El Niño bu yıl nisan ve mayıs aylarında görülen aşırı yağışların yaşanma olasılığını iki kat artırdı.
Bu yılın bahar aylarında Orta Asya’yı mevsimsel olmayan erken bahar fırtınaları savurdu, yüzlerce insan hayatını kaybederken binlerce ev ve tarım arazisi sular altında kaldı.
Yağışlardan en kötü etkilenen ülke mart ayında aşırı hava olayları yüzünden 540 kişinin hayatını kaybettiği Afganistan oldu. Kuru bir kış geçiren Afganistan’da bahar aylarında toprağın yağışları çekme kapasitesi azaldı, nisan ve mayıs boyunca devam eden yağışlar sel baskınlarına yol açtı.
Pakistan’da ise nisan ayındaki yağışlarda yaşanan sel felaketinde ise en az 124 kişinin öldüğü tahmin ediliyor. Şiddetli yağışlar binlerce eve zarar vererek insanları yer değiştirmek zorunda bıraktı, sular altında kalan tarım arazileri binlerce insanın geçim kaynaklarını kaybetmesine sebep oldu.
450’den fazla okul ve beş bine yakın evin zarar gördüğü Pakistan’da çiftçiler ve yerel halk ciddi ekonomik kayıplar yaşadı.
WWA analizine göre Afganistan, Pakistan ve İran’da 2024 Nisan-Mayıs aylarında görülen yağış anomalisi (1991-2020 ortalamaları baz alınmıştır)
Afganistan, Pakistan ve İran’da 2024 yılında 1991-2020 yılları ortalamasının üstünde yağış düştü. Ölümcül sel felaketlerinin nedenini anlamak için araştırmacılar, yağışların zaman serisini analiz etti.
World Weather Attribution’ın (WWA) analizlerine göre son 40 yılda bu bölgelerde bahar yağışları yüzde 25 daha ağır yaşanmaya başladı.
Uzmanlar, bunda 2023 sonbaharından beri Pasifik Okyanusu’nda devam eden El Niño’nun etkisi olduğunu buldu.
Tahminlere göre El Niño olmasaydı bu kadar şiddetli yağışlar her 20 yılda bir yaşanacaktı. Ancak El Niño nedeniyle bu tür aşırı hava olaylarının görülme sıklığı on yılda bire yükseldi.
Carbon Brief’in aktardığına göre araştırmanın yazarlarından Grantham İklim Değişikliği ve Çevre Enstitüsü’nden iklim bilimci Dr. Friederike Otto mevcut model ile iklim değişikliğinin bu yağışlar üzerindeki etkisini resmi olarak açıklayamadıklarını belirtti.
Ancak Otto, iklim değişikliğinin bireysel fırtınaların daha yoğun yaşanmasına yol açtığını söyleyerek “iklim değişikliği yağışlardaki bu eğilimin bir parçası değilse bu çok şaşırtıcı olurdu” dedi.
Araştırmacılar, Pasifik Okyanusu’nda oluşan El Niño’nun da yağışlar üzerindeki etkisini araştırdı.
Ekim 2023’ten beri yaşanan El Niño, Batı Hint Okyanusu’nda deniz sıcaklıklarını yükseltiyor. Bunun da aşırı yağışlara neden olduğu biliniyor. Araştırmada kullanılan modeller, nisan ve mayıs aylarındaki sağanak yağışların da bu şekilde oluştuğunu gösteriyor.
Araştırmanın yazarları, Afganistan, Pakistan ve İran’da birçok insanın nehir havzalarında yaşadığına dikkat çekerek bu insanların ani sellere karşı ‘son derece savunmasız’ olduğunu söylüyor.
Kızıl Haç‘ın iklim riskleri danışmanı Maja Vahlberg ise seller sonucunda sınırlı temel altyapının da tahribata uğramasıyla halihazırda savunmasız olan insanların daha fazla hastalığa maruz kaldığına dikkat çekti.
Bölge genelinde sellere dair veri paylaşımı ve erken uyarı sistemlerinin kısıtlı olduğunu söyleyen Vahlberg, “erken uyarı sistemlerinin kapsamının artırılması ve sel risk yönetimi politikalarının iyileştirilmesi iklime uyum ve dayanıklılığı geliştirmek için fırsat sunuyor” dedi.