Avrupa‘da ve Akdeniz çevresindeki diğer ülkelerde aşırı sıcaklar bu yaz en büyük gündemdi, ancak yükselen deniz sıcaklığı büyük ölçüde gözden uzak kaldı.
Global Change Biology dergisinde yayınlanan araştırma, 2015 ve 2019 yılları arasında Akdeniz’deki ısı dalgaları deniz türlerinde “büyük ölümlere” yol açtığını söylüyor. Binlerce kilometrelik Akdeniz kıyılarında mercanlar, süngerler ve deniz yosunu dahil yaklaşık 50 tür sıcaklardan etkilendi.
Barselona’dan Tel Aviv‘e, yılın bu zamanı için 3 santigrat derece ile 5 santigrat derece arasında değişen olağanüstü sıcaklık artışları yaşandı. Su sıcaklıkları düzenli olarak 30 dereceyi aştı.
Deniz ısı dalgaları, ılık su alanları oluşturan okyanus akıntılarından kaynaklanır. Hava sistemleri ve atmosferdeki ısı da suyun sıcaklığına göre dereceler üzerine yığılabilir. Ve tıpkı karadaki benzerleri gibi, denizdeki ısı dalgaları da insan kaynaklı iklim değişikliği nedeniyle daha uzun, daha sık ve daha yoğun.
Barselona Deniz Bilimleri Enstitüsü‘nden araştırmacı Joaquim Garrabou, durumun “çok endişe verici” olduğunu belirtiyor:
“Sistemi çok fazla zorluyoruz. İklim sorunları konusunda bir an önce harekete geçmeliyiz.”
Garrabou, denizlerin kömür, petrol ve gaz üretimiyle atmosfere salınan fazla ısının yüzde 90’ını ve karbondioksitin yüzde 30’unu emerek gezegene gezegeni daha da sert iklim etkilerinden koruduğunu hatırlatıyor.
“Ancak bu, okyanusların ve denizlerin sağlıklı durumda olmasıyla mümkün.Ama şimdi okyanusu sağlıksız ve işlevsiz bir duruma getirdik.”
Rapora göre Doğu Akdeniz havzasındaki durum özellikle vahim.
İsrail Oşinografi ve Limnolojik Araştırma Enstitüsü‘nde deniz biyoloğu Gil Rilov, Kıbrıs, Lübnan ve Suriye açıklarındaki suların Akdeniz’deki en sıcak noktalar olduğunu belirtiyor.
Buna göre buralarda yaz aylarında ortalama deniz sıcaklıkları artık sürekli olarak 31 derecenin üzerinde.
Isınan denizler birçok yerli türü uçurumun eşiğine getiriyor, çünkü her yaz optimum sıcaklıkları aşılıyor.
Araştırmacılar bu biyoçeşitlilik kaybının önümüzdeki yıllarda Akdeniz’in daha batısına, Yunanistan, İtalya ve İspanya‘ya doğru genişlemesini bekliyor.
Deniz ısınmasının azaltılması için dünyanın sera gazı emisyonlarının büyük ölçüde azaltılması gerekecek olsa da, okyanus bilimciler, özellikle deniz alanlarının yüzde 30’unun balık tutma gibi insan faaliyetlerinden korunmasını ve böylece türlere bir şans verilmesi için garanti etmeleri için yetkililere çağrı yapıyor.
Akdeniz bölgesinin şu anda yaklaşık yüzde 8’i korunuyor. Garrabou ve Rilov, politika yapıcıların Akdeniz’in ısınmasından ve etkisinden büyük ölçüde habersiz olduklarını belirtiyor:
“Bilim insanları olarak bizim işimiz, bunun hakkında düşünebilmeleri için bunları dikkatlerine sunmak.”
Sıcak dalgaları, özellikle sıcak havanın yağmur veya az rüzgar olmadan belirli sayıda gün boyunca devam etmesi durumunda ortaya çıkar. Kara ısı dalgaları, deniz ısı dalgalarına neden olur ve ikisi, kısır, ısınma döngüsünde birbirini besleme eğilimindedir.
Orman yangınları, kuraklıklar, mahsul kayıpları ve dayanılmaz derecede yüksek sıcaklıklar gibi dramatik yan etkileri olan kara ısı dalgaları, Akdeniz çevresindeki birçok ülkede olağan hale geldi.
Ancak bilim insanları, denizdeki ısı dalgalarının Akdeniz’e kıyısı olan ülkeler ve orada yaşayan 500 milyondan fazla insan için de ciddi sonuçlar doğurabileceğini söylüyor. Yıkıcı fırtınalar karada daha yaygın hale gelebileceğinden, balık stokları tükenecek ve turizm de olumsuz etkilenecek.