IKEA, ucuz ve basit mobilya için Romanya Karpat ormanlarını yok ediyor

İsveçli mobilya devi IKEA, Romanya‘nın biyolojik açıdan zengin ormanlarının hızla bozulmasına katkıda bulunmakla suçlanıyor.

Greenpeace’in araştırmasına göre, Avrupa‘nın en büyük birincil ve yaşlı orman alanlarından birini oluşturan Karpat dağları ormanlarının yüzde 50’den fazlası yok oldu. Örgütün raporunda bunda paket mobilya üreticisi IKEA’nın ve onun en büyük bayisi olan Ingka Grubu‘nun rolü olduğu belirtiliyor.

Araştırma, INGOLF sandalyeleri veya SNIGLAR bebek beşikleri ve çocuklar için yataklar gibi IKEA’nın tüm zamanların en sevilen ürünlerini üreten yedi üreticinin, yüksek koruma değeri olan ormanların yok edilmesiyle bağlantılı olduğunu ortaya koyuyor.

Romanya’daki tedarikçilerden temin edilen en az 30 farklı ürün 13 ülkedeki IKEA mağazalarında bulundu: Avusturya, Belçika, Çekya, Finlandiya, Fransa, Almanya, Macaristan, İtalya, İsrail, Polonya, İsveç, İsviçre ve Birleşik Krallık.

Greenpeace Orta ve Doğu Avrupa Biyoçeşitlilik Kampanyası Direktörü Robert Cyglicki  “Doğa mirasımız mobilya parçalarına dönüştürülemez. Yaşlı ormanlar gezegenin sağlığı açısından hayati öneme sahiptir ve derhal korunmalıdır. IKEA kendi sürdürülebilirlik vaatlerini yerine getirmeli ve tedarik zincirini yaşlı ormanların tahribatından temizlemeli” dedi.

Tahribat nedenleri: Kaçak kesim, yolsuzluk, yasaların işletilememesi…

Romanya’da  yaklaşık 3.000 kilometrekareye yayılan Karpat Ormanları, Avrupa yasalarınca Natura 2000 alanları olarak korunma altında olmasına karşın milyarlarca Euro kapasiteli kereste endüstrisi; sistemik yolsuzluk ve zayıf yasa uygulamalarıyla anılıyor.

Fotoğraf: Greenpeace.

2019’da bir hükümet raporundan sızdırılan veriler, ülkenin ormanlarından her yıl yaklaşık 40 milyon metreküp odun kesildiğini ve bunun yarısının yasa dışı olduğunu ortaya çıkarmıştı.

ClientEarth çevre yardım kuruluşunun baş yaban hayatı avukatı Agata Syfraniuk, “Avrupa Komisyonu’nun bazı iyileştirmelerine ve uyarılarına rağmen, Romanya, AB’nin kalan son büyük birincil ve yaşlı ormanlarını gerektiği gibi koruma yönündeki yasal görevini yerine getirme konusunda başarısız olmaya devam ediyor. Komisyon, Romanya’nın AB doğa yasalarını açıkça göz ardı etmesini AB’nin en yüksek mahkemesi önünde gündeme getirmezse, bu önemli ormanların geleceği çok kötü görünüyor” diye konuştu.

Karpatlar neden korunmalı?

Biyoçeşitlilik Sözleşmesi’ne göre, birincil ormanlar, doğal olarak gelişmiş, insan faaliyetlerinin çok az veya hiç kanıtı olmayan doğal türlerden oluşuyor. BuBu nedenle de orijinal ekolojik süreçleri büyük ölçüde bozulmadan kalıyor.

Avrupa kıtasındaki en önemli flora ve fauna çeşitliliğine sahip Karpatlar, kahverengi ayılara, vaşaklara, kurtlara ve Avrupa bizonlarına ev sahipliği yapıyor.  Sorun, şirketlerin ve yetkililerin kısıtlamalardan kaçınmak için bu alanları birincil veya eski ormanlar olarak tanımlamaktan kaçınmak istemelerinde düğümleniyor. Bu da Romanya Karpat ormanlarının yalnızca yüzde 2,4’ünün (1700 km²)  ağaç kesilmesine karşı korunmasına yol açıyor.

Resmi veriler Romanya ormanlarının yaklaşık yüzde 7’sinin 120 yaşın üzerinde olduğunu gösteriyor. AB’nin biyoçeşitlilik stratejisine göre bu ormanların sıkı bir şekilde korunması gerekiyor.

IKEA, 50 şüpheli ihlalle bağlantılı

Çevre örgütleri Agent Green ve Bruno Manser Fonds da Romanya’daki dokuz orman alanını araştırdı. Bunlardan yedisi Ingka Group’a aitti ve ikisi IKEA’nın  tedarik zincirine bağlı kamu orman arazileriydi.

Nisan ayı raporu ‘IKEA: Dışarıda Akıllı, İçeride Çürük’, AB veya Romanya mevzuatına ilişkin en az 50 şüpheli ihlalin ve kötü orman yönetimi uygulamalarının detaylarını veriyor.

Bunlar arasında biyolojik çeşitliliğe sahip ormanlık alanların net bir şekilde kesilmesi, izin verilen maksimum ağaç hacminin aşılması ve eski meşe, kayın ve ölü odun gibi biyolojik çeşitlilik açısından yüksek ağaçların korunmaması yer alıyor.

Raporda, korunan alanlar da dahil olmak üzere incelenen tüm ormanların, yoğun ticari kesime tabi tutulduğuna bunun da toprağın ve ekosistemlerin ciddi şekilde bozulmasına neden olduğuna vurgu yapılıyor.

Araştırmacılar Romanya’daki her Ingka Yatırım mülkündeki orman yönetimi türlerini inceledi ve toplam alanın yalnızca yüzde 1’inin sıkı bir şekilde korunduğunu buldu. Rapora göre, Natura 2000 koruma alanlarıyla çakışıp çakışmamasına bakılmaksızın alanın yüzde 8’i kısmen korunuyor ve yüzde 90’dan fazlası endüstriyel ahşap üretimi için yönetiliyor.

IKEA: Saniyede bir ağacı yok ediyor

Geçtiğimiz yıl 60’tan fazla ülkede faaliyet gösteren yaklaşık 500 mağazası bulanan IKEA, yaklaşık 50 milyar Euro gelir elde etti. 

Kâr amacı gütmeyen Earthsight’a göre şirket, 2019’da saniyede bir ağaç tüketti ve dünya çapında 2.800 kilometrekareden fazla ormana sahip olarak genişlemeye devam ediyor.  Romanya’da ise 500 kilometrekareden fazla ormanlık alanı bulunuyor ve bu da onu ülkenin en büyük özel arazi sahibi yapıyor.