Trabzon‘da stadyum ve şehir hastanesi inşaatının yer adlığı deniz dolgusu üzerine araştırmalar yürüten Prof. Dr. Ertan Gökalp ile öğretim üyesi Fırat Altıntaş‘ın uluslararası dergide yayımlanan bilimsel makalesinde, Avrupa Uzay Ajansı’na ait ‘Sentinel-1’ uydusundan elde edilen 3 yıllık veriler, dolgunun yılda 9,7 milimetre çöktüğünü, bazı alanların ise yılda 3,9 milimetreye kadar yükseldiğini ortaya çıkardı.
Ortahisar ilçesine bağlı Akyazı Mahallesi‘nde 2011’de başlanan ve 5 yılda tamamlanan deniz dolgusu üzerine Toplu Konut İdaresi‘nce (TOKİ) 2019’da Şenol Güneş Spor Kompleksi ile 40 bin kişi kapasiteli stadyum inşa edildi. 4 bin 700 fore kazıkla güçlendirilen dolgu alanına şimdi de 900 yatak kapasiteli Şehir Hastanesi planlandı. İlave 1200’den fazla fore kazık daha çakılan dolguda hastane inşaatı başladı.
En yüksek deformasyon stadyumun batısında
Kentte deniz dolgusu üzerine araştırmalar yürüten Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Mühendislik Fakültesi Harita Mühendisliği öğretim üyesi Prof. Dr. Ertan Gökalp ile Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Yatağan Meslek Yüksekokulu Mimarlık ve Şehir Planlama Bölümü öğretim üyesi Fırat Altıntaş’ın uluslararası dergide yayımlanan bilimsel makalesinde, zemin çatlaklarına bağlı olarak oluşan deformasyonların dikey yönde ve çökme şeklinde olduğu, en yüksek deformasyonun ise stadyumun batısında görüldüğü belirlendi.
‘Oturmalar devam ederse yüksek hasara yol açar’
DHA’nın haberine göre; Araştırma sonuçlarını değerlendiren jeoloji mühendisi Prof. Dr. Osman Bektaş, Akyazı’daki dolgu sahasının oturmasıyla ilgili hazırlanan uluslararası makalenin gerçeği yansıttığını söyledi. Deniz doldurulduktan sonra uydu ölçümleriyle dolgunun performansının değerlendirildiğini belirten Prof. Dr. Bektaş, şu ifadeleri kullandı:
“Uydu çalışmalarının sonucunda bazı yerlerin yükseldiği, bazı yerlerin alçaldığı farklı oturmalar gözleniyor. Bu farklı oturmaya bina dayanamıyor ve deforme oluyor. Neticede bazı yerler kırılıyor. 2019 yılında statta ve tesiste yaptığımız tespite göre az hasar var. Bu az hasar oturmalar devam ederse orta, oturmalar yine devam ederse yüksek hasara geçer.”
Dolgu alanının heyelan sahasında olduğu uyarılarına rağmen projeler yapılmış
Dolgu alanının heyelan sahasının devamı olduğu konusunda geçmişte uyarılarda bulunduklarını söyleyen Prof. Dr. Bektaş, “Akyazı heyelan sahasının denize doğru olan devamıdır. Arazide gördüğünüz faylar ve kırıklar denize doğru devam ediyor. En önemli sorun o fay ve kırıkların deniz altında birbirleriyle ne şekilde bir ilişkide olduğuydu. Bunu anlamak için detaylı jeofizik ve derin sondajların yapılması gerekiyordu” dedi. Prof. Dr. Bektaş şu ifadeleri kullandı:
“Biz o zaman da ikaz ederek yapılan jeolojik, jeofizik ve sondaj çalışmalarının niteliksiz ve yetersiz olduğunu söyledik. Hal böyle olunca yaşanan sıkıntıların sebebini bilemiyoruz. Akyazı’da bazı oturma sorunları yaşadık, deformasyonları gördük. Buradan ders çıkaralım, hastane yapılmadan önce denizaltı jeolojisi, jeofiziği ve deniz sondajları yapılsın. En azından Akyazı’daki oturmanın sebebi ortaya çıkarılsın, sonra da hastane inşaatına geçilsin.”
‘Çalışmada betonarme veya çelik ana taşıyıcı sistem için herhangi bir değerlendirme yapılmamış’
Karadeniz Teknik Üniversitesi Rektörlüğü de stadın betonarme ve çelik taşıyıcı sistemleri için ‘yapı sağlığı izleme sistemi’ kurulmasını önerdi. Rektörlükten yapılan yazılı açıklamada, “Söz konusu bilimsel çalışma, uluslararası saygın bir dergide yayımlanmış olup diğer bütün bilimsel çalışmalar gibi oldukça değerlidir. Bu çalışma kapsamında; stadın çevresinde ve özellikle batı tarafındaki zeminde yüzey deformasyonlarının ve çatlakların oluştuğu belirtilmiş olup betonarme veya çelik ana taşıyıcı sistem için herhangi bir değerlendirme yapılmamıştır” denildi. Açıklamada şu ifadeler kullanıldı:
“Çatı üzerindeki membran kaplamalardan alınan ölçümler rüzgar, sıcaklık vb. hava şartlarından etkilendiği ve büyük hata payları elde edildiği için çatının yapısal davranışı ile ilişkilendirilememiştir. Sonuç olarak, yapılan tek bir bilimsel çalışma ile elde edilen verileri kullanarak statta güvenlik sorununun bulunduğunu, stadın kullanılamayacağını hatta yıkılacağını belirtmek doğru değildir.”
‘Şampiyonluk yolunda statları dolduran taraftarların güvenliği’
Zemin oturmalarının devam etmesi durumunda stadın taşıyıcı sisteminin nasıl davranış sergileyeceğini bugünden tahmin etmenin zor olduğunun belirtildiği açıklamada, şunlar kaydedildi:
“Dolayısıyla Akyazı dolgu alanı üzerinde inşa edilen Şenol Güneş Kompleksi Trabzonspor Medical Park Stadyumu’nun güvenle kullanılmaya devam edilmesi, olası bir tehlike durumunda acil ikaz sistemlerinin devreye girip önceden haber verilmesi veya doğal afetler sonrasında stadın mevcut durumunun değerlendirilmesi amacıyla; ülkemizdeki tüm stratejik yapılarda uygulandığı gibi stadın hem betonarme hem de çelik taşıyıcı sistemine, Yapı Sağlığı İzleme Sistemleri kurulması önem arz etmektedir.”
Bu şekilde, stadın yapısal davranışına ait grafiklerin 7/24 elde edileceği, performansının izlenebileceği ve olası bir limit dışı davranışta oluşabilecek hasarları önlemenin mümkün olabileceği belirtilerek “Böylece şampiyonluk yolunda statları dolduran taraftarların güvenliği sağlanmış ve ilgili kamu kurum ve kuruluşları da sorumluluklarını yerine getirmiş olacaktır” denildi.
