By Sciencdaily‘de Michigan State University kaynaklı makaleyi Yeşil Gazete gönüllü çevirmeni Cem Sabuncu‘nun çevirisi ile paylaşıyoruz.
***
Brezilya Savanı
Yeni bir araştırmaya göre Amazon yağmur ormanlarında ormansızlaşmaya karşı verilen mücadele, zararın adı daha az duyulmuş komşu bir bölgeye kaymasına yol açabiliyor. Bu durumun yol açtığı istenmeyen sonuçlar önemli.
Amazon havzasındaki tarımsal faaliyetleri dizginlemek için verilen mücadele 2000’lerin başından 2015’e kadar yağmur ormanlarının tahribatında %80’lik bir azalmaya sebep oldu. Ancak Journal of Geographic Sciences dergisinin bu ayki sayısında Michigan Eyalet Üniversitesi’nden (MSU) araştırmacılar, Orta Brezilya’nın Tocantins eyaletindeki Cerrado’da yürütülen tarım ve hayvancılık faaliyetlerinin, kamuoyunun dikkatini çekmese de doğal bitki örtüsünde 6,6 kat daha fazla bir tahribata sebep olduğunu ortaya koydular.
MSU’nun Sistem Entegrasyonu ve Sürdürülebilirlik Merkezi’nde (CSIS) araştırmacı olan Yue Dou: “Amazon havzasındaki yağmur ormanı tahribatının azaltılması kamuoyunun dikkatini çekmemeli demiyoruz. Ancak önemli bir biyoçeşitliliğe sahip bir başka bölgedeki büyük yıkıma da dikkat edilmeli.”
Cerrado Brezilya’nın zengin savan bitki örtüsüne sahip, ormanlık otlak bir alan olup ülkenin yüz ölçümünün %20’sinden fazlasını kaplamaktadır. Amazon yağmur ormanlarının geniş yapraklı, kadim ağaçları geniş kitlelerin ilgisini çekmekte ve dünya çapında hayranlık uyandırmaktadır. Cerrado, küresel bir biyoçeşililik sıcak noktası olmasına rağmen aynı ölçüde ilgi çekmemektedir. Brezilya’nın her iki bölgesi yoğun tarım faaliyetlerine maruz kalmaktadır. İki farklı tedarik zinciri anlaşmasıyla, Amazon deltasında 2006 yılından sonra üretilmiş soya fasulyesi ile 2009 yılından sonra ormansızlaşmış arazilerde üretilen et ürünlerinin alımının yasaklanmasıyla ormansızlaşma faaliyetleri büyük ölçüde yavaşlatılmıştır. Araştırmacıların hesaplamalarına göre bu politikalar sonucunda Amazon’daki ormansızlaşmış alan 58.964 km2’den 28.524 km2’ye inmiştir.
Lakin soya fasulyesi çiftçileri ve büyükbaş hayvan yetiştiricilerinin yüksek talep gören bu gıda ürünlerini üretmek için yeni araziler aramaları Cerrado’daki tahribatı artırmıştır.
”Spillover effect offsets the conservation effort in the Amazon” (Taşma etkisi Amazon’daki koruma çabalarını dengeliyor) makalesinin yazarları gizli zararların nedenlerinin oldukça karmaşık ve anlaşılması güç olduğunu ve dolayısıyla ülkenin bir tarafında elde edilen başarılı çevre koruma çalışmalarının başka taraflarda ciddi hasarlara yol açtığını ifade ediyor. Kolonizasyon, yol inşaatı, mevcut altyapı ve hukuki yaptırımların geçerliliği gibi etkenler insanların doğal bitki örtüsünü yok ederek tarımsal faaliyetlerde bulunmasını açıklıyor. Cerrado’yu yağmur ormanlarıyla karşılaştırmak da bir hayli zor.
Bu yüzden bilim insanları telecoupling framework adı verilen birçok farklı etkeni bir arada inceleyebilen bir yönteme başvuruyorlar. Telecoupling framework çeşitli bilimsel disiplinleri bir araya getirerek bilim insanlarının ekolojik ve sosyo-ekonomik etkileşimleri bütüncül bir bakış açısıyla uzak mesafelerden anlamalarına imkan veriyor.
CSIS’in başında bulunan ve araştırmanın yazarlarından olan Jianguo “Jack” Liu: “Giderek karmaşıklaşan dünyamızda problemleri, sezgilere aykırı gerçekleri ve incelikleri yansıtabilecek yeni şekillerde ele almamız gerekiyor. Sürdürülebilirlik alanındaki ilerlemeler hakiki olmalıdır. Bir tarafta elde ettiğimiz başarıların diğer tarafta yol açtığı görünmeyen hasarlar pahasına sürdürülmesine izin vermemeliyiz. Telecoupling framework, birçok farklı veriyi bir araya getirerek küresel dünyamızdaki önemli değişimleri tümüyle anlamamıza yardımcı oluyor.”
Makalenin İngilizce orijinali
Makale kaynağı: Michigan State University
Yeşil Gazete için çeviren: Cem Sabuncu
(Yeşil Gazete, Michigan State University)
Comments