Manşetİklim Krizi

İklim krizi Kuzey Kutbu’ndaki evleri ve altyapıyı yok ediyor

0

İklim değişikliğinin etkileri Kuzey Kutbu‘ndaki yaşamı da ciddi şekilde tehdit ediyor.

Yeni bulgulara göre, Kutup bölgesinde artan sıcaklıklar donmuş zeminin erimesine neden olduğundan, çatlak evler, bükülmüş yollar ve kopmuş boru hatları Kuzey Kutbu’nda ve yakınında daha da yaygınlaşacak.

Rusya, Kuzey Amerika ve İskandinavya dahil olmak üzere Arktik permafrost üzerinde beş milyon insan yaşıyor.

Permafrost veya tundra, iki yıldan uzun süredir sürekli olarak donmuş olan arazi olarak tanımlanıyor. Kanada topraklarının yarısı ve Alaska‘nın %80’i dahil olmak üzere kuzey yarımkürenin kara yüzeyinin yaklaşık dörtte birini kaplıyor.

İklim değişikliği ise Kuzey Kutbu’nun gezegenin geri kalanından iki ila dört kat daha hızlı ısınmasına neden oluyor. Artan sıcaklıklar, bu bölgede obruk oluşumu, toprak kaymaları ve sel gibi genellikle öngörülemeyen etkiler nedeniyle bu donmuş parçalarının çözülmesine neden oluyor.

Kuzey Kutbu’nda çalışan bilim insanları ise 2050 yılına kadar altyapının %70’inin ve kritik altyapının %30-50’sinin yüksek hasar riski altında olduğunu ve bunun maliyetinin on milyarlarca dolar olacağını söylüyor.

Nature Reviews Earth&Environment Dergisi‘nde yayımlanan araştırma, iklim değişikliğinin doğal dünyanın yanı sıra bildiğimiz gibi yaşamı nasıl tehdit etmesinin beklendiğini bir kez daha vurguluyor.

‘Üzerinde yaşadığınız buz bloğunu sürekli dondurmaya çalıştığınızı hayal edin’

Alaska yerlileri ve kurumlar arasında kültürel arabulucu olarak görev yapan Kaare Sikuaq Erickson, BBC News‘e “Kuzey Kutbu topluluklarının hepsi farklı ama donmuş topraklarda yaşayan herkes gerçekten mücadele ediyor” diyor. Erickson, Alaska topluluklarının karşılaştığı zorlukları açıklarken, bir buz bloğunun üzerinde yaşadığınızı ve onu sürekli olarak dondurmaya çalıştığınızı hayal etmenizi istiyor.

Çözülmenin bir evin temellerini kazmaya çalışmaktan düz bir yol inşa etmeye, kanalizasyon ve su sistemleri kurmaya kadar her şeyi etkilediğine işaret eden Erikson, “Tarihsel olarak buz çok daha soğuktu, ama şimdi hızla ısınıyor. Binaların ve otoyolların temellerinin inip kalktığını görüyorsunuz, yol alırken, büyük tümseklerin üzerinden geçiyorsunuz” diyor ve ekliyor:

“19. ve 20. yüzyıllarda kolonizasyondan sonra ABD hükümetinin toprakları eşit olmayan şekilde bölüşmesi nedeniyle, yerli köylerin artık sınırlı arazileri bulunuyor  ve bunlar istikrarsız hale geldiğinden hareket etmek için çok az seçenekleri kalmış durumda.”

2021’de Alaska’nın Bering Denizi köyü Unalakleet yakınlarında permafrost çözüldükten sonra bir düden oluşturdu. Fotoğraf: Sikuaq

Araştırmanın baş yazarı, Finlandiya’daki Oulu Üniversitesi’nden baş yazar Prof Jan Hjort ise  “Hem inşaatın kendisi hem de iklimin ısınması, mevcut altyapıyı ve gelecekteki inşaat projelerini tehdit eden permafrost’un çözülmesine neden oluyor” diye konuşuyor.

Çalışma, Rusya’da permafrost üzerine inşa edilmiş bazı şehirlerde binaların %80 kadarının hasar gördüğünü gösteriyor. Kuzey Kutbu’ndaki şehirlerin çoğu Rusya’da ve bu durum gıda güvenliğini, geleneksel yaşam tarzlarını ve erişilebilirliği etkiliyor.

Gezegenin ısınmasının önümüzdeki yıllarda hızlanacağı tahmin edildiğinden, altyapıyı ve toplulukları tehdit eden daha fazla permafrost’un çözülmesi bekleniyor.

Çalışmaya göre, kuzey yarımkürenin donmuş bölgelerinde en az 120.000 bina, 40.000 km yol ve 9.500 km boru hattı ve uçak pistleri bulunuyor.

Sıcaklık sıfıra yaklaştıkça problemler büyüyor

Alaska‘daki Fairbanks Üniversitesi‘nden Arktik jeolog Louise Farquharson “Kuzey Kutbu’nda tüm alan istikrarı sıfır santigrat derece eşiğine bağlıdır. Ve yüzey sıcaklığı sıfıra yaklaştıkça, devasa problem serileri ortaya çıkıyor. insanların binlerce yıldır bu koşullarda yaşadığını unutmamak gerekir. Bu toplulukların buradan gidebileceğini söylemek, o kadar da basit bir şey değil”  diyor.

Gerçekten de araştırmaya konu olan bazı topluluklarda, su şebekeleri kırılıyor ve zemin bozulduğunda evler kararsız hale geliyor. Eriyik suyundan oluşan göletler nedeniyle çocukların açık alanda oynamaları bile riskli hale gelmiş durumda.

2020’de, büyük bir petrol sızıntısı Rusya’nın en kötü çevre felaketlerinden birine neden olduğunda, permafrost ısınmasının yıkıcı etkisinin kanıtı açık bir şekilde ortaya çıkmıştı.  Norilsk Nickel’in depolama tanklarından Rusya’nın Kuzey Kutup bölgesindeki nehirlere ve göllere yaklaşık 21 bin ton dizel döküldü. Konuyu soruşturan yetkililer, tankların permafrost çözüldüğü için kararsız hale geldikten sonra battığını düşünüyor.

Araştırma, farklı bina tasarımı kullanarak veya permafrost’u serin tutmaya çalışarak sorunu çözmenin mümkün olduğunu düşünüyor, ama bu pahalı ve riskli bir yöntem. Alaska’daki bazı otoyollar zaten hava konveksiyon setleri olarak bilinen; ısının donmuş zeminden yükselmesini teşvik etmek üzere yüzeyinin gözenekli taşlarla döşendiği yöntemle inşa edilmiş durumda.

Cambridge Üniversitesi‘ndeki  Scott Polar Araştırma Enstitüsü‘nden buzulbilimci Dr Poul Christoffersen, bunlar yerine mantıklı çözümün sera gazlarına olan bağımlılı azaltmak ve böylece gezegenin ısınma derecelerini düşürmek olduğunu, bilim insanlarının bu konuda hem fikir olduğunu kaydediyor.

Bilim insanları  ayrıca donmuş toprakların içinde kilitli kalan karbondioksitin, ısındıkça ne kadar salındığını bulabilmek için permafrost’u yakından analiz ediyor.

Erickson ise, “Arktik’te yaşamak her zaman zor olmuştur. Her zaman gelişmenin yollarını bulduk ve devam edeceğiz, ancak insanlarımız için hayat giderek daha da zorlaşıyor” diyor.

More in Manşet

You may also like

Comments

Comments are closed.