Diken‘den Canan Coşkun‘un aktardığına göre, yıkımın önünü açan İstanbul 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun kararlarını da iptal eden mahkeme, gerekçeli kararında fabrikanın depolarının söz konusu işlem için tahsis edilmesinin diğer yapıların özgün karakterleriyle uyumlu olmadığını vurguladı.
Yargı sürecinin devam etmesine karşın depolar geçen yıl temmuz ayında yıkılmıştı. TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi de tahsis işleminin ve yıkımın önünü açan İstanbul 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Korumu Bölge Kurulu’nun kararlarının iptali istemiyle dava açmıştı.Davayı karara bağlayan mahkeme heyeti, söz konusu fabrikanın 19’uncu yüzyılda ilk yapılaşmasının başladığını, Cumhuriyet döneminde 20’nci yüzyılın ilk yarısına kadar devam eden büyük bir kompleksin parçası olduğunu hatırlattı.
‘Farklı yapılaşma yapının karakteriyle uyumlu değil’
Fabrikanın kültür varlığı olarak tescillendiği, sahip olduğu hatıra, özgünlük ve nadirlik gibi değerler yönünden korunması gerektiği belirtilen kararda, fabrikanın ‘cami yaptırılmak üzere’ tahsisine ilişkin işlemin yapıların özgün karakterleriyle uyumlu olmadığını kaydedildi; farklı bir yapılaşmaya yol açacak olması nedeniyle tahsis işleminin hukuka uygun olmadığını ifade etti.
Ne olmuştu?
1890 yılında İstanbul’un Feriköy Mahallesi’nde kurulan Bomonti Bira Fabrikası ve binaları, 1998 yılında İstanbul 1 No’lu Koruma Kurulu tarafından ‘korunması gereken kültür varlığı’ statüsüne alınarak tescil edilmişti.
Fabrikanın parçası olan eski malt binası, eski silo, eski arpa temizleme binası ve eski kazan dairesinin tahsis işlemi ise 10 Haziran 2013 tarihli ve 1355 sayılı başbakanlık kararıyla yapıldı. Mescit, yurt, sergi salonu ve katlı otopark yapımı için Diyanet’e tahsis edilen fabrikanın depo binaları, İstanbul 2 No’lu Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun söküm izni ve Temmuz 2020’de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından düzenlenen yıkım ruhsatı ile yerle bir edildi.
Fabrikanın proje mimarı; bundan önce de Topçu Kışlası ve yıkılan Emek Sineması‘nın da içinde bulunduğu Cercle d’Orient binasının mimarı olan Halil Onur idi.