İfade Özgürlüğüİnsan HaklarıManşet

26 uluslararası kuruluştan ortak çağrı: Diyarbakır’da gözaltına alınanları serbest bırakın

Uluslararası 26 kuruluş, Diyarbakır merkezli operasyonlarda yapılan gözaltılara ilişkin yaptığı açıklamada, gözaltına alınan gazeteci, avukat ve politik aktivistlerin serbest bırakılmaları çağrısında bulunurken, 33 baro gözaltındaki kişilerin adil yargılanma haklarının tanınmasını talep etti.
Haber MerkeziBy
0
Diyarbakır

Dün (25 Nisan) Diyarbakır merkezli olarak 21 ilde düzenlenen operasyon kapsamında yapılan siyasetçilerin, gazetecilerin, Baro ve STK’lardan isimlerin de yer aldığı gözaltılara ilişkin açıklamada bulunan 26 uluslararası kuruluş, gözaltına alınanlar arasında bulunan gazeteci, avukat ve politik aktivistlerin serbest bırakılmaları çağrısında bulundu.

Gazeteciler Abdurrahman Gök, Ahmet Kanbal, Mehmet Şah Oruç, Osman Akın, Kadri Esen, Beritan Canözer, Mehmet Yalçın, Mikail Barut, Salih Keleş ve Remzi Akkaya’nın gözaltına alındığını aktaran açıklamada gözaltıların seçimden önce yapıldığı vurgulanarak “Seçimler öncesinde özgür ve çoğulcu bir medya ortamına duyulan ihtiyacı yineliyoruz” denildi.

Söz konusu baskınların sistematik taciz olarak değerlendirildiği çağrı metninde, şu ifadeler yer aldı:

“Medya özgürlüğü, ifade hürriyeti ve insan hakları örgütleri Türkiye yetkililerine, Kürt gazetecilere, medya çalışanlarına, medya kuruluşlarına, onları savunan avukatlara ve Kürt siyasi parti yetkililerine yönelik sistematik taciz ve gözdağı uygulamalarına son vermeli, bu kişilerin avukata erişimini sağlamalı, yöneltilen suçlamaların tüm ayrıntılarını açıklamalı ve bu kişilerin gözaltından serbest bırakılmalarını sağlamalıdır. Bu vesileyle, 14 Mayıs 2023 tarihinde gerçekleştirilecek seçimler öncesinde özgür ve çoğulcu bir medya ortamına duyulan ihtiyacı yineliyoruz.”

İmzacı kurumlar, 20 ilde 128 kişinin ev ve ofisine yapılan baskınların nedeninin henüz tam anlamıyla belirlenmediğine dikkati çekti. Açıklamada şunlar kaydedildi:

“Devlete ait Anadolu Ajansı, Diyarbakır merkezli operasyonun Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen terörle mücadele soruşturmalarıyla ilgili olduğunu bildirdi. Toplam 216 kişi hakkında yakalama kararı çıkarıldığı bildirildi. Şu ana kadar gözaltına alınanlar arasında 10 gazeteci ve tutuklu gazetecileri temsil eden bir avukat da bulunuyor. Baskınlar sırasında gazetecilere ait teknik ekipman, bilgisayar, kitap ve belgelere de polis tarafından el konuldu. Şu ana kadar gözaltına alınan gazeteciler arasında Mezopotamya Ajansı (MA) editörü Abdurrahman Gök ve muhabirleri Ahmet Kanbal ve Mehmet Şah Oruç; Yeni Yaşam gazetesi genel yayın yönetmeni Osman Akın; Türkiye’deki tek Kürtçe basılı gazete olan Xwebûn’un imtiyaz sahibi Kadri Esen, JinNews muhabiri Beritan Canözer ve gazeteciler Mehmet Yalçın, Mikail Barut, Salih Keleş ve Remzi Akkaya bulunuyor.

Diyarbakır

Fotoğraf: Mezopotamya Ajansı

‘Seçime sayılı günler kala’

Baskınların seçime sayılı günler kala yapıldığına vurgu yapılan açıklamada, şu ifadeler kullanıldı:

“Ülkedeki Kürt medyasına ve siyasi muhalefete yönelik sistematik taciz ve gözdağının bir başka adımını temsil ediyor. Daha önce Haziran 2022‘de benzer bir baskın sonucunda Diyarbakır‘da 20 gazeteci gözaltına alınmış, bunlardan 16’sı 11 Temmuz 2023’te başlayacak olan duruşmaya kadar terör suçlamasıyla tutuklu yargılanmak üzere tutuklanmıştı. Ekim 2022‘de, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen terörle mücadele soruşturması kapsamında Ankara, İstanbul, Van, Diyarbakır, Şanlıurfa, Mersin ve Mardin illerinde yapılan eş zamanlı ev baskınlarında 11 Kürt gazeteci daha terör suçlamasıyla gözaltına alındı. Duruşmaları 16 Mayıs 2023’de başlayacak.”

‘Derhal serbest bırakılmalı’ çağrısı

Açıklamanın devamında “Mapping Media Freedom veri tabanı, son 12 ay içinde 91 Kürt gazeteci, medya çalışanı veya kuruluşunu etkileyen 27 uyarı kaydetmiştir. Bu uyarılar çoğunlukla tutuklama, gözaltı, hapis cezası, kovuşturma ve mahkumiyetle sonuçlanan yasal vakalardan oluşmaktadır. Yetkilileri, gözaltındaki gazetecilere, avukatlara ve siyasi aktivistlere derhal avukat erişimi sağlamaya ve yöneltilen suçlamaların tüm ayrıntılarını açıklamaya çağırıyoruz. Görevi kötüye kullandıklarına dair inandırıcı bir kanıt bulunmadığı takdirde, bu kişiler derhal serbest bırakılmalıdır” ifadelerine yer verildi.

İmzacı kurumlar

İmza için yarına kadar açık kalacak olan metnin imzacıları arasında Gazetecilikte Kadın Koalisyonu (CFWIJ), English PEN, Avrupa Basın ve Medya Özgürlüğü Merkezi (ECPMF), Avrupa Gazeteciler Federasyonu (EFJ), Uluslararası Gazeteciler Federasyonu (IFJ), Uluslararası Basın Kurumu (IPI), Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği (MLSA), Osservatorio Balcani Caucaso Transeuropa (OBCT), PEN America, PEN International, PEN Netherlands, PEN Norway, PEN Québec, Bağımsız Gazetecilik Platformu (P24), San Miguel PEN, Scottish PEN ve Güneydoğu Avrupa Medya Organizasyonu (SEEMO), Articolo 21, Croatian PEN, Yabancı Medya Derneği (FMA Türkiye), Freedom House, İnsan Hakları Gözlemevi (HRW), PEN Canada, PEN Melbourne, Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) ve Swedish PEN bulunuyor.

Diyarbakır

33 barodan adil yargılanma hakkı çağrısı

Aralarında avukatların da bulunduğu gözaltılara tepki gösteren 33 baro, avukat görüş yasağı ile kısıtlama kararının kaldırılması için çağrı yaptı.

Barolar, yapılan ortak yazılı açıklamayla meslektaşlarının da aralarında bulunduğu gözaltılara tepki gösterdi. “Meslektaşlarımızla ilgili sürecin takipçisiyiz” başlığıyla yapılan açıklamada, “Bugün sabah saatlerinde aralarında Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin, Batman ve Şırnak Barolarına mensup 25 avukatın da olduğu yüzden fazla kişi hakkında Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı’nın yürüttüğü bir soruşturma kapsamında yakalama ve gözaltı işlemi uygulanmıştır” denildi.

Gözaltına alınan avukatlarının evinin “1136 Sayılı Avukatlık Kanunu’nun 58. maddesi gereği aramalarda hazır bulunması gereken Baro temsilcisi ve Cumhuriyet savcısı” olmadan  gerçekleştirildiği vurgulanan açıklamada, “Gözaltına alınan meslektaşlarımız hakkında 24 saat süreyle avukat görüş yasağı, soruşturma dosyası hakkında ise kısıtlama kararı getirilmiştir. Avukatlar yargı görevi yapmakta olup çağrıldıkları taktirde her zaman Cumhuriyet başsavcılıklarına başvurabilecek kişilerdir. Çağrı usulünün uygulanmayarak yaklaşan cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimleri öncesi meslektaşlarımızın toplu bir biçimde gözaltına alınması kabul edilemez” ifadelerine yer verildi.

Gözaltına alınan avukatların da aralarında bulunduğu kişilerin adil yargılanma hakkı çerçevesinde tüm haklarının sağlanması çağrısı yapılan açıklamada, “Bu çerçevede avukat görüş yasağı ve kısıtlama kararının kaldırılması çağrısında bulunuyor; meslektaşlarımızla ilgili yargısal süreci yakından takip edeceğimizi belirtiyoruz” diye belirtildi.

Açıklamayı yapan barolar, Adana Barosu, Adıyaman Barosu, Ağrı Barosu, Ankara Barosu, Ardahan Barosu, Artvin Barosu, Aydın Barosu, Balıkesir Barosu, Batman Barosu, Bingöl Barosu, Bitlis Barosu, Bolu Barosu, Burdur Barosu, Mardin Barosu, Bursa Barosu, Kastamonu Barosu, Muş Barosu, Diyarbakır Barosu, Siirt Barosu, Eskişehir Barosu, Sinop Barosu, Urfa Barosu, Hakkari Barosu, Hatay Barosu, Iğdır Barosu, Isparta Barosu, Tekirdağ Barosu, Tunceli Barosu, Van Barosu, İzmir Barosu, Kars Barosu,  Yalova Barosu ve Şırnak Barosu’ndan oluşuyor.

‘Yoğun, endişe verici kaygılar’

Elih Emek ve Demokrasi Platformu da gözaltılara tepkisini yaptığı açıklama ile gösterdi. Açıklamada, “Türkiye’de, temel hak ve özgürlüklere son derece keyfî bir biçimde müdahale edildiği, avukatlar, hak savunucuları, gazeteciler ve sanatçıların yargı eliyle hedef alındığı, ceza tehditlerine maruz bırakıldığı bir süreç yaşanmaktadır. Yakalama, gözaltı, tutuklama gibi koruma tedbirlerinin hak savunucuları üzerinde yersiz, gereksiz ve ölçüsüz şekilde kötüye kullanıldığı gözlenmektedir. Toplumun muhalif kesimlerine ve hak savunucularına karşı sürdürülen yargı tacizi; avukatlar, hak savunucuları, sanatçılar ve basın emekçileri üzerinde de sürdürülmeye devam etmektedir” ifadelerine yer verildi.

Açıklama, şu şekilde devam etti:

“Türkiye’de seçimlerin demokratik, adil ve dürüst seçim ilkesine göre yürütülemeyeceğine dair öteden beri gelen yoğun ve endişe verici kaygılar bulunmaktadır. Seçim güvenliğine ilişkin kaygılar gözetildiğinde, yargı tehdidi ile sivil toplum örgütlerinin ve hak savunucularının sindirilmek istendiğini biliyoruz. Avukatlar, sanatçılar, gazeteciler ve hak savunucuları açısından, hukuka aykırı, özgürlük ve güvenlik hakkını ihlal edici uygulamaya son verilerek derhal serbest bırakılmaları sağlanmalıdır.”

‘Seçim operasyonu’

Dicle Fırat Gazeteciler Derneği (DFG) tarafından yapılan yazılı açıklamada 14 Mayıs günü gerçekleşecek seçimlere 19 gün kala gerçekleşen gözaltılar “seçim operasyonu” olarak nitelendi. Derneğin açıklamasında son 10 ayda Kürt basınına yönelik operasyonlarda çok sayıda gazetecinin tutuklandığı da hatırlatıldı.

Geçen yıl haziran ayında Diyarbakır’da 20 gazeteci gözaltına alınıp 16’sı tutuklanmış, ekim ayında ise Ankara’da gözaltına alınan 11 gazeteciden dokuzu tutuklanmıştı.

Avukat ve sanatçılar da gözaltında

Özgürlük için Hukukçular Derneği (ÖHD) Diyarbakır Şube Eş Başkanı avukat Halise Dakalı’nın yanı sıra çeşitli il barolarına kayıtlı toplam 25 dernek üyesi avukat da yapılan ev baskınlarıyla gözaltına alındı. Ev baskınlarının yanı sıra derneğin genel merkezinde de arama işlemi ve gözaltı yapıldığı öğrenildi. Gözaltına alınan avukatlar arasında Haziran ve Ekim 2022’deki benzer baskınların ardından Diyarbakır ve Ankara’da tutuklu gazetecileri temsil eden Avukat Resul Temur da bulunuyor.

Diyarbakır Barosu, soruşturmada gizlilik kararı olması ve gözaltına alınanların avukatlarıyla görüşmelerine 24 saat kısıtlama getirilmesi nedeniyle gözaltına alınanlara yöneltilen suçlamaların henüz bilinmediğini açıkladı.”

Öte yandan operasyon kapsamında sanatçıların da gözaltına alındığı öğrenildi. 2016 yılında pek çok belediyenin yönetimine kayyım atanmasından sonra işlerinden çıkarılan tiyatrocuların kurduğu Amed Şehir Tiyatrosu (Şanoya Bajêr a Amedê) oyuncularından Yavuz Akkuzu, Özcan Ateş, Elvan Koçer Yıldırım, Şahperi Alphan, Sena Özbey ve Sadettin İnal ile müzisyen Devrim Demir ve sinemacı Çınar Koçgiri Doğan‘ın da gözaltında olduğu öğrenildi.

Doğan’ın memleketi Sivas’ta gözaltına alındığı ve Diyarbakır’a getirilmekte olduğu belirtilirken, müzisyen Mesut Gever ile Kadın Sanat ve Edebiyat Derneğinden (KASED) Kibar Süvari Bozkurt ve Dicle Fırat Kültür Sanat Derneğinden Welat Esin’in de gözaltına alınan sanatçılar arasında olduğu belirtildi.

Amed Şehir Tiyatrosu, sosyal medya platformu Twitter üzerinde yaptığı Kürtçe ve Türkçe bir paylaşımla oyuncularının gözaltına alınmasını protesto etti. Tiyatronun paylaşımında “Sanatçı arkadaşlarımız bu sabah ev baskınlarında gözaltına alındı. Sanatımızı susturamazsınız!” ifadelerine yer verildi.

‣ Diyarbakır’da operasyon: Gazeteci ve siyasetçiler de dahil 100’ün üzerinde gözaltı

Ne olmuştu?

Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen bir soruşturma kapsamında 21 ilde gerçekleştirilen ev ve işyeri baskınlarında 100’den fazla gazeteci, sanatçı, avukat, hak savunucusu, sivil toplum temsilcisi ve siyasetçi gözaltına alınmıştı. Operasyonla ilgili akşam saatleri itibarıyla henüz resmi bir açıklama yapılmazken toplam 216 kişi hakkında gözaltı kararı bulunduğu ve gözaltına alınanlar arasında 10 gazetecinin olduğu öğrenilmişti.

Operasyonun “terör örgütü PKK/KCK’ya yönelik” olduğunu belirten Anadolu Ajansı, sabah saatlerinde 110 kişinin gözaltına alındığını, gün içinde 16 kişinin daha gözaltına alınmasıyla toplam gözaltı sayısının 126’ya ulaştığını duyurmuştu. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ise akşam saatlerinde yaptığı bir sosyal medya paylaşımında gözaltı sayısını 128 olarak güncellemişti.

Soruşturma hakkında gizlilik kararı verilirken gözaltına alınanlar için de 24 saat avukatla görüşme kısıtlaması getirilmişti.

More in İfade Özgürlüğü

You may also like

Comments

Comments are closed.