[COP28] İklim finansmanı için kim, ne kadar taahhüt etti?

Bu yıl Birleşik Arap Emirlikleri’nin Dubai kentinde gerçekleştirilen BM İklim Zirvesi’nde ülkeler, kalkınma kurumları ve işletmeler, enerji dönüşümünden sağlık girişimlerine, teknoloji yatırımlarından afet yardımlarına kadar her şey için daha fazla para sözü veriyor.

Ev sahibi Birleşik Arap Emirlikleri, etkinliğin ilk beş gününde 83 milyar dolardan fazla finansmanın harekete geçirildiğini açıkladı. İşte COP28‘in öne çıkan finansman vaatlerinden bazıları:

İklim finansmanı

Reuters‘ın aktardığına göre; COP28’in en büyük anlaşması, ev sahibi Birleşik Arap Emirlikleri’nin 5 milyar doları Küresel Güney için olmak üzere, dünya genelinde iklim dostu projelere yatırım yapacak yeni bir fona 30 milyar dolar taahhüt etmesiydi.

Dünya Bankası, iklim finansmanını toplam kredilerinin yüzde 45’ine çıkarmayı hedeflediğini ve bunun da yıllık 9 milyar dolarlık bir artışa denk geldiğini bildirdi.

Latin Amerika ve Karayipler Kalkınma Bankası (CAF), iklim değişikliğiyle mücadele için Latin Amerika’da 2030 yılına kadar yılda 2 milyar dolardan fazla yatırım yapacağını açıkladı.

Asya Kalkınma Bankası (ADB) 2024-2029 yılları arasında Filipinler‘de iklim yatırımları için 10 milyar dolar ayıracağını açıkladı.

Japonya ve Fransa, Afrika Kalkınma Bankası ve Inter-Amerikan Kalkınma Bankası‘nın iklim ve kalkınma için IMF Özel Çekme Hakları’ndan yararlanma planını destekleyeceklerini söyledi.

BAE bankaları yeşil finansman için 1 trilyon dirhem (yaklaşık 8 trilyon TL) sağlama sözü verdi.

Bezos Dünya Fonu‘nun da aralarında bulunduğu bağışçılar, gelişmekte olan ülkelere 11 milyar dolarlık yatırım sağlamak amacıyla bir iklim finansmanı girişiminde Dünya Bankası’nın özel yatırım kolu ile güçlerini birleştirdi.

Fotoğraf: Amr Alfiky/Reuters

Kayıp ve hasar fonu

Etkinliğin ilk gününde yoksul ülkelerin iklim değişikliğinin etkileriyle başa çıkmalarına yardımcı olacak bir fonun başlatılması konusunda anlaşmaya varılmasının ardından bu kayıp ve hasar fonuna Çarşamba gününe (6 Aralık) kadar yapılan toplam katkı 726 milyon dolara ulaştı.

Katkıda bulunan ülkeler arasında 100 milyon Avro (3 milyar TL) ile İtalya ve 15 milyon Avro (468 milyon TL) ile Hollanda da yer aldı.

‣[COP28] Gelişmekte olan ülkeler için kayıp-hasar fonunda uzlaşma sağlandı

Yeşil iklim fonu

Gelişmekte olan ülkelerde iklim eylemini desteklemeye adanmış dünyanın en büyük uluslararası fonu, etkinliğin açılış günlerinde ABD‘den gelen yeni fon da dahil olmak üzere 3,5 milyar dolarlık (101 milyar TL) taahhüt aldı.

Yenilenebilir enerji

Danimarkalı yatırım şirketi Copenhagen Infrastructure Partners, gelişmekte olan ve orta gelirli ülkelerde sıfırdan yenilenebilir enerji projeleri inşa etmeye odaklanan yeni bir fon için 3 milyar dolar (86 milyar TL) sağlamaya çalışacağını söyledi.

Teknoloji

Orta Doğu ve Kuzey Afrika odaklı çok taraflı kredi kuruluşu Arap Enerji Fonu, önümüzdeki beş yıl içinde karbonsuzlaştırma teknolojilerine 1 milyar dolara kadar yatırım yapacağını açıkladı.

Amerika Birleşik Devletleri, çok taraflı kredi veren İklim Yatırım Fonlarına (CIF), yükselen ve gelişmekte olan ekonomilerde düşük karbon teknolojilerinin geliştirilmesini desteklemek için Temiz Teknoloji Fonuna (CTF) 568 milyon dolar kredi sağladı.

Karbon yakalama gibi teknolojilere olumlu yaklaşım ve finansman sağlanması, sera gazı salımlarını durdurmak yerine fosil yakıtları kullanmaya devam ederek salınan emisyonların teknoloji yardımıyla azaltılmasını hedeflediği için oldukça eleştiriliyor. İklim çevrelerinden fosil yakıtların tamamen durdurulması talep ediliyor.

Metan

BAE, 100 milyon dolarlık bir katkıyla, güçlü sera gazı salımını ve emisyonlarını azaltmaya yardımcı olmayı amaçlayan yeni bir Dünya Bankası metan güven fonunun destekçileri arasında yer aldı.

Yaklaşık bir düzine hayırsever, ülkelerin metanla mücadele için ulusal eylemler başlatmasına yardımcı olmak üzere önümüzdeki üç yıl içinde 450 milyon dolar yatırım yapacaklarını söyledi.

Gıda

Bill & Melinda Gates Vakfı ve BAE, Sahra altı Afrika ve Güney Asya’daki küçük çiftçilerin iklim değişikliğine karşı direnç kazanmalarına ve uyum sağlamalarına yardımcı olmak için toplam 200 milyon dolar taahhüt etti.

‣[COP28] 130’un üzerinde devlet başkanı Gıda Sistemleri Deklarasyonu’nu imzaladı

Doğa

Brezilya’nın ulusal kalkınma bankası, 2030 yılına kadar Amazon‘da bozulmuş veya tahrip edilmiş ormanlık alanların 60 bin kilometrekare restore edilmesi için 205 milyon dolarlık bir çalışma başlattı.

Sağlık

BAE ve çeşitli yardım kurumları, sıcaklıklar arttıkça daha da kötüleşmesi beklenen ihmal edilmiş tropikal hastalıkların ortadan kaldırılması için 777 milyon dolar finansman teklif etti.

‣[COP28] 120’nin üzerinde ülke sağlık deklarasyonunu imzaladı

Afet yardımı

Dünya Bankası, doğal afetler meydana geldiğinde borçların geri ödenmesini durduran İklim Dirençli Borç Maddelerinin (CRDCs) kapsamını, en savunmasız ülkeler için mevcut tüm Dünya Bankası kredilerini kapsayacak şekilde genişleteceğini söyledi.

BAE, İngiltere, Almanya ve ABD yeni bir iklim felaket fonuna 300 milyon doların biraz üzerinde katkıda bulunacak ülkeler arasında yer aldı.