Yurttaşlar Antalya’da antik kentlerden geçirilmek istenen otoyola karşı yola çıkıyor

ANTALYA – Demre ve Kaş‘ta yer alan Kekova, Myra, Andreake Kaputaş Kanyonu gibi tarihi ve doğal alanlardan geçecek otoyol projesi için düzenlenen Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporu yarın (4 Ocak 2023) Ankara’da İnceleme Değerlendirme Kurulu‘nda (İDK) görüşülecek. Ancak Demre ve Kaş‘tan yurttaşlar ağaçları yok edecek ve tarihi varlıkları tehdit edecek projeye karşı İDK’nin toplantısına katılarak tepkilerini dile getirilecek. Ayrıca toplantıya Demre Belediye Başkanı Gülsüm Cengiz, meclis üyeleri, Kaş Çevre ve Kültür Derneği’nden yurttaşlar da katılacak.

Öte yandan projeye ‘ÇED Olumlu’ kararının çıkması durumunda, Bakanlığın izniyle yolun yapımına başlanabilecek.

Karayolları 13’üncü Bölge Müdürlüğü‘nün, gidiş-geliş toplam dört şeritli, 11 köprü ve viyadük, altı tünel ve 12 alt ve üst geçit planlanan bölünmüş yol projesinin gerekçesi olarak mevcut kıyı yolu ya da yolların fiziki ve geometrik standartlarının olağanüstü düşük olması, sürücü konforu, trafik güvenliği ve yoğunluğunun problem teşkil etmesi gösterilmişti. Ayrıca yolun sağlayacağı faydaların ‘’Turizmden ekonomiye, eğitimden sağlığa, bölgeye her alanda kalkınma, gelişme sağlayacağı’’ iddia edilmişti.

‘Doğal ve sosyal hayatı bir bıçak gibi ikiye bölecek’

Kaş Çevre ve Kültür Derneği tarafından konuya ilişkin yapılan açıklamada ise şu konulara dikkat çekildi:

“Kaş – Kekova Özel Çevre Koruma Bölgesi ve Kaputaş 1. Derece Doğal Sit Alanı dahil olmak üzere toplam dokuz doğal koruma alanının ve 11 arkeolojik sit alanının ya içinden ya da yakınından teğet geçecektir. Kıymetli tarım topraklarının olduğu üretim alanlarından, hayvancılık ve çiftçilikle geçinen dağ köylerinden, halkın ata toprakları ve evlerinin üzerinden geçerek doğal ve sosyal hayatı bir bıçak gibi ikiye bölecek.”

‣Antalya’daki antik kentlerden otoyol geçirecekler 

Sadece Kaş-Kalkan etabında doğrudan işlevsiz hale gelecek olan tarım alanı, mera, zeytinlik ve benzeri kıymetli toprak kaybının 125,5 hektar (220 futbol sahası) olacağının altının çizildiği açıklamada “Bu kayıp, bölgede yaşayan çiftçilik, hayvancılıkla geçimini sürdüren halka büyük bir ekonomik zarar verecek” denildi. Ayrıca açıklamada projeyle ilgili olarak şunlara dikkat çekildi:

• “Otoyol güzergahı üzerinde 454 bitki cinsinin yayılım alanı bulunuyor. Bunun 22’si endemik tür.
• Otoyol sadece Kaş’ta yetişen Likya Orkidesi, Kaputaş Andızotu gibi nesli tehlike altında olan endemik türlerin yayılım alanı üzerinden geçiyor.
• Flora üzerine getirdiği yıkımın yanında fauna yani yaban hayatı da (hem yol yapımı sırasında gerçekleşecek patlatmalarla hem de sonrasında doğal yaşamı ikiye bölerek) geri dönülmez şekilde olumsuz etkileyecek.
• İnşaat aşamasında yolun önemli bir bölümü dinamitlerle patlatılarak geçilecek. Bu durum yeraltı su kaynaklarının yok olması ve/veya azalması ya da yön değiştirmesine sebep olacak.
• Proje’de 118 hektar tarım alanı, 57 hektar toplam orman alanı (çalı, geniş yapraklı ve iğne yapraklı), 44 hektar zeytinlik alan ve 95 hektar makilik vejetasyon alanı olmak üzere toplam 321 hektar alan tahrip olacak.
• Raporda otoyol güzergahında bulunan sadece 26,75 hektar orman alanında 66 bin 73 adet ağacın kesileceği ifade edilmiştir.
• Otoyollar Türkiye’de yoğun yapılaşmayı tetikliyor. Rantsal imar baskılarıyla birlikte doğal ve tarihsel değerlerin tahribatı dışında, kırsalın demografik ve kültürel yapısının değişmesi ile köylülerin ata topraklarını terk etmeleri kaçınılmaz olacak.
• Bölge, tüm doğal çevre dokusuyla bugüne kadar görece korunagelmiş son yerlerden biri. Bu sayede biyoçeşitliliği ve habitat alanları olağanüstü düzeyde zengindir. Otoban ve tetikleyeceği yoğun betonlaşmanın tahribat boyutu da olağanüstü olacak.
• Kaş’ın temel gelir kaynağı turizm. Bu turizm Antalya’daki diğer bölgelerden farklı olarak kitle turizm değil, ekoturizm adı verilen kültür ve doğasına dayalı butik bir turizm türüdür. Yapılacak yol Doğal Koruma Alanlarına, ÖÇK bölgelerine, Arkeolojik Sit Alanlarına ve bu alanlardaki ekolojik çeşitliliği olumsuz etkileyerek Kaş’ın turizm girdisine, turist profiline de zarar verecektir.
• Projede Turizm Bakanlığı’nın Türkiye’nin tanıtım yüzü olarak kullandığı 1. Derece Doğal Sit Alanı olan Kaputaş’ın üzerine köprü yapıldığı görülmektedir.

‘Kaş halkının talebi mevcut yolların iyileştirilmesi yönünde’

Açıklamada ayrıca bölgenin, tarım arazileri, büyük sürülerin otladığı meralar, zeytinlik alanları-bahçeleri, hayvancılığı için son derece önemli zengin makilik dokusu, ormanları ve köyleriyle bir bütün olduğunun altı çizildi. Son olarak şu ifadelere yer verildi:

“Onlarca antik kentine, doğal koruma alanlarına, özel çevre bölgelerine, milli parklarına, dağ köylerine, koylarına ve eşsiz manzaralarına erişen hem sahilden hem dağ köylerinden geçen mevcut yolları, yapılmak istenen Kaş-Kalkan Otoyoluna yegâne alternatiftir ve öyle kalmalıdır. Kaş halkının talebi mevcut yolların iyileştirilmesi yönündedir.”

Ne olmuştu?

Antalya Valiliğinin 22 Haziran 2017 tarihli işleminde Kaş – Kalkan Otoyolu için ‘ÇED Gerekli Değildir’ kararı alınmıştı. Buna istinaden iki dava açılmıştı. İlk dava otoban projesi için verilen “ÇED Gerekli Değildir” kararına, ikincisi ise Kalkan Güney Yamaçları (Kaputaş Plajı) 1’nci derecede SİT alanından geçen 2842 metrelik güzergahta Antalya Tabiat Varlıkları Koruma Komisyonu’na karşı açılmış olan davaydı.

2018’de Antalya 4. İdare Mahkemesi ‘kesin inşaat yasağı bulunan 1’inci derece doğal SİT alanında geri dönülemez tahribata sebep olabileceği ve bu yönüyle telafisi güç veya imkansız zarara yol açabileceği görüldüğü’ ifadelerine yer vererek yürütmeyi durdurma kararı vermişti.

2019’daysa Antalya 2. İdare Mahkemesi bilirkişi raporuna dayanarak Antalya Valiliği’nin ‘ÇED gerekli değildir’ kararını iptal etmişti. 2020’de de Danıştay, kararı onaylamıştı.

Karayolları Genel Müdürlüğü bunun üzerine Finike – Demre hattını, Kaş- Kalkan hattı ile birleştirerek 1 Temmuz 2021 tarihinde ÇED (Çevre Etki Değerlendirme) toplantısı yapma kararı almış, Finike halkının tepkisi sonucu Finike ÇED toplantısı iptal edilmiş, Kaş’ta ise Akbel mahallesinde ÇED toplantısı yapılmıştı. Toplantıya yoğun katılım gösteren halk, Kaş – Kalkan otoyoluna karşı çıkmıştı.