Anayasa Mahkemesi (AYM) tarafından iptal edilen Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanun Teklifi‘nin birinci bölümünün Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) kabul edilmesiyle kamuda çalışacak öğretmenler de güvenlik soruşturmasına dahil edilmiş oldu.
AKP tarafından hazırlanan kanun teklifine göre, güvenlik soruşturması veya arşiv araştırması sonucunda elde edilen kişisel verilerin göreve atanma yönünden değerlendirileceği Değerlendirme Komisyonu kurulacak.
Araştırma kimlere yapılacak?
Arşiv araştırması, statüsü veya çalıştırma şeklinden bağımsız olarak ilk kez ya da yeniden memuriyete veya kamu görevine atanacaklar hakkında yapılacak.
Teklifte, “Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması birlikte yapılacaklar” şu şekilde sıralandı:
- Kurum ve kuruluşlarda, yetkili olmayan kişilerin bilgi sahibi olmaları halinde devlet güvenliğinin, ulusal varlığın ve bütünlüğün, iç ve dış menfaatlerin zarar görebileceği veya tehlikeye düşebileceği bilgi ve belgelerin bulunduğu gizlilik dereceli birimler,
- Milli Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı, jandarma, emniyet, sahil güvenlik ve istihbarat teşkilatlarında çalıştırılacak kamu personeli,
- Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak personel,
- Üst kademe kamu yöneticileri,
- Özel kanunları uyarınca güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına tabi tutulan kişiler,
- Milli güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje, tesis, hizmetlerde statüsü veya çalıştırma şekline bağlı olmaksızın istihdam edilenler.
Soruşturma için bakılacak konulara yeni düzenleme
Teklifle birlikte, arşiv araştırmasının kapsamı ve güvenlik soruşturması kapsamında bakılacak konular da yeniden düzenlenecek.
Arşiv araştırmasının kişinin “Adli sicil kaydının, kişinin kolluk kuvvetlerince halen aranıp aranmadığının, kişi hakkında herhangi bir tahdit bulunup bulunmadığının, kişi hakkında kesinleşmiş mahkeme kararları ve Ceza Muhakemesi Kanunu’nun ilgili hükümleri kapsamında alınan kararlar ile kişi hakkında devam eden veya sonuçlanmış olan soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olguların, hakkında kamu görevinden çıkarılma ya da kesinleşmiş memurluktan çıkarma cezası olup olmadığının mevcut kayıtlardan bakılmasını” kapsaması planlanıyor.
Güvenlik soruşturmasının ise “Arşiv araştırmasındaki konulara ilave olarak kişinin görevin gerektirdiği niteliklerle ilgili kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerindeki olgusal verilerinin, yabancı devlet kurumları ve yabancılarla ilişiğinin, örgütlerle eylem birliği, irtibat ve iltisak içinde olup olmadığının, mevcut kayıtlardan ve kişinin görevine yansıyacak hususların denetime elverişli olacak yöntemlerle yerinden araştırılmak suretiyle tespit edilmesini” kapsaması planlanıyor.
Öte yandan, kabul edilen önergeyle birlikte “Güvenlik soruşturmasına görevin gerektirdiği niteliklere etkisi yönüyle kişinin eşi ile birinci derece kan ve sıhri hısımlarını” dahil eden hükmün tekliften çıkarılmasına karar verildi.
Araştırmayı kimler yapacak?
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve mahalli mülki idare amirlikleri tarafından yapılacak.
Araştırma ve soruşturmayı yapmakla görevli birimler, kendilerine iletilen talep doğrultusunda güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kapsamında bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları arşivlerinden, elektronik bilgi işlem merkezlerinden gerekli bilgi ve belgeleri, kişi hakkında kesinleşmiş mahkeme kararlarını, Ceza Muhakemesi Kanunu kapsamında alınan kararlar ile birlikte, kişi hakkında devam eden veya sonuçlanmış soruşturma, kovuşturmalar kapsamındaki olguları alabilecek.
Değerlendirme Komisyonu devreye girecek
Yaptırılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonuçlarının değerlendirilmesi için Değerlendirme Komisyonu görevli olacak.
Değerlendirme Komisyonu, kendisine iletilen verilere ilişkin değerlendirmelerini yazılı olarak atamaya yetkili amire iletecek ve mahkemeler tarafından istenilmesi durumunda bilgiler sunulacak.
Değerlendirme Komisyonu, Cumhurbaşkanlığında İdari İşler Başkanı’nın görevlendireceği bir üst kademe yöneticisinin, TBMM Başkanlığı’nda genel sekreter yardımcısının, bakanlıklarda bakan yardımcısının, diğer kamu kurum ve kuruluşlarında en üst yöneticinin görevlendireceği bir üst kademe yöneticisinin, üniversitelerde rektör yardımcısının, valiliklerde vali yardımcısının başkanlığında, teftiş/denetim, personel ve hukuk birimleri ile uygun görülecek diğer birimlerden birer üyenin katılımıyla başkan dahil en az beş kişiden ve tek sayıda olacak şekilde oluşturulacak.
