginleştiriyor, silah sınıfı uranyum ise yüzde 90’a kadar zenginleştiriyor.
Savunma doktrini fetvası nedir?
İran’ın savunma dokrini, ülkenin dini lideri Ali Hamaney’in, aralarında “nükleer silahın” da bulunduğu kitlesel ölümlere neden olan silahların yasak olduğu fetvasını içeriyor.
İran’ın nükleer programı, onlarca yıldır uluslararası tartışmaların konusu. Yetkililer, nükleer gelişiminin amacının elektrik üretmek olduğunu iddia ediyor ve Hamaney nükleer silahları temelde reddettiğini söylüyor, ancak uzmanlar İran’ın yakın gelecekte bir nükleer bomba üretmek için uranyumu teknik olarak zenginleştirebileceğine inanıyor.
Ali Hameney, 1990’ların ortasında nükleer silahların geliştirilmesi ve kullanılmasına yönelik bir fetva vermiş; bunun ilk kamu duyurusu Ekim 2003’te, ardından da Ağustos 2005’te Viyana‘daki Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı toplantısında yapılmıştı.
Fetva, Hamaney’in resmi internet sitesinde de yer alıyor.
Ancak 2021 yılında İran İstihbarat Bakanı, ülkenin “köşeye sıkışmış bir kedi” gibi “o yöne itilmesi” durumunda tutumunu değiştirebileceğini söyledi. Ali Hameney de Mayıs 2023’te İran Dışişleri Bakanlığı ekibiyle yaptığı toplantıda ülkenin nükleer programını kısıtlamaya odaklanan bir anlaşma olan Ortak Kapsamlı Eylem Planı‘na katılmasının “takiyye” olduğunu ifade etmişti.
İran’la gerilim yaşayan İsrail ise nükleer faaliyetleri nedeniyle Tahran yönetimini eleştirirken, nükleer silaha sahip ülkeler arasında yer alıyor.
