En ünlü Ortadoğulu romancı kabul edebileceğimiz Lübnanlı Amin Maalouf, kitaplarını Fransızca yazsa da konu olarak genellikle yaşadığı değil doğduğu topraklardan beslenmektedir.
Semerkant romanı da çift katmanlı olup, bir yanda 11. yüzyıl İran’ı, ölümsüz şair Ömer Hayyam, ünlü Selçuklu veziri Nizamülmülk ve suikastın isim babası olan Hasan Sabbah vasıtasıyla anlatılırken; diğer yanda 1900’lerin başındaki İran ve modernleşme hareketleri, İngiliz Benjamin ve Şah’ın torunu Şirin’in aşkı üzerinden anlatılır.
Selçuklu veziri Nizamülmülk’ün daveti üzerine Ömer Hayyam Isfahan’a giderken, Kum şehrinde Sabbah’la tanışır ve bilgeliğinden çok etkilenir. Onu “Sahib-i Haber” (casusların başı) olarak Nizam’a önerir. Sabbah başarılı çalışmalarıyla kısa zamanda Nizamülmülk’ün vazgeçemediği yardımcılarından biri olur, ancak bir süre sonra onun yerine geçmek isteyince Melikşah tarafından çöle sürgüne gönderilir. Fakat burada da rahat durmaz, Haşhaşiyun tarikatını kurarak Alamut kalesine yerleşir. Kendisini sürgüne gönderenlerden intikam almak için afyonla sarhoş olan müritlerine intihar saldırıları düzenletir.
Hayyam’sa Semerkant’ta Rubaiyat isminde bir kitap yazar ve bu kitap pek çok kişinin hayatını etkiler.
Yıllar sonra, 19. yüzyılın sonlarında Ömer Hayyam dünyada yeniden popüler olmaya başlar. Amerikalı anne ve babası da hayranlıkları nedeniyle Benjamin’e ikinci isim olarak Ömer adını koyarlar. Benjamin de büyüdükçe ismini taşıdığı Hayyam’ı merak eder ve araştırmaya girişir. Bu sırada yolu İran’a uzar ve orada İran Şahı’nın torunu Şirin’le tanışarak aşık olur. Hayyam’ın Semerkant elyazmalarına ulaşır, Şirin’le birlikte Amerika’ya gitmek üzere İran’dan ayrılırlar. İngiltere’den bindikleri Titanic’in batması üzerine, bin yıl sonra tekrar ortaya çıkan “Rubaiyat” sonsuzluğa karışır.
Çok güçlü bir kalem olan Amin Maalouf, oryantalistler gibi Doğu’yu uzaktan değil içinden anlattığından dolayı ülkemizde de çok sevilmekte ve çok okunmaktadır. Tüm kitaplarını gözüm kapalı tavsiye ederim.
Not: Bu yazının videosunu aşağıdaki linkten Uzman Tv’den izleyebilirsiniz.
http://www.uzmantv.com/semerkant-romaninda-neler-anlatiliyor
Mehmet Fırat Pürselim
