İşverenlerin pandemi döneminde işten çıkarma yasağını delmek için başvurduğu İş Kanunu’ndaki Kod-29 uygulamasına yönelik eleştiriler üzerine SGK yazılı açıklama yaptı. Aylık ortalama 15 bin işçinin bu gerekçeyle işten çıkartıldığı belirtilerek, ‘fesih kısıtı’ndan önceki dönemde ise bu sayısının aylık ortalama 17 bin olduğu ifade edildi.
‘Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan halleri’ düzenleyen Kod-29 ile sendikaya üye oldukları için çok sayıda işçinin işten çıkartılması eleştirilerin merkezini oluştururken, SGK açıklamasında bu konuya “16 Nisan 2020 tarihinden itibaren uygulanan fesih kısıtını delmek amacıyla, işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan davranışı olmaksızın ‘Kod-29’ kullanılarak çok sayıda çalışanın işten çıkarıldığı yönünde iddialar bulunmaktadır” şeklinde değinildi.
SGK, Kod-29 ile son üç yıldaki işten çıkarmalara ilişkin şu rakamları verdi: 2018: 233.430, 2019: 194.524, 2020: 176.662.
Kod-29 ile işten çıkarılan işçiler kıdem tazminatı ve ihbar öneli/tazminatı alamıyorlar. Ayrıca İşsizlik Sigortası Fonu’ndan verilen işsizlik ödeneğinden de yararlanamıyorlar.
‘Belirsizlik var’
SGK, Kod-29 uygulaması ve yeni getirilen düzenlemeye ilişkin şu açıklamayı yaptı:
“SGK, Koronavirüs salgınının istihdam üzerindeki olumsuz etkilerinden çalışanlarımızı korumak için 16.04.2020 tarihinden itibaren fesih kısıtı uygulaması getirilmiştir. Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller görevin kasten ve sürekli ihmali, mazeretsiz işe gelmemek gibi maddelerin yanı sıra cinsel taciz, küfür, hırsızlık, uyuşturucu madde kullanmak gibi halleri de içermektedir. Bu hallerin tamamında iş akdinin feshi durumunda işten ayrılış işlemlerinin Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirimleri ‘29 nolu kod ‘ üzerinden yapılmaktadır.
Birbirinden farklı fesih nedenlerinin tamamının aynı kod (Kod-29) ile bildiriminin çalışma hayatında belirsizliklere yol açtığının görülmesi üzerine SGK genelgesinde yapılan değişiklik ile ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallerin tamamı için ayrı ayrı kodlar belirlenmiştir. Böylelikle mazeretsiz devamsızlık hali ile hırsızlık gibi birbirinden farklı fesih sebeplerinin farklı bildirim kodları ile yapılması sağlanarak, olası sorunların önüne geçilecektir.”
