By 
Cumhurbaşkanı kararnamesiyle Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesine hukukçulardan yanıt var. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Adem Sözüer, Anayasa’nın 90’ıncı maddesine işaret ederken, hukukçu Kerem Altıparmak, Sözleşme’nin feshi yetkisinin Meclis’te olduğunu söyledi. İstanbul ve Ankara baroları da “Erdoğan, yetkisini aştı” dedi.
Prof. Dr. Adem Sözüer, Türkiye’nin ilk imzacısı olduğu İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararına ilişkin olarak Anayasa’nın 90. maddesine hatırlattı.
Anayasa’daki, “Usulüne göre yürürlüğe konulmuş Milletlerarası Andlaşmalar kanun hükmündedir. Bunlar hakkında Anayasaya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesine başvurulamaz” satırlarını paylaşan Prof. Sözüer, “İstanbul Sözleşmesi yürütme tasarrufuyla feshedilemez. Yetki gaspıyla TBMM devre dışı bırakılamaz” dedi:
ANAYASA MADDE 90??Usulüne göre yürürlüğe konulmuş Milletlerarası Andlaşmalar kanun hükmündedir.Bunlar hakkında Anayasaya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesine başvurulamaz
Anlamı??#İstanbulSözleşmesi
yürütme tasarrufuyla feshedilemez
Yetki gaspıyla TBMM devre dışı bırakılamaz— Adem Sözüer (@AdemSozuer) March 20, 2021
Karar yoklukla malul
Avukat Kerem Altıparmak da İstanbul Sözleşmesi’nin kaldırılmasına ilişkin kararla ilgili “Bu gece feshedilen sadece #İstanbulSözleşmesi değil TBMM’nin iradesi ve yasama yetkisi. Bunu en son 12 Eylül 1980’de Kenan Evren yapmıştı” dedi. “Cumhurbaşkanı’nın Meclis yerine geçip yasama işlemi yapması durumunda ‘fonksiyon gaspı’ vardır” diyen Altıparmak “Bu işlemin yaptırımı ‘yok hükmünde olması’dır. #İstanbulSözleşmesi’ni kaldıran CB kararı ancak yasayla yapılabilecek bir işlem olduğu için yoklukla malüldür. Sözleşme de yürürlüktedir” ifadesini kullandı.
Cumhurbaşkanının Meclis yerine geçip yasama işlemi yapması durumunda “fonksiyon gaspı” vardır. Bu işlemin yaptırımı “yok hükmünde olması”dır. #İstanbulSözleşmesi ‘ni kaldıran CB kararı ancak yasayla yapılabilecek bir işlem olduğu için yoklukla malüldür. Sözleşme de yürürlüktedir.
— Kerem ALTIPARMAK (@KeremALTIPARMAK) March 20, 2021
Altıparmak, Cumhurbaşkanı kararnamesinin karşılığı olmadığını da şu ifadelerle açıkladı:
“Ama o konuda Cumhurbaşkanı Kararnamesi var” açıklamasının ne kadar boş olduğunu bir örnekle açıklayalım. Diyelim ki CB kararname çıkardı ve CB kararıyla Anayasanın değiştirilebileceğini söyledi. Bu kararname AYM’ye gittiğinde de AYM karar vermeden bir CB kararıyla AYM kapatıldı.
Ne olacak bu durumda? İstanbul Sözleşmesini kaldırma işleminde olduğu gibi önce yetki veren bir CB kararnamesi ve bunu uygulayan CB kararı var. Bu şekilde AYM kapatılabilir mi? Kapatılamaz çünkü CB kendine AY’ya aykırı yetki veremez. Bu nedenle İstanbul Sözleşmesinden de çıkamaz.
Ne olacak bu durumda? İstanbul Sözleşmesini kaldırma işleminde olduğu gibi önce yetki veren bir CB kararnamesi ve bunu uygulayan CB kararı var. Bu şekilde AYM kapatılabilir mi? Kapatılamaz çünkü CB kendine AY'ya aykırı yetki veremez. Bu nedenle İstanbul Sözleşmesinden de çıkamaz.
— Kerem ALTIPARMAK (@KeremALTIPARMAK) March 20, 2021
Barolardan tepki
Ankara Barosu İnsan Hakları Merkezi ile İstanbul Barosu da, İstanbul Sözleşmesi’nden Cumhurbaşkanı kararıyla çekilmesine yaptıkları yazılı açıklamalarla tepki gösterdi.
Sözleşmeden çekilme kararının hukuken kabul edilemeyeceği belirtilen Ankara Barosu İnsan Hakları Merkezi’nin açıklamasında Cumhurbaşkanı kararıyla sözleşmenin fesih edilmesinin anayasaya aykırı olduğu belirtilerek, usülüne uygun yürürlüğe giren bir uluslararası anlaşmanın öncelikle bir kanun olduğu vurgulandı, bir kanunun yürürlüğüne ilişkin idari işlemle karar verilemeyeceği kaydedildi.
Açıklamada İstanbul Sözleşmesi’nin de Anayasa’nın 90. maddesi uyarınca yürürlüğe girmiş bir uluslararası anlaşma olmasından hareketle, bunun onaylanması, değiştirilmesi ve en önemlisi feshedilmesinin TBMM’nin yetkisinde olduğu belirtildi.
Cumhurbaşkanı yetkilerini aştığı vurgulanan Ankara Barosu açıklamasında, temel haklar, kişi hakları ve ödevleriyle siyasi haklar ve ödevlere ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi çıkarılamayacağının hüküm altına alındığı hatırlatıldı; “Unutulmamalıdır ki, toplumsal cinsiyet eşitsizliği, kadın, erkek, çocuk ve LGBTİ+ bireylerin tamamına zarar veren ve temel hak ve hürriyetlerini hiçe sayan bir sorundur. Bu yönüyle sözleşme, toplumun tamamının temel insan haklarını korumayı hedeflemektedir. Bu Sözleşmeden bir idari işlem niteliğindeki Cumhurbaşkanlığı kararı ile çıkılmasının yasama yetkisinin devri ve fonksiyon gaspı anlamına geleceği ve mevcut Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi açısından da bunun mümkün olmadığı ortadadır” denildi.
‘Sözleşme yürürlükte’
“İstanbul Sözleşmesi, Cumhurbaşkanı Kararı ile Neden Feshedilemez?” başlıklı bir açıklama yapan İstanbul Barosu ise ayrıca, 15.07 2018 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan “Milletlerarası Andlaşmaların Onaylanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinde” Cumhurbaşkanına Uluslararası Sözleşmeleri “feshetme yetkisi” verilmediğine dikkat çekti.
Baro şu ifadeleri kullandı: ” 20 Mart 2021 tarih ve 31429 sayılı Resmi Gazetede görüldüğü üzere, “İstanbul Sözleşmesinin Feshedilmesi Hakkında Karara” Yasama Bölümünde değil; YÜRÜTME VE İDARE Bölümünde yer verilmesi yok hükmünde olduğunun ilanı niteliğindedir. İstanbul Sözleşmesi’nin “Sözleşme’nin feshi” başlıklı 80. maddesine göre Sözleşme’nin feshedilebilmesi için Avrupa Konseyi Genel Sekreteri’ne bildirimde bulunulması gerekmektedir. Sözleşme’nin feshi, bildirimin Genel Sekretere ulaşmasından itibaren üç aylık sürenin bitimini izleyen ayın birinci gününde yürürlüğe girecektir. Dolayısıyla 24 Kasım 2011 tarihinde TBMM tarafından onaylanan İstanbul Sözleşmesi yürürlüktedir.”
Comments