Kamu Harcamalarını İzleme Platformu (KAHİP), 6 Şubat depremi öncesi ve sonrası büyükşehir belediyelerinin afete yönelik bütçelerini mercek altına alan kapsamlı raporunu yayınladı.
30 büyükşehir belediyesinin 2022-2024 dönemindeki afet bütçelerini karşılaştıran rapor, yerel yönetimlerin afetlere ne ölçüde hazırlıklı olduğunu somut verilerle gözler önüne seriyor.
‘Afet bütçelerinde ciddi farklılıklar var’
Rapora göre, afet bütçelerinde ciddi farklılıklar bulunuyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi, 2024 yılında bütçesinin yüzde 8’ini afet için ayırarak bu alanda öne çıkarken, bazı büyükşehir belediyelerinde afet bütçelerinin toplam bütçeye oranı yüzde 1’in altında kalıyor.
Özellikle deprem riski yüksek olan bölgelerde bütçe artışlarının beklenmesine rağmen, birçok belediyede bu oranın düştüğü dikkat çekiyor.
Rapor, büyükşehir belediyeleri ve su-kanalizasyon idarelerinin bütçelerini değerlendirerek, 2022 yılında toplam bütçelerinin sadece yüzde 3,42’sini afetlerle ilgili hedeflere ayırdıklarını, bu oranın 2023 yılı için yüzde 3,10 olarak bütçelendiğini ve 2024 yılında ise bütçeden yüzde 3,22 oranında pay ayrıldığını gösteriyor ve bunun çok düşük bir oran olduğunu belirtiyor.
Raporda ayrıca, büyükşehir belediyelerinin afet bütçelerinin dağılımına da yer veriliyor.
Risk azaltma ve müdahale bütçeleri ayrı ayrı incelendiğinde, yerel yönetimlerin daha çok müdahaleye yönelik harcamalara ağırlık verdiği, risk azaltmaya ise yeterli kaynağın ayrılmadığı belirtiliyor.
‘Bütçelerin neredeyse yarısı kentsel dönüşümle ilgili’
Ayrıca, yerel yönetimlerin risk azaltmaya ayırdıkları bütçenin neredeyse yarısının kentsel dönüşüm ile ilgili olmasının rant amacına işaret edebileceği vurgulanıyor.
‘Merkezi Yönetim ile yerel yönetimler arasında iş birliği yaklaşımıyla ek bütçe yaratılmalı’
Raporda, rant odaklı kentsel dönüşüm yaklaşımının terk edilmesi ve bölgenin coğrafi, kültürel ve sosyolojik özelliklerini dikkate alan çevreye duyarlı, enerji tasarruflu, yeşil binalar ve dirençli kentler yaratılabilmesi için yerel yönetimlerin bütçelerinin yetersiz olduğu ve Merkezi Yönetim ile yerel yönetimler arasında iş birliği yaklaşımıyla ek bütçe yaratılmasının gereği vurgulanıyor.
KAHİP, bu raporla yerel yönetimlerin afet hazırlık süreçlerindeki eksikliklere dikkat çekmeyi ve kamuoyunu bu konuda bilinçlendirmeyi amaçlıyor.
Platform, aynı zamanda karar alıcılara yönelik somut önerilerde bulunarak, afetlere hazırlığın ve risk azaltma çalışmalarının önemini vurguluyor.
Raporun tamamına ve detaylı sonuçlarına KAHİP’in buradan ulaşılabilir.
