By 
Avrupa Birliği‘nin (AB) Copernicus İklim Değişikliği Servisi‘ne göre, 2023 eylül ayı sıcaklıkları küresel olarak, bir önceki en yüksek değeri büyük bir farkla aşarak kayıtlara geçen en sıcak eylül ayı oldu.
Geçtiğimiz ay, 1991-2020 yıllarındaki ortalama eylül ayı sıcaklığından 0,93C santigrat derece daha sıcak olarak ölçüldü. Bu, 2020’de kırılan bir önceki rekordan 0,5C daha fazla.
Uzmanlar, El Niño hava olayına ek olarak küresel ısınmaya yol açan gazların salınımlarının devam etmesinin da sıcaklığa neden olduğuna inanıyor. Bazı bilim insanları ise sıcaklık artışının fazlalığı karşısında şoke olduklarını söyledi.
Bilim insanlarına göre 2023 yılı kayıtlara geçen en sıcak yıl olma yolunda ilerliyor.
Avrupa, daha da sıcak
‘Eylül rekoru’ Kuzey Yarımküre‘de kayıtlara geçen en sıcak yazın ardından geldi. Copernicus’un verileri, 1940’a kadar giden kayıtlarda uzun vadeli ortalamadan en büyük sıçramanın bu ay yaşandığını gösteriyor.
Deneyimli bir araştırmacı olan, iklim bilimci Zeke Hausfather, sosyal medya platformu X’te “Bir iklim bilimci olarak diyebilirim ki bu ay kesinlikle şaşırtıcı derecede çılgıncaydı” diye yazdı.
The first global temperature data is in for the full month of September. This month was, in my professional opinion as a climate scientist – absolutely gobsmackingly bananas. JRA-55 beat the prior monthly record by over 0.5C, and was around 1.8C warmer than preindutrial levels. pic.twitter.com/mgg3rcR2xZ
— Zeke Hausfather (@hausfath) October 3, 2023
Uzun vadeli yakın dönem ortalaması neredeyse 1 derece aşılmışken, bazı bölgelerde daha büyük farklılıklar gözleniyor. Örneğin Avrupa‘da, uzun vadeli ortalamanın 2.51C aşılmış durumda.
‣ Avrupa rekor kıran eylül ayını geride bıraktı: Sonbahar sıcakları devam ediyor
‣ Güney Yarımküre’de de bahar ‘sıcak geçiyor’: Yeni Zelanda’da eylül rekorları
‣ Araştırma: Dünyanın en yoğun sıcak dalgası Antarktika’da kaydedildi
Copernicus’tan Dr. Samantha Burgess, “Rekor bir yazın ardından eylül ayında gözlemlenen ve yılın bu zamanı için eşi benzeri görülmemiş sıcaklıklar, olağanüstü bir rekor kırdı” dedi.
İklim araştırmacılarının baktığı önemli ölçütlerden biri, mevcut sıcaklıklar ile fosil yakıtların yaygın olarak kullanılmaya başlanmasından önceki sıcaklıklar arasındaki fark. Geçtiğimiz ay, sanayi öncesi dönem olarak adlandırılan bu dönemdeki sıcaklıkların yaklaşık 1.75C üzerindeydi. Bu şimdiye kadar kaydedilen tek bir ay için en yüksek rakam.
2015’te Paris’te düzenlenen iklim zirvesinde bir araya gelen ve Paris İklim Sözleşmesi‘ni imzalayan liderler, u yüzyılda küresel sıcaklıklardaki artışı 1.5C’nin altında tutmak için çaba gösterme konusunda anlaşmıştı. Eylül ayı rakamı bu anlaşmanın ihlali anlamına gelmese de gidişat endişe verici.
Bilim insanları bu yılın tamamının 1.5C sınırının altında kalabileceğini, ancak 2023’ün kayıtlara geçen en sıcak yıl olma “yolunda” ilerlediğini düşünüyor. Eylül ayının sonu itibarıyla 2023 yılı, şimdiye kadarki en sıcak yıl olan 2016’yı 0.05C ile geride bıraktı.
Ekim’de de sıcak rekorları bekleniyor
Ekim ayında da sıcaklık ortalamanın üzerinde seyretmeye devam etti ve İspanya da dahil olmak üzere pek çok yerde sıcaklık rekorları kırıldı. El Niño hava olayı henüz zirveye ulaşmadığı için küresel sıcaklıklar normalin daha da üzerine çıkabilir.
Gezegeni ısıtan sera gazları salan fosil yakıtların yakılması başta olmak üzere insanların neden olduğu uzun vadeli ısınmaya ek olarak El Niño da küresel sıcaklıklardaki artışın nedenlerinden biri. Bilim insanları ve iklim aktivistleri bu durumun, Kasım ayı sonunda Birleşik Arap Emirlikleri’nde yapılacak COP28 iklim zirvesi için bir araya gelmeye hazırlanan politikacılar üzerinde, harekete geçmeleri için yeni bir baskı oluşturmasını umuyor.
Dr. Burgess, “COP28’e iki ay kala, iddialı iklim eylemi için aciliyet duygusu hiç bu kadar kritik olmamıştı” dedi.
Comments