By 
İklimin dünyanın hemen hemen her yerinden daha fazla ısındığı uzak kuzey yarımkürenin kuzey ormanlarında bazı orman yangınları kıştan sağ çıkmayı başararak ilkbaharda yeniden alevleniyor.
Hollanda ve Alaska’dan bilim insanları turbalı topraklarda yıl boyunca yanan “zombi yangınlarının” nasıl tespit edilebileceğini ve hesaplanabileceğini buldu.
Yazın sıcaklığıyla daha fazla görülüyor
Nature dergisinde yayınlanan çalışmaya göre kışı sağ atlatan yangınlar kuzey ormanlarında hala nadir görülüyor. 2002 ile 2018 arasında yanan toplam alanın sadece yüzde 0.8’inin sorumlusu zombi yangınlarıydı.
Ancak araştırmacılar bu oranın yazların ne kadar sıcak geçtiğiyle bağlantılı olarak çarpıcı bir şekilde değiştiğini ve yüzde 38 gibi büyük rakamlara çıktığını buldular.
Yani iklim ısındıkça ve yaz aylarındaki alevlerin daha kuvvetli hale gelmesiyle daha fazla kışı sağ atlatan yangına ev sahipliği yapacağız.
Zombi yangınlar nasıl anlaşılır?
Vrije Universiteit Amsterdam‘da peyzaj ekolojisti ve kitabın ortak yazarı Sander Veraverbeke, “Yangın mevsiminde yangınların yıldırım ve insanlarla çıkabileceğini biliyoruz. Şimdi başka bir yanık alan nedenimiz var. Eğer yangın bir önceki sezonun başından kalma bir yangın yarasının yakınında meydana gelmişse ve herhangi bir insan etkisi veya yıldırım yoksa o zaman kıştan sağ çıkan bir yangındır” dedi.
Araştırmacılar, bölgedeki zombi yangınlarının boyutunu hesaplamak için uydu görüntülerini ve yıldırım çarpması kayıtlarını ve insan varlığı ve altyapısını dikkate alan bir bilgisayar algoritması geliştirdiler.
Alaska ve Kuzeybatı Bölgeleri için algoritma, yaklaşık yirmi yıllık bir süre içinde yanmış alanın yüzde 0,8’ini tahmin etti.
Düşen yağış ve kar miktarının önemi yok
Veraverbeke, son yıllarda Sibirya‘da zombi yangınlarının da kaydedildiğini ve yeni algoritmanın kuzey Rusya‘daki kış mevsiminde meydana gelen yangınların kapsamını tahmin etmek için yerel verilerle birlikte kullanılabileceğini söyledi.
Çalışma, kışın hayatta kalabilmek için yangınların özellikle sıcak ve derin yanması gerektiğini öne sürüyor. Araştırmaya göre, düşen yağmur veya kar miktarı önemsiz görünüyor.
Veraverbeke, “Bunun olduğu gerçeği zaten oldukça çılgınca ve bu bölgenin iklim değişikliği nedeniyle ne kadar hızlı değiştiğini gösteriyor” dedi.
‘Kuzey torfunun savunmasızlığını gösteriyor’
Alaska Fairbanks Üniversitesi’nde bir peyzaj ekolojisti ve iklim araştırmacısı olan ve araştırmaya dahil olmayan Nancy Fresco, bulguların aşağıda permafrozu koruyan ve büyük miktarda tutulan karbon depolarını tutan kuzey torfunun savunmasızlığının altını çizdiğini söyledi.
Bölgede artan orman yangını potansiyeli, atmosfere daha fazla sera gazı salmakla tehdit ediyor. Fresco, “Geçmişte nispeten nadir görülen bir fenomen, daha sık ve yıkıcı bir şey haline gelebilir” dedi.
Comments