Çekya: 10 binden fazla tahliye
Çek Cumhuriyeti’nin kuzeydoğusundaki Ostrava şehrinde, Odra nehrinin Opava nehriyle birleştiği noktadaki kırık bir bariyer, BorsodChem kimyasal tesisi, kok tesisi OKK Koksovny ve diğerleri de dahil olmak üzere şehrin sanayi bölgesinin sular altında kalmasına neden oldu. Yüzlerce kişi de yerleşim alanlarından tahliye edildi.
Litovel kasabasının yüzde 70’i 1 metre yüksekliğinde su altında kaldı. Olomouc bölgesine bağlı Jesenik’te de şiddetli yağış sele neden oldu.
Ülke çapındaki birçok bölgede seller sebebiyle 10 bin 500’den fazla kişi tahliye edildi.
Emniyet Müdürü Martin Vondrasek, ülkede yoğun yağış nedeniyle meydana gelen sel ve su taşkınları yüzünden bir kişinin hayatını kaybettiğini, 7 kişinin kaybolduğunu bildirdi.
Avusturya ile Çekya arasındaki tren seferlerinin büyük çoğunluğu iptal edildi.
Cumhurbaşkanı Petr Pavel, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, ülkede etkili sel ve su taşkınlarının özellikle gelir seviyesinin düşük olduğu bölgelerde çok daha fazla hissedildiğini belirterek, bu bölgeler için dayanışma çağrısında bulundu.
Polonya: Kıyamet
Polonya‘nın güneyinde 40.000’den fazla nüfusa sahip Nysa kasabasının belediye başkanı, sakinleri derhal yerlerinden ayrılmaya çağırdı.
Polonya polisi, Polonya’daki sellerde dört kişinin, Çek Cumhuriyeti’nde ise üç kişinin hayatını kaybettiğini söyledi.
Polonya hükümeti ise etkilenen bölgelerde doğal afet durumu ilan ederek, mağdurlara yardım için 1 milyar zloti (260 milyon dolar) ayrıldığını duyurdu. Başbakan Donald Tusk, etkilenen diğer ülkelerin liderleriyle temas halinde olduğunu ve Avrupa Birliği‘nden mali yardım isteyeceklerini söyledi.
Silesian, Poland.
Before the current flooding disaster vs during. Unprecedented floods span several countries in central Europe. pic.twitter.com/czSdzAvX2Y
— Met4Cast. (@Met4CastUK) September 15, 2024
Ladek Zdroj kasabası sakinlerinden 16 yaşındaki Szymon Krzysztan, Reuters’e selden kaynaklanan kayıpları “hayal edilemez” olarak nitelendirdi. “Kıyamet günü gibi. Adeta hayalet bir kasaba” dedi. Görüntülerde kasabanın enkaz ve çamur içinde olduğu görülüyor.
Central Europe has been hit by its WORST FLOODS since 1997.
According to the AP, the floods have claimed six lives in Romania and one each in Austria and Poland.
Take a look at the devastation in Głuchołazy, Poland:pic.twitter.com/fBMeTva2Fk
— Steve Hanke (@steve_hanke) September 15, 2024
Ülkenin doğusundaki Slobozia Conachi‘nin belediye başkanı Emir Dragomir, hafta sonu köy ve kasabaların sular altında kaldığını, kasabalıların sadece üzerindeki ıslak giysilerle kaldığını anlattı.
Ülkede neredeyse tüm kasabaların sular altında kaldığına dair ihbarlar geliyor. Başbakan Marcel Ciolacu, mevcut selin ölçeğine atıfta bulunarak, “su miktarının önceki sellere kıyasla neredeyse üç kat daha fazla olduğunu” belirtti.
Avusturya: Başkent Viyana da etkilendi
Avusturya Polisi, selin etkili olduğu Aşağı Avusturya eyaletinde iki kişinin cesedine ulaşıldığını bildirdi. Aşağı Avusturya’da önceki gün de bir itfaiye erinin hayatını kaybetmesiyle sel sebebiyle ölenlerin sayısı üçe yükseldi.
Aşağı Avusturya’da kurulan kriz masasına başkanlık yapan Stephan Pernkopf, özellikle bu eyaletteki bazı barajlarda su yoğunluğu sebebiyle çökme yaşanabileceği uyarısında bulundu.
Selin etkili olduğu eyalette 200’den fazla cadde ve otoyolun trafiğe kapalı tutulduğu kaydedildi. Ülkenin kamu yayıncı kuruluşu ORF, sel felaketinden etkilenenler için yardım kampanyası başlattı.
Şiddetli yağmur başkent Viyana’da da etkili oldu.
Avusturya’da yağmurun azalmasıyla birlikte nehir ve barajlardaki su seviyesi düştü ancak yetkililer, daha yoğun yağış beklendiği için ikinci bir dalgaya hazırlandıklarını söyledi.
Slovakya’da Tuna taştı, Macaristan teyakkuzda
Slovakya’nın başkenti Bratislava ile Macaristan‘ın başkenti Budapeşte, Tuna Nehri’nin yükselmesiyle meydana gelebilecek olası sel baskınına karşı hazırlık yapıyor.
Slovakya’da Tuna Nehri’nin taşması, başkent Bratislava’nın Eski Kent bölgesinde su baskınlarına neden oldu. Yerel medya, su seviyelerinin 9 metreyi aştığını ve daha da yükselmesinin beklendiğini bildirdi.
Macaristan İçişleri Bakanı Sandor Pinter, nehrin ve kollarının kıyılarında tutulması için çabaların yoğunlaştığını ve 12 bine yakın askerin yardım için hazır beklediğini söyledi.
Tuna Nehri’nin sularının bu sabah şehrin alt rıhtımlarına ulaşması bekleniyor. Başbakan Viktor Orbán, çarşamba günü Avrupa Parlamentosu‘nun genel kurulunda yapacağı konuşma da dahil olmak üzere planlanan dış temaslarını iptal etti.
❗️🇵🇱🇨🇿🇦🇹🇷🇴🇸🇰Torrential rain in Central Europe: Rivers overflow their banks in several countries, flooding thousands of homes.
The situation is complicated in Poland, the Czech Republic, Lower Austria, Romania and Slovakia. Dead and missing people have been reported, but the… pic.twitter.com/En9sb7eEoM
— Gitmo_guy12 (@DownloadMaga) September 15, 2024
Boris Fırtınası İtalya’ya doğru gidiyor
Avusturya, Çek Cumhuriyeti ve Güneydoğu Almanya’da bugün (17 Eylül, salı) daha fazla yağış bekleniyor; bu bölgelere 100 mm daha yağış düşebilir.
Sel sularının çekilmesinin birkaç gün sürmesi beklenirken, hafta ortasından itibaren Orta Avrupa’da hava koşulları düzelecek ve çok daha kuru koşullar yaşanacak.
Ancak Boris Fırtınası şimdi daha güneye, İtalya‘ya doğru hareket edecek ve burada yeniden yoğunlaşarak yoğun yağmur getirecek. Emilia-Romagna bölgesinin, metrekareye 100-150 mm yağmur alarak en kötü etkilenen bölge olması bekleniyor.
Orta Avrupa’da görülen rekor yağış, iklim değişikliği de dahil olmak üzere çeşitli faktörlerden kaynaklanıyor. Uzmanlar farklı hava unsurlarının bir araya gelerek, Arktika’dan gelen çok soğuk havanın Akdeniz‘den gelen sıcak havayla bir araya geldiği “mükemmel fırtına”yı yarattığını belirtiyor. .
Atmosferik basınç düzeni aynı zamanda Boris Fırtınası’nın uzun süre aynı yerde kalmasına neden oluyor.
Bilim insanları daha sıcak bir atmosferin daha fazla nem tuttuğunu ve bunun daha yoğun yağışlara yol açtığını söylüyor. Daha sıcak okyanuslar ayrıca daha fazla buharlaşmaya yol açarak fırtına sistemlerini besliyor. Küresel ortalama sıcaklıktaki her 1C artış için atmosfer yüzde 7 daha fazla nem tutabiliyor.
Türkeş: İklimin kendi değişkenliği bile değişiyor
Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Murat Türkeş, Avrupa’da yaşanan durumu erken soğuk hava baskını ve bir hava anomalisi olarak nitelendirdi.
AA‘ya konuşan Türkeş, buharlaşmanın daha yüksek olduğu bir dünyada kuzeyli soğuk hava baskınlarının Avrupa, Akdeniz ve Türkiye‘ye ulaştığında şiddetli yağışlara, taşkınlara ve su baskınlarına neden olduğunu kaydetti, Avrupa ülkelerinde görülen ani sıcaklık düşüşünün normalde ekim ayının ikinci yarısında yaşandığını hatırlattı:
“Bu yaşadığımız, atmosferdeki ‘Rossby dalgaları’ olarak adlandırdığımız, belli bir döngüye sahip dalgalanmalarla alakalı. Bunlar bazı dönemlerde sıcak sırtlar oluşturarak kutba doğru çok sokulur ve bu yüksek atmosferdeki kalın sıcak sırtlar okyanuslardan, özellikle Atlas Okyanusu‘ndan kutba doğru çok sokulduğu zaman kutuptan çok soğuk hava kütlesi iner, denge bozulur, bu yıl da yaşanan bu.”
Değişen iklim koşullarında, iklimin kendi değişkenliğinin bile değiştiğini gördüğümüzü kaydeden Prof. Türkeş, şunları söyledi:
İklim alansal ve zamansal olarak, mevsimlik, yıllar arası, daha uzun yıllar arasında da değişkenliğini artırıyor. Bu yıl çok sıcak geçti ve buharlaşma çok yüksekti. Kuzeyde soğuk, güneyde ise sıcak nemli hava var ve bu fırtına, sel ve taşkınlara yol açan şiddetli hava olaylarına neden oluyor. Önümüzdeki günlerde bu durum devam edecek, Akdeniz ve Türkiye üzerinden doğuya doğru hareket eden yağışlı hava sistemi, özellikle cuma ile pazartesi günleri arasında ülkemizde etkili olacak. Bir kere dünyanın sıcaklık dengesi bozulduğunda, küresel ısınma başladığında bu böyle kalmıyor, ısınan dünyada basınç ve rüzgar sistemleri değişiyor.”
