[COP26] Glasgow’da Günün Fosili ödülü hangi ülkelere gitti?

BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC) tarafından düzenlenen Taraflar Konferansları gelenekselleşmiş bir ödül törenine de ev sahipliği yapıyor.

Uluslararası İklim Eylem Ağı (CAN) tarafından verilen “Günün Fosili” ödülü, geleneksel olarak her gün Taraflar Konferanslarında “müzakereleri engellemek için ellerinden gelenin en iyisini yapmış” ülkelere veriliyor.

İlk günün fosilleri: BK ve UNFCCC Sekretaryası

Bu yıl Glasgow‘da düzenlenen COP26‘nın ilk gününde ödüllerin kazananları “olağanüstü” organizasyonları sebebiyle Birleşik Krallık (BK)ve UNFCCC Sekreteryası oldu.

Pandemi ve organizasyon eksikliği sebebiyle CAN, COP’un ertelenmesini çağrısı yapmış ama Birleşik Krallık “gelmiş geçmiş en katılımcı” COP organizasyonunu yapacağını söyleyerek ertelemeyi değerlendirmemişti. Ancak en katılımcı COP, Birleşik Krallık’a seyahat eden insanların etkinliklere alınmaması, ve “online” izlemelerinin tavsiye edilmesiyle devam ediyor.

İkinci günün fosili: Avustralya

İkinci günün fosili ödülünün sahibi ise Avustralya oldu.  Çok düşük hedefleri sayesinde ödüle layık görülen Avustralya, süper düşük iklim hedeflerinin yanında geçtiğimiz aylarda üç yeni kömür projesini de onayladı.

Açıklamada “Avustralyalılar bu COP’un dibe vurmasında zaten mükemmeller. Sadece iddialı katkılar sağlamada olağanüstü bir şekilde başarısız olmakla kalmadılar aynı zamanda son aylarda üç yeni kömür projesini onayladılar” denildi.

Üçüncü gün: Norveç, Japonya, Avustralya

2 Kasım tarihindeki günün ilk fosil ödülü Norveç’e gitti. Açıklamada “Norveç bir iklim hedefleri şampiyonu gibi davransa da yeni Başbakan’ı Jonas Gahr Støre tam bir fosil sever” denildi.

Bir kaç haftadır görevde olan Lider, “Norveç için fosil gazı bir problem değil, yenilenebilir enerjiye geçişte çözümün parçası” demişti. COP öncesi yeni Norveç Hükümeti IPCC’ye Karbon Yakalama ve Depolama (CCS) tekniklerini çözüm olarak göstermelerini sağlamak için lobi yaparken yakalanmıştı. Üstelik Norveç, kendi iklim hedeflerinden hiçbirini tutturamadı.

Günün ikinci fosili Japonya oldu. Japon Başbakanı Fumio Kishida, COP’ta dinleyicilere sadece Japonya’da değil tüm Asya’da fosil yakıtları desteklediklerini, çünkü fosil yakıt santrallerinin yenilenebilir enerjiyi entegre etmek için gerekli olduğunu söylemişti.

Avustralya bir kez daha Günün Fosili seçildi. Üçüncülük ödülünü getiren ise Avustralyalı gaz devi Santos ile ortak oturum düzenleyen Avustralya Enerji Bakanı Angus Taylor’un, gaz kaynaklı emisyonları karbon yakalama ve depolama sayesinde nasıl gömeceklerini anlatması oldu.

Dördüncü gün: ABD, Fransa, IETA

Dördüncü günün ilk günün fosili ödülünün sahibi Amerika Birleşik Devletleri (ABD) oldu. ABD Başkanı Joe Biden, Liderler Zirvesi’nde Birleşik Krallık ve diğer ülkelerin de desteği ile ‘AIM for Climate’ (İklim İçin Hedef, AIM4C) inisiyatifini duyurdu.

Açıklamada “Sürdürülebilir gıda güvenliği hediyesi olarak tanıtılan bu çerçevenin esas amacını anlamamızın uzun süreceğini sanmamıştır umarız. AIM4C, çiftçileri üretimin dışına itip, tarım devleri oluşturmayı ve bizi GDO’lu tohumlarla yüksek enerji tüketen, endüstriyel bir gıda sistemine mahkum etmeyi planlıyor” denildi.

Günün ikinci fosili ise Fransa oldu. Açıklamada “Başkan Macron’a göre Fransa iklim liderleri arasında, hatta kömürden ve gazdan çıkış planlarını da resmi olarak açıkladılar. Ancak öğrendiğimize göre fosil gaz ve nükleerin AB sınıflandırmasında yenilenebilir sayılması için uğraşıyorlarmış!” tepkisi gösterildi.

Günün üçüncü fosili Uluslararası Emisyon Ticaret Derneği (IETA). CAN açıklamasında “IETA utanmazca COP’ta Chevron, Shell ve BP gibi şirketleri temsil ettiklerini Tweetledi. Büyük fosilcilerin ucuz offsetlemelerle yeşile boyama peşinde olduğunun farkındayız!” dedi.

Beşinci gün: Polonya

4 Kasım gününün fosili Polonya oldu. Ödüle layık görülme gerekçesi olarak ise Polonya Hükümeti’nin kömürden çıkış açıklamasıyla tam da doğruyu söylemediğinin anlaşılması gösterildi.

3 Kasım’da Polonya pek çok diğer hükümet ile birlikte kömürden çıkış sözü vermişti. Anlaşma büyük ekonomilerin kömürü 2030 yılında, daha yoksulların 2040 yılında terk edeceğini söylüyordu. Ekonomilerin sınıflandırılması ise ülkelerin kendi beyanlarına güvene dayanıyor. Ancak Polonya Hükümeti dünyanın en büyük 23’üncü ekonomisi olmalarına ve G20’ye katılma çalışmalarına rağmen kendilerini yoksul olarak tanımladı ve 2040 yılında fosilden çıkabileceğini söyledi.

Haftanın fosilleri: Brezilya ve Avustralya

Haftanın ilk fosili yerel halklara karşı korkunç ve kabul edilemez tavrı sebebiyle Brezilya’ya oldu. Pazartesi günü yerel aktivist Txai Suruí dünya liderlerine seslenerek iklim değişikliğinin kabilesi üzerindeki etkilerini anlattığı güçlü konuşması ile dikkat çekmişti. Ancak ne yazık ki genç aktivist doğrudan Başkan Jair Bolsanaro tarafından hedef gösterildi, trollerin hedefi haline getirildi.

Daha da kötüsü iddiaya göre Brezilya Çevre Bakanlığı’nın bir çalışanı Suruí’nin yüzüne karşı “Berzilya’yı ezmemelisin” diyerek aktivisti tehdit etti. Başka bir gün de Brezilyalı bir devlet görevlisi yerel halklardan kadınları tehdit ettiği gerekçesiyle konferans güvenliği tarafından konferans alanı dışına çıkarıldı. Yapılan açıklamada “Bütün bunlar Brezilya’nın yerli halklara nasıl davrandığının küçük bir göstergesi” denildi.

Haftanın ikinci fosili ise Avustralya oldu. Açıklamada şunlar belirtildi: “Fosil ödüllerinde hat trick yapan ilk ülke Avustralya oldu. Ve bu hak edilmiş kazanımlarının çoğunu enerji gününde elde ettiler. 190 ülke kömürden çıkışı taahhüt eder, 100 tanesi küresel metan taahhüdünü imzalamak için kalemlerini açar, 20 ülke de uluslararası fosil projelerine finansman sağlamayı kesmeye karar verirken ters yönde giden yoldaşlarımız ne mi yapıyordu? Maalesef dünyanın bir numaralı gaz, iki numaralı kömür ihracatçısı Avustralya, dev bir petrol ihracatçısı olarak üçlemeyi tamamlama peşindeydi. Bu çalışkan arılar açık deniz petrol araması için on yeni alan üzerine müzakere etme ve bunun ekonomik getirilerinin Avustralya ve Yeni Zelanda halkı için faydalarını övme peşindeydiler. Ölü bir gezegende ekonomi de olmayacağını bir türlü anlamadılar!”

Günün ışıkları: İskoçya ve Hindistan

COP26 sırasında iddialı hedefleri ve önemli katkıları nedeniyle günün ışıkları kategorisinde de ödüller verildi. İlk günün ışığı ödülü Kayıp ve Hasar için 1 milyon Euro’luk destek açıklaması için İskoçya’ya verildi.

Açıklamada “Verilen fon çok büyük olmasa da İskoçya’nın İklim Adaleti Fonu’ndan ayırdığı ve ‘toplulukların maruz kaldıkları sel ve orman yangınları gibi iklimle ilgili olaylardan kaynaklanan hasarı onarmak ve yeniden inşa etmek’ için kullanılacak fonun daha büyük ekonomilere yol göstermesi bekleniyor” denildi.

İkinci günün ışığı ise Hindistan oldu. Pazartesi günü ülkenin 2070 emisyon hedefleri açıklamasının Hindistan’ı yeni bir iklim şampiyonu olarak gösterdiği belirtilen açıklamada “Daha büyük ‘şok’ ise Modi’nin açıkladığı 2030’da yüzde 50 yenilenebilir hedefi, 2030’da bir milyar ton karbondioksit emisyonu azaltımı ve yüzde 45 karbon yoğunluğu azaltımı açıklamaları oldu. Modi’nin Liderler Zirvesi’nde yaptığı bu açıklamalar pozitif bir eğilim yaratırken gelişmiş ülkelerden de hedeflerini artırmalarını talep ediyor” gerekçeleri sunuldu.