[COP28] Oxford: Karbon yakalamaya bağımlılık, ekonomik değil

Oxford Üniversitesi Smith İşletme ve Çevre Okulu tarafından bugün yayımlanan yeni bir rapora göre, 2050 yılı civarında net sıfır hedeflerine ulaşmak için Karbon Yakalama ve Depolama’ya (CCS) büyük ölçüde bağımlı olmak “ekonomik açıdan son derece zararlı” olacak ve yenilenebilir enerji, enerji verimliliği ve elektrifikasyona dayalı bir rotadan en az 30 trilyon dolar daha pahalıya mal olacak.

CCS, bu hafta Birleşik Arap Emirlikleri‘nin Dubai kentinde süren COP28 Zirvesi’nde önemli bir yer tutacak ve petrol ve gaz  üreticisi ülkelerin ortak karbon depolama hedeflerini açıklamaları bekleniyor. 

Ancak yeni analiz, CCS’nin sadece birkaç temel sektörde değil, ekonominin tamamında yaygınlaştırılmasının finansal açıdan pek mantıklı olmadığını ortaya koyuyor.

“Yüksek-CCS ve düşük-CCS yollarının 1,5 dereceye kadar göreceli maliyetlerinin değerlendirilmesi” başlıklı rapor, 2050’de net sıfıra giden iki farklı yol için maliyet tahminleri sunuyor: Biri CCS’yi  bugünkü emisyonların yaklaşık onda birini azaltmak için, diğeri ise bugünkü emisyonların  yaklaşık yarısını azaltmak için kullanan. 

‘Bu yönteme çok güvenmek yılda 1 trilyon dolar daha pahalıya mal olacak’

Çalışmada, en son teknoloji maliyet verilerine dayanarak, yüksek-CCS rotasının düşük-CCS rotasından yılda yaklaşık bir trilyon dolar daha pahalıya mal olacağı sonucuna varıldı. 2050 yılına kadar toplam ek  maliyet ise yaklaşık 30 trilyon dolar. Araştırmacılar bunun gerçek farkın neredeyse kesinlikle düşük bir  tahmini olduğuna inanıyor.

Oxford Smith School Onursal Araştırma Görevlisi Dr. Rupert Way, “Fosil yakıtların sürekli  kullanımını kolaylaştırmak için genel bir çözüm olarak yüksek düzeyde CCS’ye güvenmek, topluma  her yıl yaklaşık bir trilyon dolara mal olacaktır – bu da ekonomik açıdan son derece zarar verici  olacaktır” diyor.

Dr. Way, net sıfıra ulaşmak için bir miktar CCS’nin kesinlikle gerekli olacağını söylese de, analiz bunun  azaltılması zor sektörlerdeki temel kullanım durumları için ayrılması gerektiğini gösteriyor.  Bunun nedeni, yenilenebilir enerji kaynaklarının birçok uygulamada karbonu tutulmamış fosil yakıtlardan zaten daha ucuz olması ve gelecekte daha da ucuzlayarak maliyet avantajını daha da artırmasının beklenmesi.

Maliyetler düşmüyor

Rapor ayrıca son 40 yılda CCS ile fosil enerji maliyetine ilişkin tahminlerin kamuya açık, kapsamlı ilk  özetini sunuyor ve maliyetlerin düştüğüne dair hiçbir kanıt olmadığını vurguluyor:

“CCS’nin maliyetinin güneş enerjisi ve bataryalar gibi yenilenebilir teknolojilere benzer bir şekilde düşeceğine dair umutlar yersiz görünüyor” diyen Dr. Way sözlerini şöyle sürdürüyor: “Bulgularımız, zincirin tüm unsurları onlarca yıldır kullanılıyor olsa da, CO2 yakalamadan gömmeye kadar sürecin herhangi bir kısmında teknolojik öğrenme eksikliğine işaret ediyor”.

Yazarlar, net sıfıra giden düşük-CCS yolunun sosyal ve ekolojik açıdan da daha zararsız olduğunu söylüyor. Oxford Üniversitesi Yeni Ekonomik Düşünce Enstitüsü‘nden Dr. Andrea Bacilieri, “Enerji  üretimi amaçlı ürünler için arazi kullanım gereksinimlerinin düşük-CCS yollarında ortalama 1,3 milyon kilometrekare  daha küçük olduğunu bulduk, bu da Suudi Arabistan‘ın yaklaşık yarısına eşdeğer bir alana denk  geliyor” diyor: “Biyokütleye yoğun bağımlılığın gerektirdiği arazi kullanım değişiklikleri – genellikle CCS  ile birlikte – gıda ve su gibi temel kaynakları tehdit ederek bunların bulunabilirliğini ve fiyatlarını etkileyecektir. Ayrıca insan hakları açısından da risk oluşturabilir ve biyolojik çeşitlilik ile ekosistem  hizmetlerini tehlikeye atarak ekosistemlerimizin direncini azaltabilir.”

Rapor ayrıca CCS’nin şu anda düşük-CCS yollarında öngörülen ölçekte bile geliştirilmediğini belirtiyor. Dünya genelinde yakalanan ve depolanan CO2 hacmi son on yılda yaklaşık iki kat  artarak 49 MtCO2/yıl’a ulaştı, ancak düşük-CCS yolunun izlenmesi 2030 yılına kadar yaklaşık 13  kat artış gerektirecek: yüksek-CCS yollarının izlenmesi ise 85 kat artış gerektirecek. Bu arada,  mevcut CCS projelerinin %70’i yakalanan CO2’yi depolamak yerine gelişmiş petrol geri kazanımı için  kullanıyor; bu da küresel petrol talebi düştükçe azalacağı kesin olan bir gelir akışı anlamına geliyor.

Çalışmanın yazarı ve Londra Imperial College Grantham Enstitüsü Onursal Araştırma Görevlisi Richard  Black, “Hükümetlerin CCS konusunda ciddileşmesi gerekiyor” diyor ve ekliyor: “Bu da üç anlama  geliyor: yatırımı büyütmek, temel kullanım alanlarına bağlı kalmak ve CCS’nin genel bir çözüm  olamayacağı konusunda çok net olmak. CCS muhtemelen bazı endüstriler için ve belki de negatif  emisyonlar için gerekli olacaktır, ancak bunu devam eden fosil yakıt yakımını telafi etmenin bir yolu  olarak görmek ekonomik açıdan cahilliktir.

Ulusal ve küresel karbonsuzlaştırma stratejilerini yenilenebilir enerji kaynaklarının hızlı bir şekilde  artırılması ve fosil yakıt kullanımının neredeyse ortadan kaldırılması üzerine odaklamak bizi daha  iyi duruma getirecektir ve bunun yapılabileceğini biliyoruz.”