Çin Denizi’nin doğusunda, insanların yaşamadığı birkaç ada yüzünden Çin ile Japonya ile baş gösteren anlaşmazlık tırmanıyor. Bölgeye devriye botlarını gönderen Çin’de Japon karşıtı gösterilere on binler katıldı.
Söz konusu adalar yüzünden Pekin’de hafta sonunda on binlerce kişi sokağa döküldü. Çin’in 50 kadar kentinde Cumartesi günü Japon işletmelerine saldırıldı, Pazar günü de taşkınlıkların devam ettiği yönünde haberler geldi. ABD Savunma Bakanı Leon Panetta, kışkırtmaların bir son bulması gerektiğini söyleyerek, adalar anlaşmazlığının iki ülkeyi savaşa götürebileceği uyarısında bulundu.
Pekin’deki Japonya Büyükelçiliği önünde toplanan göstericiler, “Diaoyu adaları bize aittir, kahrolsun Japon emperyalizmi” gibi sloganlar attılar, Çin ulusal marşını söylediler ve büyükelçilik binasına şişe fırlattılar.
50 kentte gösteri
Yerel medyanın bildirdiğine göre Shenzhen kentinde göstericiler ile polis arasında çatışma çıktı, Guangzhou’da ise yaklaşık bin kişilik bir grup Japonya Konsolosluğu yanındaki bir otele saldırdı. Şanghay’daki Japonya Başkonsolosluğu önünde de binden fazla gösterici protestoda bulundu.
Siyasi gözlemciler, Çin’deki gösteriler normal olarak polis tarafından anında dağıtılırken, hafta sonundaki Japonya karşıtı gösterilere polisin refakat ettiğini belirttiler. Çin internet kullanıcıları da, protesto gösterilerinin spontane olduğundan kuşku duyulması gerektiğini söylüyorlar. Japon medyasının verdiği haberlere göre, sadece Cumartesi günü 50 kadar Çin kentinde yaklaşık 40 bin Çinli Japonya karşıtı gösterilere katıldı.
Japon Başbakanı Noda’nın çağrısı
Bu arada Japonya Başbakanı Yoshihiko Noda, Pazar günü Çin’e çağrıda bulunarak, ülkedeki vatandaşlarının güvenliğini garanti etmesini istedi. Japon Televizyonu’nda konuşan Noda, “bu durum bizim için büyük bir hâyâl kırıklığıdır, onun için protestomuzu dile getiriyoruz” dedi ve ülkedeki Japon vatandaşlarına, Japon firmalarına zarar gelmemesi için Çin’in durumu denetim altında tutmasını istedi.
İki ülke arasında krize yol açan adalar Çin’de Diaoyu, Japonya’da Senkaku olarak adlandırılıyor, Tayvan’ın 200 kilometre kadar kuzeyinde, Tokyo’ya ise 2 bin kilometre mesafede bulunuyorlar. 5 adadan dördü şimdiye kadar Japon özel mülkiyetinde, bir tanesi ise Tokyo belediyesine aitti. Japonya hükümeti geçen hafta üç adayı satın aldı. Adaların stratejik öneme sahip olduğu, ayrıca deniz tabanında doğal gaz ve petrol rezervleri bulunduğu tahmin ediliyor. Çinlilere göre adaların Japonya devleti tarafından satın alınması yasal değil! Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Hong Lei şunları söylüyor: “Japonya’nın bu yanlış karardan dönmesini ve Çin’in egemenliğini ihlâl eden tüm faaliyetlerini durdurmasını ümit ediyoruz.”
Japonya’ya yaptığı bir ziyaret sırasında konuşan Amerikan Savunma Bakanı Leon Panetta ise adalara ilişkin anlaşmazlığın şiddete ve hatta savaşa yol açabileceği uyarısında bulundu. Bu uyarılara rağmen Çin Radyosu’nun Pazar günkü bir haberinde, bin kadar Çinli balıkçı teknesinin söz konusu adaların yakınına gitmek üzere yola çıktığını duyurdu. Bu da yeni protesto dalgasının yolda olduğunun ilk habercisi olarak algılandı.
(Deutsche Welle Türkçe)
