By 
University College London (UCL) ve Birmingham Üniversitesi‘ndeki araştırmacılar tarafından yürütülen bir çalışma, hızla büyüyen tropik şehirlerde, 14 yılda yaklaşık 180 bin önlenebilir ölümün, hava kirliliğindeki hızlı artıştan kaynaklandığını ortaya koydu.
Uluslararası ekip, 2005-2018 yılları arasındaki NASA ve Avrupa Uzay Ajansı (ESA) uydularından uzay tabanlı gözlemleri kullanarak Afrika, Asya ve Orta Doğu‘dan 46 mega şehirde, gelecekte oluşacak hava kalitesindeki veri boşluklarını ele almayı amaçladı.
Science Advances‘te yayımlanan çalışma, hava kalitesinde hızlı bozulmayı ve sağlığa zararlı hava kirleticilerine kentsel maruziyette artış olduğunu ortaya koyuyor.
Yazarlar, sağlığa doğrudan zararlı kirleticiler olan nitrojen dioksitte (NO2) %14ve PM 2.5 partiküllerinde %8’e varan büyük yıllık artış kaydetti.
PM2.5 öncülleri olan amonyak için %12 ve reaktif uçucu organik bileşikler için de %11’e kadar artış görüldü.
Biyokütle yakmadan kaynaklı kirlilik, yerini yakıt kaynaklı kirliliğe bıraktı
Araştırmacılar, hava kalitesindeki bu hızlı bozulmayı, karayolu trafiği, atık yakma ve odun kömürü ve yakacak odunun yaygın kullanımı gibi gelişmekte olan endüstrilere ve konut kaynaklarına bağladılar.
Birmingham Üniversitesi’nden baş yazar Dr. Karn Vohra, şunları söyledi:
“Arazi temizliği ve tarımsal atıkların yok edilmesi için biyokütle yakılması, tropik bölgelerde hava kirliliğinde geçmişte ezici bir şekilde büyük rol oynuyordu.
Analizimiz, bu şehirlerde yeni bir hava kirliliği çağına girdiğimizi ve diğer şehirlerin on yılda yaşadığı bazı bozulmaların, bir yıl içinde yaşandığını gösteriyor.
Bilim insanları ayrıca, kentsel nüfusun hava kirliliğine maruz kalma oranında, NO2 için 46 şehrin 40’ında ve PM 2.5 için 46 şehrin 33’ünde, 1.5 ila 4 kat artış buldular.
İlgili haber: DSÖ: Dünyanın yüzde 99’u sağlıksız hava soluyor
Akciğer kanseri ve kalp hastalığı ile bağlantılı olan NO2, 2005’ten 2018’e kadar 46 şehrin 34’ünde önemli ölçüde arttı. En sert artışı yaşayan kentler, konsantrasyonun üç kata kadar arttığı Bangladeş, Chittagong, Luanda, Angola, Dhaka ve konsantrasyonların iki katından fazla arttığı Antananarivo, Madagaskar, Hanoi ve Vietnam oldu.
Araştırmaya göre, hava kirliliğine maruz kalmaktan erken ölen insan sayısındaki artış, özellikle Güney Asya‘da Dakka (toplam 24.000 kişi) ve Hindistan‘da Mumbai, Bangalore, Kalküta, Haydarabad, Chennai, Surat, Pune ve Ahmedabad şehirlerinde (toplam 100.000 kişi) yaşandı.
İlgili haber: Hava kirliliği, Hindistan’da güneş enerjisi üretimini yüzde 29 düşürdü
Araştırmacılar, Afrika‘daki tropik şehirlerdeki ölümlerin sayısının kıta genelinde sağlık hizmetlerindeki gelişmeler nedeniyle genel erken ölümlerde düşüşe yol açmasıyla daha düşük görünmesine rağmen, hava kirliliğinin sağlık üzerindeki en kötü etkilerinin muhtemelen önümüzdeki on yıllarda ortaya çıkacağını söylüyor.
Çalışmanın ortak yazarı Dr. Eloise Marais şunları söyledi:
“Geçmişin hatalarından ders almak ve hızlı sanayileşme ve ekonomik kalkınmanın halk sağlığına zarar vermemesini sağlamak yerine hava kirliliğini bir bölgeden diğerine kaydırmaya devam ediyoruz. Sonuçlarımızın tropik bölgelerde önleyici faaliyetleri teşvik edeceğini umuyoruz.”
Çalışmada incelenen tüm şehirler şöyle:
Afrika: Abidjan, Abuja, Addis Ababa, Antananarivo, Bamako, Blantyre, Conakry, Dakar, Darüsselam, İbadan, Kaduna, Kampala, Kano, Khartoum, Kigali, Kinshasa, Lagos, Lilongwe, Luanda, Lubumbashi, Lusaka, Mombasa, N Djamena, Nairobi, Niamey, Ouagadougou
Güney Asya: Ahmedabad, Bangalore, Chennai, Chittagong, Dakka, Haydarabad, Karaçi, Kalküta, Mumbai, Pune, Surat
Güneydoğu Asya: Bangkok, Hanoi, Ho Chi Minh Şehri, Jakarta, Manila, Phnom Penh, Yangon
Orta Doğu: Riyad, Sana’a
Büyük şehirlerde giderek kötüleşen havanın, daha güçlü kontroller uygulanmadığı takdirde, önümüzdeki yıllarda yüz binlerce insanı öldürmesi bekleniyor.
İlgili haber: 2021 Dünya Hava Kirliliği Raporu: Avrupa’da havası en kirli kent Iğdır
Comments