Fas‘ın güneydoğusundaki Sahra Çölü’nde iki gün süren yoğun yağışın ardından yaşanan su baskını, 50 yıldan bu yana ilk kez sel görüntülerinin ortaya çıkmasına neden oldu.
Kuzey, orta ve batı Afrika’da 10 ülkeye yayılan Sahra Çölü, dünyanın en büyük sıcak çölü. Güneydoğu Fas ise dünyanın en kurak yerlerinden biri ve yaz sonunda nadiren yağış görülüyor.
Sahra’da yağmur yağar, ancak genellikle yılda sadece birkaç santim ve yaz sonlarında nadiren. Ancak eylül ayında iki gün boyunca, alçak basınç sistemi kuzeybatı Sahra’yı ittikten sonra güneydoğu Fas’taki çölün bazı bölgelerine yoğun yağmur düştü.
Yıllık ortamaların çok üzerinde yağışlar
NASA uydusundan alınan ön veriler, bölgenin bazı kesimlerinde yaklaşık 20 santimetre yağmur yağdığını gösterdi.
Güneydoğu Fas’taki bir çöl şehri olan Errachidia, geçen ay sadece iki günde 8 cm’ye yakın yağış aldı. Bu, eylül ayının tamamı için normal yağışın dört katından fazla ve bu bölge için yarım yıldan fazla bir değere denk geliyor.
Fas Meteoroloji Ajansı‘ndan Houssine Youabeb, AP’ye yaptığı açıklamada, “Bu kadar kısa bir sürede bu kadar yağış aldığımız 30 ila 50 yıldır böyle bir şey olmadı” dedi.
Yağmur çöl arazisinin üzerinden akarken, palmiyeler ve çalılık bitki örtüsünün arasında yeni, sulak bir manzara yarattı. En etkileyici görüntülerden bazıları ise, nadir görülen selin kum tepeciklerinde yeni göller oluşturduğu Merzouga çöl kasabasından oldu.
Başkent Rabat‘ın 450 kilometre güneyindeki Tagounite köyünde, 24 saat içinde 100 milimetreden fazla yağış kayıtlara geçti. Bu yıllık ortamaların çok üzerinde bir yağış anlamına geliyor.
Yağmur ayrıca, Fas’ın en büyük milli parkı olan Iriqui Milli Parkı‘ndaki göl gibi normalde kuru olan gölleri de doldurdu.
Bölgeden gelen ve sel sularını daha iyi vurgulamak için sahte renk kullanan NASA uydu görüntüleri, Sahra’nın kuzeybatısındaki geniş alanlarda yeni oluşan gölleri gösteriyor.
Yağışların çoğu nüfusun az olduğu ücra bölgelere düşerken, bir kısmı da geçen ay Fas’ın kasaba ve köylerine düşerek ölümcül sellere neden oldu ve bir düzineden fazla kişi hayatını kaybetti.
İklim değiştikçe gezegenin su döngüsü de bozuluyor
Sahra, 3,6 milyon mil karelik bir alanı kaplayan dünyanın en büyük kutup dışı çölüdür. Eylül ayındaki uydu görüntüleri, fırtınaların normalden daha kuzeye doğru ilerlemesiyle birlikte geniş alanların yeşillendiğini göstermişti.
Araştırmalar, fosil yakıtlara bağımlılıktan vazgeçilmedikçe gezegenin de ısınmaya ve su döngüsünün bozulmaya edeceğini gösteriyor. Bu, Sahra gibi alışılmadık yerlerde yakın gelecekte daha aşırı yağışlar anlamına da geliyor.
Meteoroloji uzmanları bu tür nadir yağışlara “ekstratropikal fırtına” adını veriyor. Fas Meteoroloji Kurumu hava daha çok nem tuttuğu için buharlaşmayı teşvik ettiğini ve bunun da daha çok fırtınaya yol açtığını belirtti.
Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) Genel Sekreteri Celeste Saulo, geçen gün düzenlediği basın toplantısında “Artan sıcaklıkların bir sonucu olarak, hidrolojik döngü hızlandı. Aynı zamanda daha öngörülemez hale geldi. Ya çok az ya da çok fazla su yüzünden büyüyen bir sorunla karşı karşıyayız” dedi.
Küresel ısınma yüzünden, aşırı hava olayları daha sık görülürken, bilim insanları benzer fırtınaların gelecekte Sahra Çölü’nde yeniden yaşanabileceğini, bu durumun bölgenin hava durumunda dramatik değişiklikler yaratabileceğini söylüyor.
