Doğa MücadelesiManşet

Endonezya’da çiftçi kadınların ayakları doğayı kurtarmak için çimentoya gömülü

Haber MerkeziBy
0

Bizim için tanıdık bir hikaye dünya basının ilgisini çekmeye başladı. Yerel halkı ve bölge ekosistemini hiçe sayan, korkunç yıkımlar peşinde olan bir şirket, mahkeme kararının yok sayan bir vali, bütün varlıklarıyla direnen bölge halkı, direnişe öncülük eden kadınlar. Buraya kadar her şey tanıdık. Tek fark ise şu; olay Endonezya’da geçiyor.

Endonezya Cava Adasının, orta kısmındaki Kendeng Utara Dağları civarında, Rembang Şehri’nde, Semen Indonesia Şirketi 2011 yılından beri çimento fabrikası kurmaya çalışıyor.

Yüzyıllardır bölgede yaşamakta olan Samin Toplulukları, bölgedeki tarımı ve hayatı bitirecek olan projeye karşı yıllardır direniyor.

Şiddetsiz direnişçi ve ruhani Müslüman Saminler

Cavalı Samin Toplulukları, yüzyıllardır Kendeng Dağları civarında yaşıyor. Saminler, tarıma dayalı bir hayat süren, vergi vermeyi ve çocuklarını devlet okullarına göndermeyi reddeden, devletin altı dininden birini seçmeyen, şiddetsiz direnişi benimsemiş bir topluluk. İsimlerini 19.Yüzyıl sonlarında, Hollanda’nın kolonileştirme çabalarına karşı, çeşitli şiddetsiz tekniklerle direnen öncü Surontiko Samin‘den alıyorlar. Surontiko Samin’in öğretileri, yerel bir dine bile dönüşmüş, “Adem’in Dini” adı da verilen yerel din, İslam’ın oruç, namaz gibi ritüellerini uygulamıyor; dürüstlük, tevazu, sadelik gibi manevi değerlerini benimsiyor.

Karst yapısı bozulursa bölgede tarım faaliyeti yapılamaz

Kendeng Dağları (Kendeng karst), karstik arazi yapısı sayesinde eşsiz bir yeraltı suyu ağına sahip ve bölge halkının hem kullanım hem tarım faaliyetleri için tüm su ihtiyacını karşılıyor. Karst yapısı, kireçtaşı ve dolomit içeren, suda çözünebildikleri için gözenekli kayalardan oluşan bir jeolojik yapı. Eğer bölgede, madencilik ve çimento üretimi başlarsa, bu yapı bozulacağından bölgenin yer altı suyu sisteminin tamamen çökeceği düşünülüyor.

Ölüm tehditleri altında devam eden şiddetsiz direnişin beşinci yılı

Kendengliler, şirketin inşaat iznini aldığı 2012 yılından beri çeşitli, şiddetsiz yöntemlerle direnişlerini sürdürüyor. Rembang’dan, Pati’ye ve Orta Cava’nın başkenti Semerang’a kadar yüz kilometreden fazla yürümüşler. Son iki yıldır, şirketin inşaat yapmak istediği alanda kurdukları çadırlarda nöbet tutuyorlar. Direniş çadırlarında, hasat zamanı on, diğer zamanlarda on beş – yirmi nöbetçi oluyor. Bu süre boyunca güvenlik güçleri ve maaşlı çetelerin sayısız tehditine maruz kalmışlar. Direniş çadırları, içinde altısı kadın sekiz kişi varken ateşe verilmiş ama Kendeng’liler direnişten vazgeçmeyi düşünmüyor.

Vali mahkeme kararını yok saydı, hükümet ve başkan görmezden geldi

Kendeng halkının şirkete karşı açtığı davalar, yerel mahkemede ve bir üst mahkemede reddedilirken, yıllarca süren uğraşları sonucu şirkete 2012 yılında verilen inşaat izni, Kasım 2016’da yüksek mahkeme tarafından, şirket ayrıntılı bir çevresel rapor sunana kadar, iptal edildi. Bu kararın üzerine, Orta Cava Valisi Ganjar Pranowo, şirkete yeniden inşaat izni verdi. Valinin bu hareketine, Başkente gidip kendisiyle görüşmek isteyen Kendenglilerle, ofisinde olmasına rağmen görüşmeyen Başkan Joko Widodo da sessiz kaldı.

Ayakları çimentoya gömülü, orta yaşlı kadınlar

13 Mart 2017’de, dokuz Kendengli kadın, Başkent Cakarta’ya gelerek, başkanlık ofisi önünde ayaklarını çimentoya gömdü. Kırk yaşındaki pirinç çiftçisi Sukinah, dokuz kadından biri. “Cakarta’ya gelirken kimse bize yol göstermedi, ayaklarımızı çimentoya gömmenin durumumuzu en iyi tarif edecek eylem olduğuna karar verdik.” diyor. Kadınlardan bazıları, yol masraflarını karşılamak için tavuklarını satmış.

Kartiniler: Erkekler duygusal oldukları için ön saflarda yer alamazlar

Başkanlık ofisi önündeki eylemden sonra, Kendengli kadınların sesini duyan ulusal medya, kadınlara, Endonezyalı kadın hakları savunucusu Raden Adjeng Kartini’ye ithafen, “Rembang’ın Kartinileri” adını vermiş.

“Bütün direnişçilerin kadın olması tesadüf değil” diyor Sukinah. “Erkekler korktuğu için değil, ama biz daha merhametliyiz, aşk ile savaşırız. Erkekler duygusaldır, provake edildiklerinde şiddete başvurabilirler.” diye ekliyor.

Sivil toplum örgütleri Kendenglilerle birlikte direniyor

13 Mart’ta, Başkan Widodo ile görüşen fakat destek bulamayan Kendengli kadınların başkanlık ofisi önünde devam ettikleri direnişin sekizinci gününde, direnişçi kadınlardan 48 yaşındaki Yu Patmi, 21 Mart günü, kalp krizi sonucu hayatını kaybetti. Patmi için cenaze töreni düzenlemek üzere Kendeng’e dönen kadınların yerini sivil toplum aktivistleri aldı. 23 Mart günü çeşitli sivil toplum kuruluşlarından 20 aktivist, ayaklarını çimentoya gömerek başkanlık ofisi önündeki protestoyu sürdürmeye başladılar.

Meclis üyesi: Yu Patmi’nin ölümünün sorumluluğunu alıyoruz

Olayın ulusal gündem olması üzerine, Endonezya’nın yasama organı olan Halk Danışma Meclisi Vekil Sözcüsü Mahyudin, yüksek mahkemenin kararına saygı duyulması gerektiğini söyledi. Temsilciler Meclisinin tarımla ilgili üyelerinden Akmal Pasluddin ise “Yu Patmi bizim kahramanımız, yaşadığı çevreyi inatla savundu. Ölümü için sorumluluğu kabul ediyoruz.” dedi.

Mahkeme kararı bir süre etkili olsa da, şirketin yeni bir çevre etki değerlendirmesi raporu alarak tekrar başvuru yapmasının önünde hiç bir engel yok.

Break Free’den dayanışma çağrısı

Kömüre karşı bir hareket olan Break Free’nin Endonezya bileşenleri, Greenpeace Endonezya, WALHI (Yeryüzü Dostları), JATAM (Maden Savunma Ağı) Break Free hareketine dünya çapında çağrı yaparak Kendeng için destek talep etti.

Endonezya Break Free Koalisyonunun kömüre karşı hareketle Kendenglilerin direnişini birleştirmesinin sebeplerini ise şöyle açıklamış: Üretilen çimentonun büyük bir kısmı, Orta Cava’nın kuzeyinde inşa edilmesi planlanan yirmi dört kömürlü termik santral için kullanılacak. Kendenglilerin yaşadıkları kömüre karşı direnen yerel hareketlerin yaşadıklarına çok benziyor ve bu tarz direnişler başarı için sivil toplumun her alanından desteğe ihtiyaç duyar. Çimentolu protestoya etkili olup olmadığını değerlendirmek için ara veren koalisyon, yeni kampanya yöntemleri arıyor.

Koalisyon, bütün sivil toplum destekçilerini, Endonezya Büyükelçiliği’ne mektup yazmaya, hatta mümkünse elçilik önünde eylem yapmaya çağırıyor.

Endonezya, Ulusal Katkı Niyet Beyanı’nı gerçekleştirmeye de niyetli görünmüyor

Başkan Widodo, önümüzdeki yıl Endonezya Ekonomisi’nin yüzde yedi büyümesini hedeflediklerini söylüyor. Endonezya Ekonomisi büyük oranda inşaat ve çimento sektörüne dayalı. Bir ton çimentonun üretimi sırasında 600kg CO2 salındığı ve Endonezya’da planlanan kömürlü santraller düşünüldüğünde, Endonezya karbon emisyonu azaltım sözünü tutacak gibi görünmüyor.

 

Kaynaklar:

Leonard Simanjuntak- Greenpeace Endonezya Bölge Direktörü

https://th.boell.org/en/2016/12/09/dirty-cement-case-indonesia

http://indonesiaatmelbourne.unimelb.edu.au/kartini-of-kendeng-using-motherhood-as-a-form-of-resistance/

http://ejatlas.org/print/women-cement-their-feet-in-protest-against-cement-factory-indonesia

http://www.newmandala.org/cementing-dissent-in-indonesia/

http://www.adbusters.org/news/indonesian-activists-cement-their-feet-into-the-ground-in-front-of-parliament-building/

http://karstwaters.org/educational-resources/what-is-karst-and-why-is-it-important/

https://www.vice.com/en_id/article/central-java-governor-revokes-pt-semen-indonesias-mining-permit-in-rembang

http://www.smh.com.au/world/women-of-rembang-put-their-feet-down-to-save-farms-from-cement-factory-20160501-goj5q7.html

https://www.vice.com/en_id/article/meet-the-women-fighting-to-save-their-villages-from-cement-mines

http://ficomyanmar.com/en/cement-asean/indonesia-struggle-against-cement-central-java.html

https://en.wikipedia.org/wiki/Saminism_Movement

https://asianlabourreview.org/2015/03/23/resistance-in-rembang-central-java-street-and-community-conflict-against-military-police-in-struggle-against-the-construction-of-a-cement-factory-indonesia/

The Jakarta Post

Jakarta Globe

 

Haber: Elif Cansu İlhan

(Yeşil Gazete)

More in Doğa Mücadelesi

You may also like

Comments

Comments are closed.