By 
Tuvalu Başbakanı Kausea Natano ve Avustralya başbakanı Anthony Albanese, Tuvalu’nun 11 bin sakininin iklim değişikliğiyle mücadele etmesine yardımcı olmak ve en kötü senaryonun gerçekleşmesi durumunda Tuvalu vatandaşlarının iltica etmesi için bir anlaşma imzaladı.
Tuvalu, yükselen deniz seviyeleri nedeniyle dünyanın en savunmasız ülkeleri arasında yer alıyor.
‣[COP26] Tuvalu, Glasgow’daki konferansa deniz içinden çekilmiş video ile katılacak
‣Tuvalu’nun batan adaları: Bir gün gelecek ve biz yok olacağız
Fotoğraf: Torsten Blackwood, AFP
Tuvalu takımadaları 80 yıl içinde yaşanamaz hale gelebilir
Tuvalu’nun dokuz mercan adasından ikisi zaten büyük ölçüde dalgalar altında yok oldu ve iklim bilimcileri, takımadaların tamamının önümüzdeki 80 yıl içinde yaşanmaz hale gelmesinden korkuyor.
Başbakan Natano, anlaşmanın tehlike altındaki ülkesi için bir “umut ışığı” ve bir destek teklifi olduğunu söyledi.
Anlaşmaya göre Tuvalu vatandaşları “Avustralya’da yaşayabilecek, eğitim alabilecek ve çalışabilecek” ve “vardıklarında Avustralya eğitim, sağlık ve temel gelir ve aile desteğine” erişebilecek.
‣Bernard Kato Ewekia Taomia: Tuvalu bizim evimiz, onu kaybetmek istemiyorum [İklim Kuşağı-25]
‣Küçük ada ülkeleri adalet arıyor: Sular altında kalacağız, bu denli adaletsizliğe sessiz kalamayız
‘Çığır açıcı’ bir anlaşma
Anlaşmanın “çığır açıcı” olduğunu söyleyen mülteci hukuku uzmanı New South Wales Üniversitesi profesörü Jane McAdam, şunları kaydetti:
“Çoğu insan evlerini terk etmek istemiyor, topraklarına ve denizlerine atalarından kalma çok derin bağları var; ancak bu anlaşma bir cankurtaran halatı sunuyor.”
Cook Adaları‘ndaki Pasifik Adaları Forumu‘nun oturum aralarında gazetecilere verdiği demeçte anlaşmayı “çığır açıcı” bulduğunu söyleyen Avustralya başbakanı Albanese, “Avustralya-Tuvalu birliği, Avustralya’nın Pasifik ailesinin bir parçası olduğumuzu kabul ettiği önemli bir gün olarak kabul edilecektir” dedi.
Beyin göçünü önlemek için, Avustralya’ya taşınabilecek Tuvaluluların sayısı başlangıçta yılda 280 kişi ile sınırlandırılacak.
Fotoğraf: Torsten Blackwood, AFP
Avustralya komşu ülkelerle benzer anlaşmalara açık
Yeni Zelanda daha önce Pasifik Adası ülkelerine “iklim vizesi” sunma fikrini gündeme getirmişti ancak kitlesel ekonomik göçten korkan adaların muhalefeti nedeniyle bu fikir rafa kaldırılmıştı.
Cuma günü açıklanan anlaşmaya göre Avustralya, ülkenin küçülen kıyı şeridini desteklemek ve kaybedilen toprakları geri almak için 10 milyon dolar harcama sözü verdi.
Ancak eylemin yeterince hızlı gerçekleşmediği ve iklim değişikliğinin etkisinin şimdiden hissedildiği de kabul ediliyor.
Ortak açıklamada, “Aynı zamanda, iklim değişikliğinin etkileri kötüleştikçe Tuvalu halkının başka bir yerde yaşama, eğitim görme ve çalışma seçeneğini hak ettiğine inanıyoruz” ifadesine yer verildi.
Avustralya Başbakanı Albanese, Avustralya’nın Pasifik komşularına benzer anlaşmalar sunmaya açık olabileceğini söyledi.
Anlaşma Avustralya için önemli bir jeopolitik kazanç
AFP‘nin aktardığına göre anlaşma, Pasifik bölgesindeki etkisini güçlendirmek için Çin ile rekabet eden Avustralya için büyük olasılıkla önemli bir stratejik kazanç olarak görülecek.
Anlaşma aynı zamanda Avustralya’nın Tuvalu’yu doğal afetler, sağlıkla ilgili salgınlar ve “askeri saldırı” karşısında savunmasını da taahhüt ediyor ve Avustralya’ya Tuvalu’nun diğer ülkelerle imzaladığı savunma anlaşmalarında söz hakkı veriyor.
Komşu Solomon Adaları‘nın Pekin ile Çin kuvvetlerinin adalara konuşlandırılmasına izin verecek bir savunma anlaşması imzalaması Avustralya için şaşırtıcı olmuştu.
Avustralya’nın ekonomik olarak kömür ve gaz ihracatına bağımlılığı, sert hava koşulları ve yükselen deniz seviyeleri nedeniyle büyük ekonomik ve sosyal maliyetlerle karşı karşıya kalan Pasifik’teki birçok komşusuyla uzun süredir bir sürtüşme noktası oluşturuyor.
Albanese, gelişmekte olan ülkelerin iklim krizinin yükünü göğüslemesi nedeniyle gelişmiş ülkelerin daha fazla sorumluluk üstlenmeye başlaması gerektiğini söyledi.
Anlaşmanın yürürlüğe girmesi için her ülkenin onaylaması gerekecek.
Ne olmuştu?
Denizlerin yükselerek sahil şeridini sular altında bırakması ve deniz sularının tatlı su kaynaklarını kirletmesiyle, Tuvalu 12 bin kişilik nüfusunun tamamını, beklenmedik bir durumla karşılaşılması halinde taşıma planları yapıyordu.
Tuvalu Dışişleri Bakanı Simon Kofe, COP26 iklim zirvesi için yaptığı konuşmada, yakın bir zamana kadar kuru bir toprak olan, okyanusta suyun dizlerine geldiği bir noktada durarak yükselen deniz seviyelerine dikkati çekmişti. Kofe konuşmasında ‘Batıyoruz’ diye uyarmıştı.
Comments