Brezilya‘da, Ulusal Uzay Araştırmaları Enstitüsü‘nün (INPE) geçen pazartesi günü açıkladığı uydu verilerine göre, dünyanın en büyük tropik ormanı Amazon‘da yılın ilk yarısında 13 bin 489 yangın kaydedildi. Bu, geçen yıla kıyasla yüzde 61 artışla son yirmi yılın en kötü rakamı.
Ülkede 1998 yılından bu yana Amazonlarda çıkan yangınlar kaydediliyor. Buna göre, yalnızca 2003 (17.143) ve 2004’ün (17.340) ilk yarısında daha fazla yangın görülmüştü. Bu yılın ilk yarısında meydana gelen toplam yangın sayısı geçen yılın aynı dönemine göre (8.344) çok daha fazla oldu.
Brezilyalı yetkililer, Amazon’daki ormansızlaşmayla mücadele etmeye çalışan Başkan Luiz Inácio Lula da Silva hükümetinin şimdi de yangınlarla yüzleşmek zorunda kaldığını söylüyor.
INPE 1 Ocak’tan 21 Haziran’a kadar (mevcut en son tarih), 2023’ün ilk yarısındaki 2.649 km2’ye kıyasla 1.525 kilometrekare ormansızlaştığını açıkladı. Bu da yüzde 42’lik bir azalma anlamına geliyor. Geçen yıl da Brezilya’daki ormansızlaşma 2022’ye kıyasla yarı yarıya azalmıştı.
Lula, selefi aşırı sağcı Jair Bolsonaro’nun (2019-2022) hükümeti döneminde artan bir şekilde Amazon’daki yasa dışı ormansızlaştırmayı 2030 yılına kadar sona erdirme sözü vermişti.
‘Brezilya, yağmur eksikliği nedeniyle su stresi altında’
Greenpeace Brezilya sözcüsü Romulo Batista’ya göre, özellikle geçen yıl Amazon’u etkileyen olağanüstü kuraklığın neden olduğu orman yangınlarındaki bu artışa iklim değişikliği katkıda bulunuyor.
Batista, “Maalesef Brezilya biyomlarının büyük bir kısmı yağmur eksikliği nedeniyle su stresi altında. Çevre daha kuru hale geliyor ve daha kuru bitki örtüsü yangınları daha çok kolaylaştırıyor” dedi.
Ancak “bu yangınların çoğunluğunun kendiliğinden veya yıldırım çarpması nedeniyle çıkmadığını”, önemli bölümünün “insan eylemi” nedeniyle, özellikle de tarımsal faaliyetleri genişletmek için arazi açmak amacıyla çıktığını tahmin ettiklerini de ekledi.
Dünyanın en büyük sulak alanı Pantanal da yanıyor
Dünyanın en büyük sulak alanı olan Pantanal ve Amazon’un güneyinde yer alan Cerrado savanında da yılın ilk yarısında orman yangınları rekor seviyelere ulaştı.
Geniş alanları dumanla kaplanan ve gökyüzünün kırmızıya döndüğü Pantanal’da, yılın başından bu yana geçen yılın ilk yarısına göre yüzde 2.018 artışla 3 bin 538 yangın tespit edildi.
Bu aynı zamanda tüm rekorların kırıldığı ve biyomun yüzde 30’unun yangından etkilendiği 2020 yılına kıyasla yaklaşık yüzde 40’lık bir artışı temsil ediyor.
Yalnızca haziran ayında, 2 bin 639 yangın salgını tespit edildi; bu sayı, 2005’e kadar uzanan yılın bu ayına ait bir önceki rekorun altı katıydı.
Yangınların zirve noktasına genellikle yılın ikinci yarısında, özellikle de kurak mevsimin ortasındaki eylül ayında ulaştığı göz önüne alındığında durum daha da endişe verici hale geliyor.
Pantanal’ın büyük bir kısmının bulunduğu Mato Grosso eyaleti (orta batı), geçen hafta olağanüstü hal ilan etti ve hükümet, alevlerle mücadele etmek için diğer bölgelerden takviye itfaiyeci göndereceğini duyurdu.
Cerrado’da ise ilk yarıda Amazon’daki kadar (13 bin 229) yangın çıktı. Böylece de 2007’deki önceki rekor (13 bin 214) kırıldı.
