Türkiye’nin ilk astronotu Alper Gezeravcı’nın uzay uçuşu 24 saat ertelendi

Türkiye’nin uzaya insan göndermeyi içeren ilk projesi olan Alper Gezeravcı‘nın Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) doğru bu gece 01.11’de başlaması beklenen yolculuğu yirmi dört saat ertelendi.

SpaceX konuya ilişkin, “Ek süre, ekiplerin araçta lansman öncesi kontrolleri ve veri analizini tamamlamasına olanak tanıyacak” açıklaması yaptı.

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kaçır‘ın, sosyal medya platformu X’ten (Twitter) yaptığı açıklamaya göre, fırlatma 19 Ocak cuma günü 00:49’da gerçekleşecek.

SpaceX Falcon 9 roketi, aralarında Gezeravcı’nın da yer aldığı “Axiom Görev 3” mürettebatını SpaceX Dragon isimli uzay aracıyla NASA‘nın Florida‘daki Kennedy Uzay Merkezi’ndeki Fırlatma Kompleksi 39 A‘dan ISS’ye fırlatılacak.

Uçuşu düzenleyen ve özel bir şirket olan Axiom Space‘in, Gezervacı’nın da dahil olduğu ticari uzay uçuşları kapsamında yer alan Axiom Görev 3 (Ax-3) seferi, çok uluslu bir mürettebat tarafından gerçekleştirilecek.

Daha önce ISS komutanlığı da yapmış olan ABD‘li havacı Michael López-Alegría‘nın uçuşun komutanı olduğu mürettebatta; Alper Gezeravcı dışında, İtalya Hava Kuvvetleri‘nden pilot Albay Walter Villadei ve İsveç Kraliyet Hava Kuvvetleri‘nden savaş pilotu Marcus Wandt yer alıyor.

Fotoğraf: Axiom Space

Gezeravcı tarafından 14 gün boyunca Uluslararası Uzay İstasyonu’nda üniversiteler ve araştırma kurumlarınca bu misyon için hazırlanan 13 deney ise şunlar:

• Havacılık için yüksek sıcaklıklara dayanıklı yüksek mukavemetli alaşımlar üretme amacıyla TÜBİTAK MAM tarafından geliştirilen UYNA adlı deneyde metali ısıtarak katı halden sıvı hale getirme işlemi olan ergitme ve katılaşma sırasında yerçekimsiz ortamın etkileri araştırılacak.
• TÜBİTAK’ın MİYOKA deneyi kapsamında, uzay istasyonunda elektronik kartlara kurşunsuz bileşen montajı gerçekleştirilecek ve bu kartlar daha sonra dünyaya geri getirilecek. TÜBİTAK, geri getirilen kartları detaylı bir şekilde inceleyerek deneyin sonuçlarını değerlendirecek.
• TÜBİTAK’ın bir başka projesi olan, uzay araçlarının itki sistemlerinin daha verimli hale getirilmesini amaçlayan gMETAL deneyiyle kimyasal tepkimenin olmadığı koşullarda, katı parçacıkların akışkan içindeki durumuna yerçekiminin nasıl etki ettiğine bakılacak.
• Boğaziçi Üniversitesi tarafından geliştirilen UZMAN isimli deneyle dünyada zorlu koşullara adapte olan mikroalg türlerinin yerçekimsiz koşullar altında büyüme ve dayanıklılık testleri gerçekleştirilecek. Metabolik değişikliklerinin incelenmesi, karbondioksit yakalama performanslarının ve oksijen üretim kabiliyetleri incelenecek.
• Kutup alglerinin uzayda kullanımına yönelik ilk olduğu iddia edilen çalışma olan Yıldız Teknik Üniversitesi tarafında geliştirilen ALGALSPACE deneyiyle uzayda, Antarktik ve ılıman bölge mikroalglerinin büyüme verileri karşılaştırılacak.
• Haliç Üniversitesi‘nin projesi olan VOKALKORD deneyiyle solunum sistemi fizyolojisi içerisinde yapay zeka desteğiyle seste meydana gelen frekans değişiminden rahatsızlıkların tespit edilmesi ve yerçekimsiz ortamın etkilerinin insan sesi üzerine etkileri araştırılacak.
• Ege Üniversitesi tarafından tasarlanan EXTREMOPHYTE deneyinde uzayda ve yeryüzünde yetiştirilen ve  tuz stresine maruz bırakılan glikofitik ve halofitik bitkilerin (Arabidopsis thaliana ve Schrenkiella parvula) tuz stresine verdikleri bazı fizyolojik ve moleküler yanıtların karşılaştırması yapılacak.
• Nişantaşı Üniversitesi tarafından tasarlanan OKSİJEN SATURASYONU deneyiyle de yapay zeka desteğiyle verilen havanın oksijen seviyesini hesaplayarak düşük yer çekiminin neden olduğu farklılıklar ve rahatsızlıklar belirlenecek.
• Ankara Üniversitesi‘nin projesi olan METABOLOM deneyi ile uzay koşullarının insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri incelenecek.
• Üsküdar Üniversitesi‘nde geliştirilen MESSAGE  deneyiyle de yerçekimsiz ortamdan etkilenen henüz işlevi keşfedilememiş genler ve bunların bağışıklık sistemiyle ilişkisi araştırılacak.
• Muş Bilim ve Sanat Merkezi öğrencileri tarafından hazırlanan PRANET deneyiyle anti-bakteriyel özellikleriyle bilinen propolis maddesinin mikro yerçekimi ortamındaki bakterilerin yer çekimli ortamdaki bakterilerle benzer sonuçlar verip vermeyeceği karşılaştırılacak.
• Uzay görevlerinde sürdürülebilir biyorejeneratif yaşam destek sistemleri tasarlamayı amaçlayan Yıldız Teknik Üniversitesi‘nin projesi olan CRISPR-GEM deneyi, bu sistemlerin temeli olan bitkilerin, uzayda karşılaştığı streslere karşı savunma mekanizmalarını anlamak ve geliştirmek için CRISPR’in mikro yerçekimi ortamında etkinliği araştırılacak.
• Hacettepe Üniversitesi‘nin projesi olan MİYELOİD deneyiyle radyasyona maruz kalmanın kansere neden olan baskılayıcı hücrelere etkisi incelenecek.

Fotoğraf: SpaceX

Axiom Space

2016 yılında kurulan bir uzay şirketi olan Axiom Space, ilk uzay uçuşunu 2022’de “Axiom Görev 1” adıyla gerçekleştirerek Uluslararası Uzay İstasyonu’na ulaştı.  2020’lerin sonlarına kadar kendi uzay istasyonunu kurma hedefi olan Axiom Space bünyesinde, deneyimli eski NASA astronotları ve yöneticileri bulunuyor.

Axiom Görev 3 görevi

Axiom Görev 3 (Ax-3), ISS’e gönderilecek ve tamamı Avrupalı mürettebatıyla gerçekleşecek ilk uzay uçuşu.

Şirketin internet sayfasında Ax-3’ün “mikroyerçekimi alanındaki keşif ve araştırmaların geliştirilmesinde ülkelerin uluslararası uzay uçuşları topluluğuna katılımı ve alçak irtifalı yörüngeye yerleşimi açısından yeni bir çığır açtığı” şeklinde betimleniyor.

Axiom Space’in lüks uzay turu

ABD’den düzenlenen uzay uçuşları, mali gücü olan herkesin katılımına açık.

Axiom Space’in Uluslararası Uzay İstasyonu’na düzenlediği bir haftalık uzay seyahati, kişi başına 55 milyon dolarlık bir ücretle gerçekleşiyor. Bu ücretin 10 milyon dolarlık kısmı her bir özel astronot için NASA’ya ödenmekte olup, bu ödeme planlama, görevlendirme, iletişim ve diğer hizmetleri kapsıyor. Ayrıca, yolculuk boyunca günlük 2 bin dolarlık yemek bedeli de kişi başına ek olarak ödeniyor.

Alper Gezeravcı kimdir?