Önümüzdeki beş yıl boyunca görev yapacak yerel yönetimleri seçmek için Türkiye bugün (31 Mart 2024) sandık başına gitti. Kürt illerinde saat 07.00’de başlayan oy verme işlemi, saat 16.00 itibarıyla; 08.00’de başlayan batı bölgelerinde ise 17.00’de sona erdi.
Oy verme süresinin tamamlanmasının ardından kapanan sandıklarda oy sayım işlemleri başladı.
Siyasi liderlerden ise vatandaşlara sandıklara sahip çıkmaları çağrısı geldi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, paylaştığı tweet ile “Son oy sayılana ve sonuçlar kesinleşinceye kadar tüm kardeşlerimden görevli oldukları sandıkların başından ayrılmamasını, milletin iradesine sonuna kadar sahip çıkmasını önemle rica ediyorum…” dedi.
İBB Belediye Başkan Adayı Ekrem İmamoğlu, “Asla rehavete kapılmadan tüm oylarımıza sahip çıkacağız” paylaşımı yaparken, DEM Partili Meral Danış Beştaş da “sandıkları korumaya devam edelim” mesajı verdi.
SANDIKLARI KORUMAYA DEVAM EDELİM
Sevgili sandık kurulu üyelerimiz ve müşahit arkadaşlar; Oy sayımını izleyerek; ıslak imzalı tutanakları teslim almadan sandıkları terk etmeyelim.
Genel merkezimizin çağrıları dışında hiç bir bilgiye itibar etmeyelim.
Oy sayımı ve sonuçlarla…
— Meral Danış Beştaş (@meraldanis) March 31, 2024
1 milyon 32 bin genç ilk kez oy kullandı
Kayıtlı 61 milyon 441 bin 882 seçmenin bulunduğu ve 1 milyon 32 bin 610 gencin ilk kez oy kullandığı seçimlerde yaklaşık 208 bin sandıkta oy verme işlemi gerçekleşti.
81 il, 973 ilçe ve 390 belde belediye başkanı ile 50 bin 336 muhtarın belirleneceği seçimlerde, il genel meclisi üyeliği, belediye meclis üyeleri de seçilecek.
Kürt illerinde taşımalı seçmen tartışması
31 Mart seçimlerinde Kürt illerine seçmen olarak taşınan asker ve polisler birçok yerde toplu olarak oy kullanırken, bazı noktalarda da yasak olmasına rağmen üniformalı şekilde oy kullandıkları görüldü.
Taşımalı seçmen nedir?
Taşımalı seçmen kavramı, seçimlerde belli bir bölgeye, genellikle siyasi çıkarlar doğrultusunda seçmenlerin başka yerlerden kaydırılması işlemini ifade ediyor. Bu uygulama, özellikle seçim sonuçlarını etkileme potansiyeline sahip olduğundan tartışmalara yol açıyor.
Seçimlerde, polisler ve askerler gibi güvenlik güçlerinin, kanuni hakları çerçevesinde, farklı bölgelerde oy kullanma yetkileri olduğu biliniyor. Ancak, bu durumun organize bir şekilde siyasi avantaj sağlamak amacıyla kullanılması, taşımalı seçmen tartışmalarını beraberinde getiriyor.
Sırrı Sakık vekilimiz; Ağrı’da hırsız var diye bağırıyor. pic.twitter.com/wZYLLGEVdk
— Ferhat Encu (@FerhatEncu) March 31, 2024
Taşımalı seçmenlerin yanı sıra, mükerrer oy kullanma, usulsüzlüklere itiraz eden sandık görevlilerine yönelik şiddet uygulanması gibi çok sayıda gelişme de yaşandı.
Mezopotamya Ajansı‘nın derlediği bilgilere göre, söz konusu illerde yapılan usulsüzlükler şöyle:
Ağrı‘da DEM Parti Ağrı Milletvekili Sırrı Sakık, kentte ‘taşımalı’ olarak getirilen asker ve polislerin oy kullandığı okulda, “Hırsız var, hırsız var! Bu kentte hırsız var. Bu kentin iradesini gasp etmek istiyorlar” diyerek tepki gösterdi.
Bitlis‘in Tatvan ilçesine bağlı Karşıyaka Mahallesi’ndeki Tatvan Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’nde silahlı 45 askerin oy kullandığı bildirildi. Hidayet Mahallesi’nde bulunan Vakıfbank Ortaokulu’nda ise 20’den fazla üniformalı askerin oy kullandığı belirtildi. DEM Parti, itirazda bulundu.
Diyarbakır‘da Sur ilçesi kırsalındaki Ağaçlıdere Mahallesi‘nde muhtar adayları arasında çıkan kavga ayırmak isteyen DEM Parti sandık görevlisi Emin Çelik silahla vurularak öldürüldü. Olayın ardından mahalleye gelen gazeteciler de saldırıya uğradı, AA muhabirlerinin bulunduğu araca araçlarına ateş açıldı.
Çermik ilçesi kırsalındaki Adalar Mahallesi’nde güvenlik görevlilerinin sandığa 100 metreden fazla yakınlaşması yasağına uymayan bir polis, 1086 nolu sandığın başında silahıyla bekledi.
Hakkari‘nin Yüksekova ilçesine bağlı Büyükçiftlik ve Esendere beldelerinde yüzlerce ‘taşımalı’ asker ve polis, toplu olarak oy kullanmaya giderken görüntülendi. Büyükçiftlik’te askerler zırhlı araçlarla oy kullanmaya gitti; Esendere’deki askerler ise AKP’lilerle birlikte oy kullandı.
Olağan koşullarda tek gündem bu olmalıydı. Her şey öylesine normalleşmiş ve hatta o kadar "müstehak" diye bakılıyor ki bir magazin figürü kadar dikkat çekmiyor bu olanlar.
Ve elbette Kürt gazetecilerin neden durmadan tutuklandığının da resmi bu. Sabahtan bu yana olanı biteni… https://t.co/SFSOeGXjHO— Gökçer Tahincioğlu (@gtahincioglu) March 31, 2024
Mardin‘in Dargeçit Anadolu Lisesi ve Dargeçit Ortaokulu’nda ‘taşımalı’ seçmen olarak kente getirilen asker ve polisler, toplu olarak oy kullandı.
Savur ilçesinde ise asker ve polisler Aziz Sancar Ortaokulu ve Nuri Cıngıllıoğlu Lisesi‘nde toplu olarak oy kullandı. DEM Parti’nin itirazı üzerine Savur’daki iki okulda oy kullanma işlemi bir süre durdurulduktan sonra devam etti.
AKP’li Midyat Belediye Başkan Adayı Veysi Şahin ise beraberindekilerle birlikte Atatürk Ortaokulu’nda Demokrat Parti’li sandık görevlisini darp etti. Sandık görevlisi olay yerine çağrılan ambulansla hastaneye kaldırıldı.
Muş merkeze bağlı Güzeltepe Mahallesi’nde bulunan Güzeltepe Ortaokulu’nda AKP’li Muş Belediye Başkan Adayı Feyat Asya’nın eşi öncülüğünde toplu oy kullanıldı. Karşı çıkan sandık görevlilerine fiziki müdahalede bulunan AKP’liler, tepkilerin ardından okuldan uzaklaştı.
Mehmet Akif Ersoy İlkokulu ‘nda ise çarşaflı bir kadının farklı sandıklarda üç kez oy kullandığı iddia edildi. DEM Parti’nin ısrarlı itirazları sonucu tutanak tutuldu. Malazgirt’te de ‘taşımalı’ seçmenlerin toplu bir şekilde oy kullanmak üzere sıraya girdikleri görüntülere yansıdı.
Kars’ta Atatürk İlkokulu’na giden DEM Parti Grup Başkanvekili ve Kars Milletvekili Gülistan Kılıç Koçyiğit, oy kullanmak için sırada bekleyen askerlerden birine “Nereden geldiniz?” diye sordu, asker “İl dışından geldik” dedi.
Şırnak merkezdeki Tümgeneral Ömer Keçecigil İlkokulu ve Ortaokulu bahçesinde ‘taşımalı’ seçmen olan askerlere tepki gösteren öğretmen Hüseyin Turhanlı polis şiddetine maruz kaldı.
DEM Parti Şırnak milletvekili Mehmet Zeki İrmez ayrıca, sosyal medya platformu X’te, “İfşa ediyoruz‼️ Hayatında bir kez bile Şırnak’a gelmemiş seyyar seçmenleri görüyorsunuz! İktidar, Şırnak’a taşıdığı binlerce asker ve polisle seçim sonuçlarını değiştirmeye çalışıyor!” notuyla bir video paylaştı.
İfşa ediyoruz‼️
Hayatında bir kez bile Şırnak'a gelmemiş seyyar seçmenleri görüyorsunuz!İktidar, Şırnak'a taşıdığı binlerce asker ve polisle seçim sonuçlarını değiştirmeye çalışıyor! pic.twitter.com/CozRSzPxkM
— Mehmet Zeki İrmez (@zekiirmez) March 31, 2024
Beytüşşebap ilçesinde de yüzlerce askerin çarşı merkezinde zırhlı araçlarla oy kullanmaya gitti. DEM Parti’nin bütün itirazlarına rağmen silahlı askerler de okul bahçelerinden çıkartılmadı.
Urfa‘nın Viranşehir ilçesine bağlı Gözlek Mahallesi’nde bulunan ilköğretim okulunda Sait Günaydın, sosyal medya hesabından 11 defa AKP’ye oy verdiğini paylaştı.
İlk görüntü Siirt, ikinci görüntü Şırnak'tan…
Sonuçların sınırda veya başabaş olduğu tüm il ve ilçelerde aynı görüntüler var.
Taşımalı seçmenle "demokrasi şöleni!" yaşıyoruz. pic.twitter.com/WwNRVzp1LV
— Hayri Demir (@HayriDemir_) March 31, 2024
Urfa Ceylanpınar‘da gözlemlerde bulunan Fransız Komünist Partisi üyelerinden oluşan uluslararası gözlemci heyet, kırsal mahallelerde blok oy kullanıldığına dair haberler aldıklarını belirtti.
Ceylanpınar’a bağlı Gellegoç ve Sufra kırsal mahallelerinde toplu oy kullanımı girişimi olduğu bildirildi.
Siverek ilçesinde ise Sabancı İlkokulu’nda görevliler okuldan çıkarılarak oy kullanıldı. Yaklaşık 100 oyun kullanıldığı sandıkta 154 seçmen bulunuyor. Oyların AKP ilçe yöneticisi Bayram Kamışlı tarafından kullanıldığı öne sürüldü.
AKP’li Halfeti Belediye Başkan Adayı Şeref Albayrak’ın 200 kişilik bir grup ile ‘taşımalı’ seçmenlerin olduğu okullara giderek, toplu oy kullandırdığı iddia edildi.
Ayşegül Doğan: Taşımalı seçmen sandık darbesi
Partisinin genel merkezinde basın toplantısı düzenleyen DEM Parti sözcüsü Ayşegül Doğan, tespit edebildikleri “taşımalı seçmen” bildirdi:
“Ağrı Merkez 4 bin 168, Ağrı Taşlıçay 204, Batman Hasankeyf 280, Batman Gercüş 274, Bingöl Adaklı 99, Bitlis Merkez 51, Bitlis Tatvan 726, Dersim Mazgirt, Akpazar 127, Diyarbakır Eğil 1129, Diyarbakır Hazro 797, Diyarbakır Kulp 1929, Elazığ Karakoçan 519, Erzurum Karaçoban 312, Hakkari Çukurca 3 bin 235, Hakkari Derecik bin 979, Hakkari Yüksekova, Esendere 953, Hakkari Şemdinli 1886, Iğdır Merkez 4 bin 382, Kars Merkez 3 bin 842, Mardin Dargeçit 570, Mardin Savur 978, Mersin Akdeniz 460, Muş Malazgirt 609, Siirt Eruh bin 71, Siirt Kurtalan 688, Siirt Pervari 33, Siirt Merkez 6 bin 328, Şırnak Beytüşşebap 828, Şırnak Güçlükonak 494, Şırnak Merkez 6 bin 541, Şırnak Uludere bin 409. 31 merkezde tespit edebildiğimiz taşımalı seçmen 46 bin 901. ”
Taşımalı seçmenin irade gaspı ve sandık darbesi olduğunu kaydeden Doğan, “Bu yalnızca DEM Parti’nin mevzusu ve meselesi olmamalı, Türkiye’nin bir bölümünde, bir coğrafyada bir halkın oy kullanma hakkı, iradesine sahip çıkma hakkına darbe yapılarak, engellenmeye çalışılıyor” dedi.
İletişim Başkanı: Asker ve polisi oy için ‘taşımak’ yasal
Asker ve polislerin Kürt illerine taşınarak oy kullandığı görüntülere ilişkin İletişim Başkanlığı bünyesindeki Dezenformasyonla Mücadele Merkezi‘nden (DMM) açıklama geldi.
Silahaltında bulunan er ve erbaşlar ile askeri öğrenciler hariç kişilerin oy kullanmasının yasal olduğunu belirten DMM, kolluk kuvveti ve rütbeli askerlerin oy kullanmasının manipüle edildiğini öne sürdü.
DMM, toplu halde oy kullanma görüntülerini de “Herhangi bir güvenlik zafiyeti yaşanmaması için” diyerek gerekçelendirdi.
