By 
Jenessa Duncombe‘nin Eos‘ta yayımlanan bu makalesi, Yeşil Gazete‘nin de parçası olduğu küresel gazetecilik ağı Covering Climate Now (CCNOW) işbirliğinin bir parçasıdır.
*
Hepimiz çocukluğumuzdan, buharlaşma, yoğuşma gibi kelimelerle suyun okyanuslardan bulutlara ve nehirlere uzanan yolunu gösteren o çizimi anımsarız.
ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu (USGS) tarafından oluşturulmuş bu su döngüsü şeması , ABD’nin yanı sıra ve dünya çapında yüz binlerce öğrenci tarafından hala kullanılıyor. Kullanılan başka diyagramların temelinde de bu çizim yatıyor.
Ancak günümüzde 20 yıldan fazla bir süredir ilk kez, bu kez insanların başrol olarak yer aldığı yeni bir şema yayımladı.
İnsanlar uzun zamandır yeraltı sularını tüketmiş, nehirleri tarım alanlarına ve endüstriyel tesislere yönlendirmiş olsa da, şimdiye kadar “doğal” bir döngü olarak sunulan bu şemaya ilk kez dahil edildi.
Yeni şemada artık, okyanus buharlaşması, yeraltı suyu gibi doğal süreçlerin yanı sıra, otlatma, kentsel yüzey suyu, evsel ve endüstriyel su kullanımı gibi insan faaliyetleri de yer alıyor.
Bu yenilik aslında, insanlığın döngüdeki merkezi rolünü ortaya çıkaran son 20 yıllık araştırmanın görselleştirilmesi. Grafikteki her etiket, dünya çapındaki önemli su yollarını ve havuzlarını izleyen verilerden oluşturuluyor.
Yeni su döngüsü şeması.
Şemayı tasarlayan USGS VizLab’dan veri görselleştirme uzmanı olan Cee Nell, şöyle diyor:
Geleceğimiz için sürdürülebilir şekilde yaşayabilmek ve suyu kullanabilmek için bunlar hakkında nasıl düşündüğümüzü değiştirmemiz gerekiyor.
Nell şunu da ekliyor:
“Şemalardan kaynaklanabilecek yanlış anlaşılmalardan biri de su döngüsünün sadece büyük bir döngü olduğudur. Eski USGS şeması, suyun hareketini oklarla gösteren dev bir döngüyü tarif ediyordu. Su döngüsünün aslında sürekli olarak farklı yönlere giden birçok küçük döngüden oluştuğunu bildirmek istedik.”
Eski su döngüsü şeması.
Nell, ABD’deki en büyük su kullanımının akarsu suyunun soğutucu olarak kullanıldığı termoelektrik santrallerden kaynaklandığını belirtiyor: Su, daha sonra akıntıya geri katılsa da süreç, bazen su kalitesini etkiliyor. Yeni şemaya bir termoelektrik santrali ve ayrıca etiketlenmemiş diğer başka unsurlar da dahil edildi.
Birmingham Üniversitesi‘nden ekohidrolog ve biyojeokimyacı Stefan Krause‘un yorumu şu oluyor: “Bu, genel olarak büyük bir gelişme ve küresel su döngüsünün daha kapsamlı bir tasvirine yönelik önemli bir adım.”
Krause, 2019’da Nature Geoscience‘da yayımlanan ve su döngüsü diyagramlarında insan faaliyeti veya altyapı eksikliğini sorgulayan bir makalenin yazarlarından biri. Bu çalışmada analiz edilen 464 diyagramdan sadece yüzde 15’i su-insan etkileşimini içeriyordu.
Krause yeni şemalarda kanalları kurutmak veya yeşil su kullanımıyla nehir yönlerini değiştirmek gibi insan faaliyetinin diğer yönlerini de açıklayan bazı çizimlerin de olması gerektiğini savunuyor.
Erişilebilirlik de yeni şemanın tasarımını yönlendiren unsurlardan biri oldu.
Nell, gri bir skalanın yanı sıra tek renk olarak mavinin kullanılmasının, görme engelli insanlar için yüksek bir kontrast oluşturduğunu söyledi.
Çizimin hedef yaş grubu sekizinci sınıf düzeyi ve 60 dile çevrilecek. Şimdilik, İngilizce ve İspanyolca olarak mevcut.
Comments