SHURA: Türkiye enerji verimliliği politikalarını hızlandırmalı

SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi, ‘Türkiye için enerji verimliliğini
destekleyen piyasa temelli politika mekanizmalarının tasarımı: Enerji
verimliliği yükümlülük sistemleri ve yarışmaları’ raporunu yayımladı.

Raporda, enerji dönüşümünün enerji verimliliği ile hızlandırılması gerektiği
vurgulanırken, Türkiye’nin ana enerji verimliliği politikaları içerisinde yer alan ‘enerji verimliliği yükümlülük sistemi’ ve ‘enerji verimliliği yarışmaları’ konusunda altyapı, tasarım ve uygulamaya yönelik politika önerileri getiriliyor.

Raporun tanıtımında konuşan SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi Direktörü
Alkım Bağ Güllü, net sıfır hedefine doğru yol alırken; enerji dönüşümünün en önemli unsurlarından birinin enerji verimliliği olduğunu vurguladı.

Özellikle Türkiye’nin elektrik enerjisi sektöründeki verimlilik potansiyelinin net olarak belirlenmesi ve hayata geçirilmesinin büyük önem taşıdığını söyleyen Güllü,“Piyasa temelli politika mekanizmaları, nihai tüketim sektörlerinde geniş ve yaygın bir etki yaratma gücüne sahip. Türkiye, söz konusu mekanizmaları uygulayarak enerji dönüşümünü hızlandırabilir, enerji ile ilgili ulusal hedeflerine ulaşabilir ve enerji verimliliği potansiyelini ortaya koyabilir”dedi.

Güllü, piyasa temelli enerji verimliliği yükümlülük sistemi ve enerji
verimliliği yarışmalarının, Türkiye’ye nasıl katkı sağlayacağını ise şöyle sıraladı:

“Enerjide dışa bağımlılığı yüksek bir ülke olan Türkiye’de verimliliğe bağlı olarak elektrik talebinin azalmasıyla enerji ithalatı azalırken, enerji arz güvenliği artacak ve enerji sisteminde karbon emisyonları azalacaktır.

SHURA senaryosunda yapılacak yatırımlarla, 2030 yılındaki elektrik enerjisi talebinin toplamda 49 TWh düşürülebileceği, bu potansiyelin 6,6 TWh elektrifikasyon değeri ile net 42,3 TWh tasarruf anlamına geldiği görülüyor. Analiz sonuçlarına göre bu net tasarrufun üçte birine piyasa temelli politika mekanizmalarıyla ulaşmak mümkündür.”

Türkiye’nin sahip olduğu detaylı ve kapsayıcı mevcut enerji verimliliği mevzuat uygulamalarını ve bu uygulamalardaki güncellemeleri destekleyecek şekilde özellikle düşük maliyetli ve etkin teknoloji uygulamalarının sağlanması için piyasa temelli politika mekanizması araçları bir an önce hayata geçirilmelidir.

Enerji verimliliği yarışmaları

SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi Enerji Analisti Ayşe Ceren Sarı’nın
yazarlarından olduğu raporda, iklim değişikliği ile mücadelede taahhüt edilen
değerlere ulaşılabilmesi için enerji verimliliği konusunda daha hızlı harekete
geçilmesi gerektiği belirtiliyor ve ‘düşük karbonlu bir ekonomiye geçişte
yenilenebilir kaynaklı elektrik enerjisi payının artması büyük öneme sahip olsa da tam bir dönüşüm için Türkiye’nin sahip olduğu yüksek enerji verimliliği potansiyeli değerlendirmeli’ ifadesine yer veriliyor.

Raporda, ‘enerji verimliliği yükümlülük sistemleri’nin, enerji sağlayıcılarının
(yükümlü taraflar) belirli bir düzeyde enerji tasarrufu gerçekleştirmesini zorunlu tutarken, piyasa temelli özelliklere sahip olduğu için uygulama konusunda temel sınırlar belirleyerek tarafları en iyi çözüm yollarını bulma konusunda özgür bıraktığının altı çiziliyor.

Ayrıca ‘enerji verimliliği yarışmaları’ teklif verme süreci, uyumluluk mekanizması ve finansal hususlar başlıkları ele alınıyor.

Çalışma sonucunda, ‘enerji verimliliği yükümlülük sistemi’ ve ‘enerji verimliliği yarışmaları’ mekanizmalarının uygulanması için getirilen önerilerden bazıları şunlar:

• Politika mekanizmaları tasarlanırken güncel iklim değişikliği ve karbon
  azaltım hedeflerigöz önünde bulundurulmalı. Bu yaklaşım, ilgili mevzuatın ortak hedefler içermesini ve finansman desteklerinin paylaşımlı ve verimli kullanılmasını sağlar.
• İhtiyaç duyulan yönetim yapısının sadece bu mekanizmalar için değil, tüm enerji verimliliği ve enerji dönüşüm uygulamalarında gerekli koordinasyonu
  sağlayabilecek kapsamlı bir yapının altında tanımlanmalı.
• Uygulamaların tüm ilgili taraflarca kabul görerek istekli bir şekilde
  uygulanabilmesi ve en önemlisi uzun dönemde sürdürülebilirliğinin
  sağlanması için sistemlerde yer alan tüm paydaşlar açısından kazançlar
  tanımlanmalı.
• Ölçme, izleme, kontrol amaçlı önerilen ‘ölçme ve doğrulama uzman havuzu’nun yapısı, hem kamu hem de özel sektör tarafında sadece bu mekanizmalar için değil, tüm enerji verimliliği uygulamaları için hizmet verebilecek, ulusal ve uluslararası gereklilikleri sağlayabilecek nitelikte olmalı.