Yargı, 5 bin ağaç kesildikten sonra zeytinliklere GES’in yürütmesini durdurdu

İzmir Karaburun‘da, zeytinliklere yapılmak istenen Güneş Enerjisi Santrali (GES)  projesi yargıdan döndü. Proje sahibi şirket tarafından yapılan ağaç kesimleri ile kamuoyunun gündemine gelen davada, İzmir 7.İdare Mahkemesi, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın proje hakkında vermiş olduğu ÇED Olumlu Kararı’nın yürütmesini dururdu.

İdare Mahkemesi kararının tam nüshası: ÇED_YD_Kabul_kararı

Karaburun’a konuşlanmış yüzlerce RES direklerinin sahibi Lodos Enerji A.Ş. köylülerin zeytinlik arazilerine “yardımcı enerji kaynağı” adı altında GES panelleri dikmek istiyordu. Köylülerce yaklaşık 20 yıl önce Hazine’den “zeytin dikmek” şartı ile 150 yıllığına kiralanan arazide 15 yılda binlerce zeytin ağacı dikilmişti. Davanın avukatı Cem Altıparmak, mahkeme kararını “15 yılık emeği 1 ayda yok edilen müvekkilimiz; Yaylaköy’lü Mustafa Şenbahar‘ın gözünde hiçbir anlamı yok” diye değerlendirdi.

Usule aykırı ÇED raporu

Dava süreci dava süreci devam ederken, Tarım ve Orman Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı’nca yapılan denetimlere, İzmir İl Tarım Müdürlüğü’nce dava konusu zeytinlik arazi hakkında usulsüz olarak “marjinal tarım alanı” raporu verilerek hukuka aykırı bir şekilde ÇED Olumlu kararı alınmasına yol açıldığı ortaya çıkmıştı. Usulsüz rapor hazırlayan personel hakkında Bakanlık disiplin soruşturması  başlatmış ve personel hakkında görevi kötüye kullanmaktan dolayı da İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunulmuştu. 

İdare Mahkemesinde devam eden yargılama, yapılan keşif ve verilen bilirkişi raporu neticesinde, İzmir 7.İdare Mahkemesi, 26.01.2024 tarihli kararıyla, GES proje alanlarının yarısından fazlasını kaplayan, dikili tarım arazisi niteliğinde bulunan, 2007 yılından bu yana dikilen ve büyük ölçüde başarılı olduğu görülen zeytinliklerde GES projesi yapılmak istenmesinin kamu yararı taşımayacağına karar vererek projenin yürütmesini durdurdu.

‘İş işten geçtikten sonra..’

Dava 10 Mayıs 2023 tarihinde açıldı.  Mahkeme ise ilk değerlendirmesine yürütmenin durdurulması ilişkin kararını keşif ve bilirkişi incelemesi yapılıp rapor alındıktan sonra vereceğini bildirdi. Bilirkişi keşfi 15 Eylül 2023’te yapıldı. Ancak  keşiften 15 gün sonra 30Eylül g023 günü, firmaya ait iş makinaları zeytin ağaçlandırma sahasına girerek binlerce ağacı kesti.

Mahkemeye acilen yürütmenin durdurulması kararı vermesi için başvuruda
bulunulmasına rağmen, karar alınmayınca eylül ayından yürütmeyi durdurma kararı verilen 2024 ocak ayına kadar dört kez yasadışı kesimler gerçekleştirildi ve kaybedilen ağaç sayısı 5 bini buldu.

Mahkeme, yürütmeyi durdurma gerekçesinde, “…dava konusu işlemin hukuka aykırılığı yolundaki bu saptamaya rağmen uygulamanın sürdürülmesi, tüm eylem ve işlemleri hukuka uygunluk karinesine dayanan hukuk devleti ilkesine aykırı bir durum yaratacağı gibi sonraki süreçlerin ikmali ile çevresel müdahalenin fiziken başlayacağı, bu durumun çevre ve bu çevrede yaşayanlar için telafisi güç zarara neden olacağı…” denildi.

Altıparmak Hukuk Bürosu‘ndan yapılan açıklamada; “Yaşanan bu gelişmeler, hukuk devleti ilkesinin ve halkın adalete olan güven duygusunun, idarelerin hukuk dışı işlemleri ile ne kadar çabuk ve hızlı bir şekilde ihlal edilebileceğini göstermektedir. Bu ihlale zamanında ve en çok ihtiyaç duyulan yerde müdahale etmekten çekinen bir yargı sistemi karşısında sıradan bir yurttaşın, haklarını savunmak adına hiçbir şansının olmadığı, halkın hukuki güvenlik hakkından ağır bir şekilde mahrum kaldığı açıktır” denildi.