Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi NASA, yaklaşık 40 yıl önce Ay’a yapılan insanlı uçuşların yüksek çözünürlüklü fotoğraflarını yayınladı.
Fotoğraflarda Apollo 12, 13 ve 17’nin 1960 ve 70’lerdeki yolculuklarında indiği yerler görülüyor, yüzeyin detayları net şekilde seçilebiliyor.
Fotoğraflarda astronotların geride bıraktığı araç gereçleri, kullanılan Ay Taşıtı’nın tekerlek izlerini, hatta astronotların ayak izlerini incelemek mümkün.
NASA’nın 2009 yılında uzaya gönderdiği Ay Keşif Aracı (Lunar Reconnaissance Orbiter – LRO), Ay yörüngesinde geçirdiği iki yılı aşkın sürede yüzeyi karış karış fotoğrafladı.
Projenin internet sayfasında yayınlanan son fotoğraflar için, aracın yörüngesi yüzeye sadece 21 km mesafeye indirildi.
Robot kamera daha önce de pek çok fotoğrafı NASA’ya iletmişti, ancak bunlar şimdiye kadarkilerden çok daha yüksek kalitede.
Yüzeye olan mesafenin 50 kilometreden 25 kilometreye düşürülmesiyle kameranın kaydettiği her piksel, 25×25 cm boyutlarına ulaştı.
O kadar ki, Apollo 17 astronotları Eugene Cernan ve Harrison Schmitt’in kullandığı Ay Taşıtı’nın (Lunar Roving Vehicle) park edildiği yerde tekerleklerinin hafif sola dönük olduğu görülebiliyor.
Ay Keşif Aracı LRO, başlangıçta Ay’a yapılacak yeni insanlı uçuşlara hazırlık niteliğinde düşünülmüştü.
Ancak geçen yıl Amerikan yönetimi Takımyıldız (Constellation) adı verilen bu projeyi maliyetini gerekçe göstererek iptal etti.
Yine de Keşif Aracı projesi şimdiye dek büyük başarı sağladı, Ay yüzeyinden yüzbinlerce görüntü topladı.
Projenin yöneticisi olan Arizona Eyalet Üniversitesi uzmanlarından Mark Robinson, görüntülerin Ay, uzay ve bilimle ilgilenen herkes için büyük bir kaynak olduğunu vurguluyor.
Dahası bu, tarihe kayıt düşülmesi de demek. Ay yüzeyinde erozyonun etkisi Dünya’dakine göre çok daha yavaş ve hafif.
Yine de Ay yolculuklarının izleri yüzeye çarpan mikrometeorlar nedeniyle yavaş yavaş siliniyor ve geride bırakılan araç gereç de dahil bir gün her şey yok olacak.
Dr Robinson 1 milyon yılda yüzeyin 1 mm inceldiğini belirtirken, “İnsan hayatı ile karşılaştırıldığında bu sonsuz gibi görünebilir; ama jeolojik açıdan düşünürsek, 10 ila 100 milyon yıl içinde Apollo yolculuklarının hiç izi kalmayacağını öngörebiliriz” diyor.
NASA bu hafta Perşembe günü de yeni bir Ay inceleme projesi başlatıyor.
Kısa adı GRAIL olan (Gravity Recovery and Interior Laboratory ) proje kapsamında bir çift uydu Ay’ın çekim gücünü inceleyip iç yapısı konusunda bilgilere ulaşmaya çalışacak.
Böylece Dünya’nın uydusunun nasıl oluştuğu ve bir yüzünün ötekinden nasıl bu kadar farklı olduğunu açıklayabilecek bilgilere ulaşılması umuluyor. (BBC)
