İnsanlık tarihinin yaşamak için en kötü yılı hangisi?

Paul Ratner‘ın Big Think‘te yayımlanan bu yazısı, Yeşil Gazete tarafından çevrilmiştir.

***

Harvard profesörü Michael McCormick, yaşamak için en kötü yılın Milattan Sonra (MS) 536 olduğunu savunuyor.

Güneşi engelleyen volkan patlamaları ve vebanın yayılması nedeniyle korkunç bir yıl olan 536, binlerce yılın en soğuk on yılının ve bir yüzyıl süren ekonomik yıkımın başlangıcıydı.

Geçen yıl, dünyadaki birçok insanın hayatındaki en kötü yıldı. Şiddetli bir salgın, tehlikeli siyasi istikrarsızlık, hava felaketleri ve yaşam tarzında çoğu kişinin hiç yaşamadığı veya hayal bile etmediği köklü bir değişiklik… Ama şimdiye kadarki en kötü yıl olabilir miydi?

Her şey bir patlamayla başladı…

Harvard Üniversitesi Ortaçağ Tarihi Profesörü McCormick‘e göre MS 536, insanlık tarihinin en kötü dönemlerinden birinin habercisiydi.

Orono‘daki Maine Üniversitesi’nden (UM) İklim Değişikliği Enstitüsü‘nden McCormick ve buzulbilimci Paul Mayewski tarafından bir İsviçre buzulunun üzerinde yapılan çalışmaya göre, yılın başlarında İzlanda‘da volkanik bir patlama meydana gelmişti.

Volkan tarafından püskürtülen kül, muhtemelen Avrupa, Orta Doğu ve Asya‘nın bazı bölgelerinde 18 ay boyunca gündüzleri karanlığa boğan bir sise yol açtı.

Bizanslı tarihçi Procopius‘un yazdığı gibi, “Güneş, bütün yıl boyunca ışığını yalnızca Ay kadar bir parlaklıkta verdi.” Procopius ayrıca güneşin her zaman tutulmada gibi göründüğünü aktardı.

Zamanın Romalı bir politikacısı Cassiodorus, güneşin “mavimsi” bir renge sahip olduğunu, ayın parlaklığının olmadığını ve “mevsimlerin birbirine karışmış gibi göründüğünü” yazdı. Daha da ürkütücü olanı, “Öğle saatlerinde bedenlerimizin gölgesini görüyor olduğumuza hayret ediyoruz” cümlesini kullandı.

Karanlık günler, aynı zamanda soğumayı da beraberinde getirdi ve yaz sıcaklıkları 1.5 ila 2.5 derece düştü. Science‘ın haberine göre, mahsullerin tahribatına ve dünya çapında açlığa yol açan bu düşüşle son 2300 yılın en soğuk on yılı başladı.

Bir imparatorluğun vebayla çöküşü

541’de, hıyarcıklı veba, dünyanın sefaletine sefalet ekledi.

Mısır‘daki Roma limanı Pelusium‘dan yayılan ve Justinianus Vebası olarak adlandırılan hastalık, Doğu Roma İmparatorluğu‘nun nüfusunun yarısından fazlasının ölümüne neden oldu.

McCormick, bunun da nihai çöküşünü hızlandırdığını belirtiyor.

540 ve 547’de  büyük volkanik patlamalar, çevresel felaketler ve vebanın yol açtığı yıkım yüzünden Avrupa, 640’ta gümüş madenciliğiyle canlanana kadar gelecek yüzyılın neredeyse tamamında ekonomik bir gerileme içindeydi.

Tarihin en kötü zamanı mıydı?

Elbette tarihin mutlak en kötü zamanı, kim olduğunuza ve nerede yaşadığınıza göre değişir.

Yerli Amerikalılar, İspanyolların getirdiği çiçek hastalığının milyonlarca yerli insanı öldürdüğü 1520’yi kolayca buna örnek gösterebilir. 1600’e gelindiğinde, Amerika nüfusunun yüzde 90’ı (yaklaşık 55 milyon kişi) Avrupa’dan gelen çeşitli patojenler yüzünden yok oldu.

Her şeyde oldugu gibi, “gelmiş geçmiş en kötü yıl” tanımı da, tarihin neresinden baktığınıza bağlı.